Chế thuốc trị bệnh cho rau hữu cơ ở Bình Định

"Bén duyên" với nghề trồng rau lúc còn trong quân ngũ. Ra quân, anh Trịnh Hưng Công (31 tuổi, ở thôn Thiết Trụ, xã Nhơn Hậu, TX.An Nhơn, Bình Định) chọn nghề trồng rau để khởi nghiệp. Quyết định đam đeo đuổi đam mê, anh đến đất nước Nhật Bản học làm rau hữu cơ.

"Khi tôi có quyết định này, không ít bạn bè, người thân trong gia đình cho rằng không hiệu quả. Tuy nhiên, tôi vẫn lên đường", anh Công nói.

Tại đất nước Nhật Bản, anh Công vừa học, vừa làm thêm ở 1 trang trại trồng rau hữu cơ nằm cạnh trường.

Anh Công cho biết: "Trường tôi học nằm trên địa bàn thị trấn Terai Chou, thành phố Takamatsu, tỉnh Tagawa, trang trại Green Farm nơi tôi làm việc nằm gần trường. Chủ trang trại Green Farm là thầy Tsukisda, người có hơn 40 năm kinh nghiệm trong nghề trồng rau hữu cơ. Ở trường tôi học ngành xử lý đất, làm ở trang trại của thầy còn được bổ sung thêm kiến thức về làm rau hữu cơ. Ngoài ra, tôi có điều kiện gặp gỡ, trao đổi với sinh viên học chuyên ngành trồng trọt để bổ sung kiến thức".

Theo anh Công, người Nhật trồng rau hữu cơ, quan trọng nhất là khâu xử lý đất và việc xử lý đất được thực hiện rất công phu. Theo đó, đất được lên luống, vào phân hữu cơ và được cấy men, rồi tưới nước vừa đủ ẩm.

Sau đó, chủ nhà vườn dùng bạt trong phủ kín luống đất rồi bơm hơi vào. Nhiệt độ của lò hơi là 100 độ C, khi bơm ra đến luống đất thì nhiệt độ còn 80 – 90 độ C, đủ để diệt mầm bệnh và nấm trong đất. Thời gian 1 lần xử lý đất kéo dài khoảng 4 tiếng đồng hồ, thường 1 năm chủ nhà vườn xử lý đất 2 lần.

Từ quy trình xử lý đất của người Nhật, dựa vào ưu thế khí hậu ở vùng quê miền Trung có thời gian nắng ấm kéo dài 9 tháng trong năm, anh Công đưa ra quy trình lý xử đất bằng phương pháp thủ công để đỡ tốn chi phí. Thay vì lò hơi, anh tận dụng ánh nắng mặt trời.

Sau khi cày đất, lên luống, vào phân hữu cơ và cấy men rồi tưới nước tạo độ ẩm cho đất, anh Công dùng bạt trong 2 lớp tủ kín luống đất để nhiệt độ bên trong lên 80 – 90 độ C, nhiệt độ này sẽ diệt được mầm bệnh và nấm trong đất chẳng thua kém cách xử lý đất bằng lò hơi như ở Nhật. Việc xử lý đất theo cách thủ công không tốn chi phí nhiều, nhưng tốn thời gian hơn so với cách xử lý bằng lò hơi.

"Ở trang trại của tôi hiện nay, tôi xử lý đất 1 lần vào mùa hè để tận dụng ánh nắng mặt trời, thời gian xử lý từ 12-15 ngày. Tuy không nhanh như xử lý bằng lò hơi, nhưng không tốn chi phí là mấy. Xử lý bằng lò hơi đối với nông dân mình là bất khả thi.

Bởi, để tậu được lò hơi phải tốn từ 120-150 triệu đồng, đường dẫn khí bằng vật liệu inox để xử lý cho 1ha đất mất khoảng 400 triệu đồng nữa, mức đầu tư này là quá sức với nông dân Việt. Thế nhưng với cách xử lý đất thủ công thì nông dân nào cũng có thể tiếp cận. Sau khi được xử lý, đất sẽ đủ chất dinh dưỡng giúp cho cây phát triển", anh Công lý giải.

Trong quá trình làm việc tại trang trại ở Nhật, ngoài học được cách làm rau hữu cơ, anh Công còn học được công thức chế các loại thuốc BVTV sinh học.

Hiện tại, trên gần 1ha đất thuê được của người dân địa phương, anh Công đang trồng đến 36 loại rau, trong đó có 12 loại rau gia vị, số còn lại là rau ăn lá.

Trong quá trình rau sinh trưởng, anh Công không dùng bất cứ 1 loại thuốc BVTV hóa học nào. Nếu rau bị sâu bệnh gây hại, anh dùng các loại chế phẩm được chiết xuất ra từ quả thầu đâu (sầu đông), ớt, sả, thuốc lá, tỏi, gừng, rau răm, lá bình bát… và dùng cây mồng tơi, quả đậu bắp làm dung môi pha trộn với các chế phẩm nói trên để trị bệnh cho rau.

Theo Công, mỗi chế phẩm có 1 công dụng khác nhau, có loại chuyên trị rầy, có loại chuyên trị các loại sâu, có loại chuyên trị bọ.

"Nếu rau bị các loại sâu gây hại thì dùng các loại chế phẩm được chiết xuất ra từ ớt và tỏi, rau bị các loại bọ tấn công thì tôi dùng chế phẩm kích thần kinh được chiết xuất từ quả thầu đâu, thuốc lá, bình bát. Muốn các loại chế phẩm phát huy hiệu quả, chủ nhà vườn phải nắm bắt quy trình hoạt động của từng loại sâu bệnh hại, biết lúc nào chúng đi ăn để mình tấn công chúng đúng thời điểm. Thời gian vừa qua tôi kiểm soát bọ nhảy gây hại lá cải cực tốt. Chế phẩm sinh học không giết được bọ nhảy, nhưng kích được thần kinh của chúng khiến chúng bị tê liệt, mất chức năng ăn phá lá cải", anh Công nói.

Ngoài ra, anh Công chia sẻ, sữa cũng có khả năng trị rầy rất hiệu quả. Sữa không giết được rầy, nhưng ký sinh vào rầy rồi lên men rất nhanh, lớp men này phá vỡ lớp bọc của rầy khiến chúng chết.

"Hiện nay, sữa có giá 4.800 đồng/bịch, 1 lần chỉ dùng 2 bịch khoảng 10.000đồng, nhưng có thể diệt rầy trên diện tích 1 sào rau (500m2). Thời gian rầy mới phát phun sữa 2 ngày 1 lần, sau đó kéo giãn ra từ 7-10 ngày/lần", anh Công chia sẻ.