Bài học qua vụ việc thu hồi đất đầm của ông Đoàn Văn Vươn ở Hải Phòng (kỳ 1): Chú ý công sức lao động của nông dân

Sáng sớm ngày 5/1/2012, tại khu cống Rộng, xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng (trước sáp nhập, hợp nhất cấp xã, bỏ cấp huyện), Hải Phòng đã xảy ra sự kiến chấn động: ông Đoàn Văn Vươn, một nông dân vì để bảo vệ diện tích đất đầm nuôi trồng thủy sản của gia đình đã tổ chức chống lại đoàn cưỡng chế của UBND huyện.

Hậu quả nghiêm trọng là 6 cán bộ, chiến sỹ tham gia đoàn cưỡng chế đã bị người trong gia đình ông Vươn dùng súng hoa cải bắn bị thương.

Ngay sau đó, lần lượt từng người trong gia đình ông Vươn có liên quan đến vụ án đã bị bắt giữ.

Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt, cơ quan ngôn luận của Trung ương Hội Nông dân Việt Nam đã có mặt đưa tin ngay khi sự kiện xảy ra.

Nhà báo Lưu Quang Định, nguyên Tổng Biên tập Báo Nông thôn ngày nay/Dân Việt khi đó trực tiếp chỉ đạo phóng viên bám địa bàn.

Một góc khu đất đầm của nông dân Đoàn Văn Vươn tại cống Rộc, huyện Tiên Lãng trước đây, Hải Phòng. Ảnh: VTH

Ông chia sẻ, vụ việc này lãnh đạo Trung ương Hội Nông dân Việt Nam rất quan tâm và chỉ đạo Báo phải theo dõi, phản ánh, điều tra kỹ, tìm hiểu sâu, đi tìm nguyên nhân vì sao người nông dân vốn là đối tượng hiền lành, chất phác, chăm chỉ làm ăn lại có thể cả gan chống đối lại chính quyền, có uẩn khúc gì phía sau vụ án?

Nhóm phóng viên chúng tôi tuân theo chỉ đạo của lãnh đạo Ban Biên tập, lãnh đạo Tòa soạn, với vai trò của cơ quan báo chí đại diện cho tiếng nói của nông dân, với slogan "Sát cánh cùng nông dân Việt" đã triển khai điều tra theo một hướng khác, không chỉ đưa tin diễn biến vụ việc mà đi sâu tìm hiểu nguồn cơn phía sau của nó.

Được biết ông Phạm Xuân Lương (lúc đó là Chủ tịch Hội Nông dân TP Hải Phòng) từng là Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng (địa bàn nơi vụ án xảy ra), tôi đã tìm gặp ông và đề nghị ông lên tiếng về vụ việc.

Ông Phạm Xuân Lương không ngần ngại phát biểu, bất cập lớn nhất của UBND huyện Tiên Lãng khiến dư luận hết sức bất bình là việc chính quyền địa phương đã thu hồi “trắng”, không đả động gì đến trách nhiệm, nghĩa vụ của nhà nước là bồi thường, hỗ trợ cho người dân có đất bị thu hồi. “Khi làm việc gì cũng phải chú ý đến công sức của người dân đã bỏ ra”- ông Phạm Xuân Lương nhấn mạnh.

Theo quan điểm của ông Phạm Xuân Lương, vào đầu những năm 90, những người như ông Đoàn Văn Vươn khi đó là những người đi trước, họ phải chấp nhận khó khăn, sóng gió để tạo ra sản phẩm, có đóng góp cho sự phát triển kinh tế của địa phương nên càng phải được quan tâm tới công lao của họ mà có chính sách hỗ trợ thỏa đáng.

Ông Phạm Xuân Lương chia sẻ, đây là một sự việc rất đáng tiếc, rất đau lòng. "Bản thân tôi không bao giờ nghĩ trên địa bàn huyện Tiên Lãng- một huyện có truyền thống, cách mạng, truyền thống anh hùng lại xảy ra một chuyện động trời đến như vậy. Sự kiện không đáng có này sẽ còn để lại những hệ lụy sau này, tác động tiêu cực tới công tác tư tưởng, tinh thần của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong huyện", ông Lương nhận định.

Ông Phạm Xuân Lương, Chủ tịch Hội Nông dân TP Hải Phòng trả lời phỏng vấn báo Nông thôn ngày nay/Dân Việt ngay sau vụ việc ông Đoàn Văn Vươn nổ súng vào đoàn cưỡng chế thu hồi đất đầm ngày 5/1/2012 tại cống Rộc, xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng, Hải Phòng. Ảnh: VTH.

Về trách nhiệm của lãnh đạo huyện Tiên Lãng lúc đó, ông Phạm Xuân Lương cho biết, trước khi tiến hành tổ chức cưỡng chế, UBND huyện đã tham khảo ý kiến các ngành chức năng của thành phố và nhận được các ý kiến tham gia tư vấn.

"Như thế chứng tỏ huyện không tự ý làm việc này. Để đánh giá sự việc, cần quan tâm đến một số vấn đề cụ thể của địa phương. Thứ nhất, về vị trí, diện tích đất của các hộ được giao nuôi trồng thủy sản nằm ngoài đê biển, việc giao đất thời kỳ đó là nhằm khai thác bãi triều ven biển, khác với việc giao đất theo Nghị định 64, nên chưa bị hạn chế về hạn mức giao đất, các hộ được giao với diện tích lớn. Thứ hai, tại thời điểm đó, trong các quyết định giao đất thể hiện khi hết thời hạn giao đất, người sử dụng đất sẽ bàn giao lại cho Nhà nước quản lý mà không được bồi thường. Tuy nhiên, đó là thời điểm trước khi luật đất đai có hiệu lực. Còn bây giờ, khi đã có luật đất đai, huyện muốn thu hồi đất thì phải căn cứ vào những qui định của pháp luật hiện hành.", ông Phạm Xuân Lương khẳng định.

Sau một số bài viết của phóng viên Báo Dân Việt phản ánh những ẩn ức của người nông dân Đoàn Văn Vươn và những sai sót của chính quyền địa phương khi tổ chức cưỡng chế thu hồi đất, lãnh đạo Trung ương Hội Nông dân Việt Nam đã cử một đoàn công tác do Phó Chủ tịch Nguyễn Duy Lượng làm trưởng đoàn đi thực tế để nắm tình hình.

Sáng ngày 1/2/2012, Đoàn công tác Trung ương Hội Nông dân Việt Nam trực tiếp về Tiên Lãng để gặp gỡ nông dân, lắng nghe ý kiến của người dân và làm việc với lãnh đạo Thành phố Hải Phòng.

Tôi còn nhớ, hôm đó, khi Đoàn công tác của Trung ương Hội về tới cống Rộc, người dân Tiên Lãng hay tin đã kéo đến rất đông.

Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Nguyễn Duy Lượng cùng các thành viên trong đoàn đã mắt thấy tai nghe rất nhiều thông tin từ người dân.

Ai cũng xúc động khi tận mắt thấy và bước đi trên con đê vững chãi rộng 4-5 mét, dài nhiều cây số để bảo vệ hàng chục hécta đầm bên trong, chỉ thoáng tính cũng có thể nhận thấy con đê này được đắp lên bằng hàng nghìn, hàng vạn khối đất đá.

Không. Không chỉ là đất đá, nó là thành quả lao động được kết tinh từ mồ hôi công sức, máu và nước mắt của người nông dân suốt nhiều năm trời gây dựng.

Cũng vì chứng kiến thành quả của người nông dân được kết tinh từ lao động vất vả, cực nhọc khi phải chống chọi với bão gió trước biển, Phó Chủ tịch Hội Nguyễn Duy Lượng không khỏi sửng sốt và bất ngờ khi biết rằng, huyện Tiên Lãng khi đó đã quyết định thu hồi đất của ông Vươn và nhiều hộ dân nuôi trồng thủy sản khác ở đây với giá 0 đồng.

Điều đó đồng nghĩa với việc, mất đất là mất tất cả, là rơi vào cảnh nợ nần chồng chất, là không còn con đường sống.

Qua thông tin đã được đăng tải trên Dân Việt, Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam cũng đã nắm bắt được việc gia đình ông Vươn và các hộ dân nuôi trồng thủy sản ở đây đã có nhiều đơn kêu cứu gửi khắp nơi. Bản thân ông Vươn cũng đã khởi kiện quyết định thu hồi đất của UBND huyện Tiên Lãng ra tòa án nhưng quyền lợi của gia đình ông cũng không được bảo vệ.

Tất cả những ẩn ức không được chính quyền địa phương giải quyết thỏa đáng chính là nguồn cơn đẩy người nông dân tới đường cùng, biến họ trở thành tội phạm.

Tài sản tại khu đất đầm của gia đình ông Đoàn Văn Quý (em trai ông Đoàn Văn Vươn) ở Cống Rộc, huyện Tiên Lãng, Hải Phòng bị phá hủy bởi lực lượng cưỡng chế thu hồi đất đai. Ảnh: VTH

Sau này, khi đứng trước tòa, nhiều lần ông Đoàn Văn Vươn khẳng định, ông và các thành viên trong gia đình phải nổ súng, chống lại đoàn cưỡng chế là để "gây tiếng vang", để các cơ quan Trung ương biết và chỉ đạo giải quyết cho gia đình ông và nhiều người dân khác ở Tiên Lãng cũng giống hoàn cảnh như gia đình ông.

Chiều 1.2, Đoàn Công tác của Trung ương Hội Nông dân Việt Nam do Phó Chủ tịch Nguyễn Duy Lượng làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc với lãnh đạo thành phố Hải Phòng. Tiếp Đoàn công tác là ông Đan Đức Hiệp lúc đó là Phó Chủ tịch thường trực UBND thành phố Hải Phòng.

Trao đổi với Đoàn công tác của Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, ông Đan Đức Hiệp khẳng định quyết tâm của lãnh đạo thành phố Hải Phòng trong việc chỉ đạo các cơ quan ban ngành của thành phố hoàn thành báo cáo gửi Thủ tướng và trả lời trước công luận xung quanh vụ việc xảy ra tại Tiên Lãng ngày 5.1.

Ông Đan Đức Hiệp cho biết, quan điểm chỉ đạo thống nhất của lãnh đạo Thành ủy, UBND thành phố Hải Phòng là sẽ làm rõ đúng- sai, làm rõ trách nhiệm cá nhân, tổ chức trong việc tổ chức cưỡng chế gây hậu quả đáng tiếc ở Tiên Lãng, trên cơ sở đó sẽ xử lý nghiêm tập thể, cá nhân nếu có sai phạm.

Ông Đan Đức Hiệp nhấn mạnh, Thành phố Hải Phòng cương quyết không bao che, không giấu giếm sai phạm. Tuy nhiên, việc rà soát làm rõ đúng- sai cần được tiến hành thận trọng, rà soát tổng thể, toàn diện để đưa ra kết luận đồng bộ, triệt để trên cơ sở các qui định của pháp luật.

Phát biểu tại buổi làm việc với lãnh đạo UBND thành phố Hải Phòng, Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Nguyễn Duy Lượng khẳng định, sau khi trực tiếp xuống thăm khu đầm của gia đình anh Vươn, ông cho rằng, đối với người lao động, khi nhà nước thu hồi đất cần xem xét công lao của người dân đã bỏ ra đầu tư. "Thu hồi đất của dân mà không đền bù thì nông dân sẽ bị thiệt thòi”- ông Nguyễn Duy Lượng nhấn mạnh.

Mời độc giả đón đọc Kỳ 2: Trung ương Hội Nông dân Việt Nam có bài phát biểu quan trọng trong Hội nghị Thủ tướng để bảo vệ nông dân Đoàn Văn Vươn).

×