Bà Sanae Takaichi trên đường trở thành nữ thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản

Bà Takaichi đã đánh bại ông Shinjiro Koizumi - con trai của cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi - trong vòng bỏ phiếu thứ hai hôm thứ Bảy 4/10, sau khi không có ứng viên nào trong số 5 người đạt đa số phiếu ở vòng đầu.

Ông Koizumi, 44 tuổi, lẽ ra sẽ trở thành thủ tướng trẻ nhất trong hơn một thế kỷ nếu ông chiến thắng.

Bà Takaichi, 64 tuổi, từng là Bộ trưởng An ninh Kinh tế, được xem là người có xu hướng nghiêng về cánh hữu của LDP.

Quốc hội Nhật Bản dự kiến sẽ bỏ phiếu chọn thủ tướng mới vào ngày 15/10.

Cuộc bỏ phiếu hôm thứ Bảy chỉ có 295 nghị sĩ của LDP và khoảng 1 triệu đảng viên chính thức tham gia, tương đương chỉ 1% dân số Nhật Bản.

Takaichi dự kiến sẽ thay thế Thủ tướng Shigeru Ishiba vì LDP vẫn là đảng lớn nhất trong quốc hội. Tuy nhiên, sau cuộc bầu cử gần đây, liên minh do LDP đứng đầu đã mất đa số ở cả hai viện, buộc phải hợp tác với các nghị sĩ đối lập để có thể điều hành hiệu quả.

Đảng này nhiều khả năng sẽ tìm cách mở rộng liên minh hiện tại với Komeito ôn hòa trung dung, hoặc liên kết với ít nhất một đảng đối lập mang xu hướng trung dung.

Nếu trở thành thủ tướng, Takaichi sẽ phải đối mặt với hàng loạt thách thức phức tạp: dân số già hóa, bất ổn địa chính trị, kinh tế trì trệ và lo ngại gia tăng về nhập cư.

Tuy nhiên, trước hết, bà cần đảm bảo rằng LDP – đảng gần như cầm quyền liên tục từ năm 1955 – có thể lấy lại niềm tin của cử tri.

“LDP phải giành lại lòng tin, và chúng ta cần một cuộc cải tổ để bắt đầu lại từ đầu,” Koizumi nói trong chiến dịch, gọi tình trạng hiện nay của đảng là một “cuộc khủng hoảng.”

Một đảng đang lên là Sanseito, vốn theo xu hướng dân túy, gọi nhập cư là “cuộc xâm lược thầm lặng” và đổ lỗi cho người nhập cư về nhiều vấn đề xã hội.

Trong chiến dịch tranh cử, bà Takaichi và ông Koizumi đều tìm cách thu hút những cử tri bị ảnh hưởng bởi thông điệp của Sanseito về người nước ngoài, dù đó là người nhập cư hay du khách.

“Nhật Bản cần xem xét lại các chính sách cho phép những người có nền văn hóa và xuất thân hoàn toàn khác biệt vào trong nước” - bà Takaichi nói.

Ông Koizumi cũng tuyên bố: “Tình trạng lao động bất hợp pháp của người nước ngoài và sự suy giảm an ninh công cộng đang gây lo lắng cho người dân địa phương.”

Những phát biểu mang tính cảnh báo về người nhập cư như vậy từ các chính trị gia dòng chính là điều hiếm thấy ở Nhật Bản, nơi người sinh ra ở nước ngoài chỉ chiếm khoảng 3% dân số.

Về kinh tế, bà Takaichi từng ủng hộ chính sách nới lỏng tiền tệ mạnh mẽ và chi tiêu tài khóa lớn, theo đường lối của người thầy - cựu Thủ tướng Shinzo Abe. Tuy nhiên, trong chiến dịch này, bà đã ôn hòa hơn, và dù thường xuyên đến thăm đền Yasukuni, bà cũng tỏ ra mềm mỏng hơn trong cách tiếp cận với Trung Quốc.

Tuy vậy, xuất thân từ phe truyền thống trong LDP, niềm vui vì Nhật Bản có nữ thủ tướng đầu tiên có thể sớm chuyển thành thất vọng.

“Bà Takaichi không quan tâm đến quyền phụ nữ hay các chính sách bình đẳng giới,” giáo sư Yuki Tsuji - chuyên gia về chính trị và giới tại Đại học Tokai cho biết.

Giới chuyên gia cũng lo ngại rằng, dù ông Koizumi có sức hút và hình ảnh hiện đại – từng nghỉ phép chăm con và chơi lướt sóng – nhưng thiếu chiều sâu chính trị, có thể trở thành gánh nặng cho cử tri nếu được bầu.

“Koizumi rất giỏi thể hiện mình là người cải cách, nhưng ông ấy không mạnh trong tranh luận. Tôi tự hỏi độ nổi tiếng của ông sẽ kéo dài bao lâu sau khi quốc hội họp lại,” giáo sư danh dự Sadafumi Kawato của Đại học Tokyo nhận xét với AFP.

Dù ai được chọn làm thủ tướng, thử thách ngoại giao đầu tiên của họ có thể sẽ đến sớm: Một hội nghị thượng đỉnh vào cuối tháng 10 với Tổng thống Mỹ Donald Trump, người có thể yêu cầu Nhật tăng chi tiêu quốc phòng. Ông Trump dự kiến tham dự hội nghị thượng đỉnh APEC tại Hàn Quốc từ ngày 31 tháng 10.

×