Biên cương nóng giữa “mùa dịch” Covid-19

LTS: Trong khi cả thế giới đang đau đầu với đại dịch Covid-19, có những quốc gia, mỗi phút trôi qua lại có một người tử vong vì loài virus đang đe dọa sự tồn vong của cả nhân loại ấy; trong khi số người Việt Nam dương tính với Covid-19 cứ dần tăng trong đợt tái bùng phát cuối tháng 7 đầu tháng 8 năm 2020, chúng tôi đã đi dọc tuyến biên giới nóng bỏng của tỉnh Cao Bằng để ghi nhận nơi tuyến đầu.

Gian nan trong “lều lán” đã 6 tháng ròng

Các chiến sỹ ở các chốt dã chiến ngăn chặn các đối tượng xuất nhập cảnh trái phép đã “cơm niêu nước lọ” suốt khoảng 6 tháng liền. Đúng là từ mùa lạnh giá tháng 2, mà đến nay đã là tháng 8 của năm 2020. Đời binh nghiệp đi tiên phong dựng “bức tường lửa” ngăn chặn dòng người xuất nhập cảnh trái phép tiềm tàng nguy cơ lây lan dịch bệnh Covid-19 đã đưa họ đi qua trọn vẹn mùa giá rét buốt thịt da, sang đến độ chính hạ, khi các lớp tăng bạt dã chiến nóng như hỏa lò, để rồi, giờ đây trời đã sang thu mà cái nắng vẫn chưa thôi hành hạ. 

Mùa đông, vào “chiến dịch đợt 1”, khi biên thùy đón từng cơn gió buốt như kim châm ràn rạt thổi về, nhiệt độ xuống tới 2 độ C, chiếc lán xiêu vẹo, có khi chỉ là sàn xe U oát cũ kĩ thành nơi ăn ngủ để thực thi nhiệm vụ thiêng liêng. 

Suốt chừng 100 ngày Việt Nam bình yên hết giãn cách xã hội, không có thêm bất cứ bệnh nhân mới nào ngoài cộng đồng; đến lúc khí hậu nhiệt đới ẩm vào cơn nóng nực nhất, các chiến sỹ vẫn chưa một ngày lơi lỏng nhiệm vụ canh giữ miền cương thổ thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới, đồng thời quyết liệt để ngăn trừ đại dịch cho bà con mình. Và, khỏi phải nói, cũng biết vào mùa “tái bùng phát” tháng 8 này, công việc của lực lượng biên phòng vất vả ra sao!

Trong những ngày chúng tôi ở biên giới, cả nước liên tục tăng về số ca mắc Covid-19, số tỉnh thành xuất hiện các ca dương tính và thực hiện cách ly y tế, khoanh vùng dập dịch. Có ngày, như 5/8/2020, xuất hiện thêm tới 41 ca dương tính trên cả nước. Thông tin dồn dập xuất hiện, các chiến sỹ biên phòng không hề nao núng, họ cảm thấy trọng trách trên vai mình khi góp phần đắc lực ngăn chặn dịch bệnh từ “sóng gió bên ngoài” vào “vùng trũng bình yên” của nước ta.

Sau hơn 400km tính từ Hà Nội, chúng tôi đến Đồn Biên phòng Quang Long, huyện Hạ Lang, tỉnh Cao Bằng, khu vực đang nóng nhất miền địa đầu này về nạn nhập cảnh và xuất cảnh trái phép trong mùa dịch bệnh tái bùng phát tháng 7 và 8 năm 2020. 

Từ đầu năm đến nay, có khoảng 7.000 người nhập cảnh trái phép vào Việt Nam bị phát hiện, xử lý, đưa đi cách ly tập trung để phòng trừ nguy cơ dịch bệnh; thì con số này ở riêng đồn Quang Long đã “xử lý” đến khoảng 1/3. Quả là những con số biết nói.

Sau khi trực tiếp làm việc với Phó Chủ tịch UBND tỉnh, đại diện lãnh đạo Bộ Chỉ huy Biên phòng tỉnh Cao Bằng, hôm sau, chúng tôi có mặt ở đồn Quang Long khi mặt trời đã đứng bóng giữa trưa. Nắng như đổ lửa. Tổ công tác Pác Ty của đồn do Thiếu tá Đặng Văn Hưng phụ trách. Anh cùng các chiến sỹ, có cả học viên của Học viện Biên phòng nghỉ hè được tăng cường lên trợ giúp, tất cả vẫn chia nhau đi tuần. 

Đang cơn bão số 2 và hoàn lưu của nó gây mưa trên diện rộng, mưa thì se lạnh, nhưng thoắt cái nắng đã bỏng rát. Đi ngoài nắng, dọc đường biên, với các lối mòn biên cương thăm thẳm đã mệt. Ngọn núi hình yên ngựa giáp ranh nước bạn lồng trong mây trời. Nhưng ở trong lều bạt còn nóng như cái lò bát quái. Hội trường của đồn có cái quạt hơi nước, anh em giữ gìn lắm. Giờ để ứng cứu người ở tiền phương chống dịch, anh em bảo nhau đem ra lều dã chiến để tránh bị… khô đét. 

Nước sinh hoạt khiêng từ khá xa về. Cuộc sống chốt chặn các ngả đường để ngăn chặn các đối tượng xuất nhập cảnh trái phép vô cùng gian nan. Bất kì lúc nào, xuất hiện các đối tượng, mà họ thường tổ chức đi đêm cho kín đáo, thế là anh em cũng ngay lập tức “huy động tổng lực” để xử lý.

Hai đồn “nóng” là Quang Long và Lý Vạn, có ngày hơn 80 người, ngày hơn 40 người xuất hiện. Chỉ ngăn chặn, lập danh sách, tìm hiểu thông tin, hỗ trợ sức khỏe và ăn uống cho họ trong lều lán “cách ly”, mời y tế để khử khuẩn và gọi lực lượng chức năng vào đem đi cách ly tập trung đã đủ quay cuồng rồi. Đấy là chưa kể phải đấu trí, dốc cạn sức cho các cuộc ngăn chặn các đối tượng tinh ranh, nhiều thủ đoạn, quyết nhập cảnh trái phép bằng đường mòn lối mở rồi xâm nhập vào nội địa để tránh cách ly tập trung 14 ngày theo quy định. 

“Có khi họ ém quân ở trên núi cao nhiều tiếng đồng hồ, núi rừng mênh mông, lực lượng chắc năng đi tìm vô cùng vất vả. Đi tìm họ, họ di chuyển chứ có phải nằm im đâu mà dễ tìm. Họ có phải miếng sắt đâu mà dùng máy dò được”, một đồng chí nói.

Con người chứ đâu có phải sắt đá đâu mà không mệt mỏi

Nhiệm vụ khó khăn, điều kiện còn nhiều thiếu thốn, lúc đầu chỉ nghĩ: Ra quân chốt chặn xử lý tình hình trong một hai tháng là xong. Ai ngờ, đến hơn 6 tháng rồi mà vẫn chưa có dấu hiệu… kết thúc. Vẫn biết là nhiệm vụ cao cả và trọng trách đi kèm vinh dự song, con người chứ đâu có phải sắt đá đâu mà không mệt mỏi. Thức đêm hôm, sinh hoạt đảo lộn, thời tiết khắc nghiệt nắng lắm mưa nhiều, lúc lạnh buốt như kim châm, lúc nóng kinh hoàng trong lều bạt dã chiến. 

Một lãnh đạo đồn trong khu vực đã tâm sự với cấp trên khi các đồng chí về thị sát tình hình, anh bảo: Cán bộ chiến sỹ thức đêm nhiều, bạc mặt đi, nắng lớn, ai cũng sạm đen. Chốt chặn thì nhất thiết phải ở ngã ba ngã tư đường hoặc nơi hội tụ của nhiều đường mòn lối mở. Thế nên không thể chọn bóng cây hay chỗ nhà cửa kiên cố để bám trụ được. Cứ phải ven đường mà đóng chốt. 

Có khi, không một bóng cây xanh, họ phải lập hai lán. Nắng đương trưa cháy da thịt, nóng như rang người, anh em chỉ còn cách chạy từ lán nọ sang lán kia để lợi dụng bóng mát đổ xuống của các ngọn núi cao. Để có được bóng râm mà giữ sức đi chặn, xử lý các đối tượng.

Đồn biên phòng Quang Long và cá nhân đồng chí Thiếu tá - Đồn trưởng Cao Văn Thành vừa qua đã được lập hồ sơ, đề xuất lên Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen; Đồn Quang Long và Trung tá Vũ Văn Dương, Chính trị viên vừa vinh dự nhân Bằng khen của Bộ Tư lệnh Biên phòng… vì các thành tích đặc biệt trong công tác phòng chống dịch Covid-19 trên tuyến biên giới quan trọng này. 

Trung tá Dương đưa chúng tôi đi dọc một miền cương thổ tươi xanh. Anh tâm sự, từ tháng 2 vất vả chống dịch bệnh, 6 tháng qua, anh được về quê đúng 1 lần. Vừa “sóng yên bể lặng” ít ngày, ghé quê Thái Bình, đưa con gái năm nay vào lớp 4 lên thăm bố. Ai ngờ dịch bệnh lại tái bùng phát, quê nhà có người dương tính với covid-19 và cả một vùng bị cách ly phong tỏa. Thế là cô con gái “rượu” đành nán lại làm “chiến sỹ nhí” của đồn lâu nay.

Tình cờ, đúng ngày đầu tiên bà con ồ ạt nhập cảnh trái phép, anh em còn đang đau đầu giải quyết, vạn sự khởi đầu nan, công tác phối hợp liên ngành rồi chính quyền xã sở tại vẫn chưa ăn khớp. Bà con ồ ạt về ban đêm. Anh em căng mình lo xử lý. Không ít trong số đó là người có dấu hiệu tâm thần, có chốt gặp người trần truồng xé quần áo, có chốt gặp người câm điếc bị dụ ra nước ngoài “làm vợ”, giờ thoát khỏi “tổ quỷ”, vui quá… gào thét xé lòng. Nhiều trẻ em đi theo bố mẹ trăm bề khổ sở. Có cả phụ nữ mang thai. 

Đồn mua sắm cả một nhà kho mì tôm giúp bà con chống đói. Mỗi người một bát, giả dụ thế, thì đã gần hai nghìn bát được “mời” trong thời gian qua. Mời trong tình trạng cách ly cao độ, tẩy trùng nghiêm cẩn, các chiến sỹ biên phòng đôi khi còn trở thành “người phục vụ nhà hàng” bất đắc dĩ. Lúc ấy, chỉ riêng việc đối mặt với hiểm họa lây dịch bệnh từ người bên kia biên giới tràn về, đã là vất vả lắm rồi.

“Khi có em bé lấm lem bùn đất, có phụ nữ mang bầu, chúng tôi nhìn mà vô cùng thương cảm. Anh em bảo nhau về đồn lấy nước uống, làm đồ ăn cho họ. Không chỉ phun thuốc, khử trùng cho họ và hành lý, chúng tôi còn phục vụ họ ăn uống khi họ có nhu cầu và sau đó khử khuẩn cả các đồ ăn thừa và các loại rác phát sinh khi họ ở khu cách ly tạm thời ở gần tổ chốt chặn”, thượng úy Tống Đức Hạnh, nhân viên kiểm soát hành chính của Đồn Quang Long kể. 

Ai cũng thương cảm, khi đúng lúc nước bỏng đó, ông của Hạnh từ trần ở quê hương dưới tỉnh Ninh Bình. Trong ngày “bỏng lửa” hơn 40 người về cùng lúc trong đợt đầu tiên, khiến nhiều ban ngành lúng túng, lãnh đạo xã còn không chịu vào “nhận dân” đem đi cách ly, thì… bố đẻ của Trung tá - Chính trị viên Vũ Văn Dương phải phẫu thuật gan. Anh không về được, bèn phải thuê người chăm bố, bản thân anh tiếp tục ở biên giới lăn xả vào công việc lập “hàng rào an toàn” trước thảm họa Covid-19 cho đồng bào mình.

Khi chúng tôi có mặt, chỉ 1 ngày, đồn Quang Long “đón tiếp” tới 17 người đến từ các tỉnh Thanh Hóa, Bắc Giang, Hải Phòng, Nghệ An… nhập cảnh trái phép. 3 người nữa từ đồn Lý Vạn bên cạnh đưa qua để khử trùng khử khuẩn, chờ xe của huyện vào đón đi cách ly. Đêm, trời mưa gió tơi bời, đèo cao dốc sâu hun hút, nghe tin báo từ tổ chốt, chúng tôi tiếp tục lên đường “đối thoại” giữa bạt ngàn rừng khuya cùng 5 người lấm lem bùn đất vừa “vượt biên” về Việt Nam. 1 giờ sáng, làm xong các thủ tục, ai đó mới ăn bát cháo ấm bụng…

Trước tình trạng “nóng quá”, các đối tượng toàn chọn đêm khuya, ủ mưu tránh các chốt chặn để lọt vào nội địa mà không cần cách ly; vì thế, sáng hôm sau, chúng tôi đến xã Thống Nhất (địa phương mà đồn Quang Long quản lý) để tiến hành xây dựng thêm một chốt mới. Đây là chốt thứ 9 của đồn Quang Long trong mùa dịch này. Món quà Hà Nội của phóng viên Dân Việt “chào mừng” sự ra đời của một khu lán dã chiến nữa của đồn đã khiến bà con sở tại và cán bộ chiến sỹ rất cảm kích.

(Đón xem bài 2: Những cuộc đối thoại buồn)