Bình Định: Bức xúc việc cấp, sử dụng đất rừng ở Canh Hòa

Vác sổ đỏ… đi tìm đất

Thực hiện Quyết định số 672/QĐ-TTg ngày 25/4/2006 của Thủ tướng về việc phê duyệt dự án thành lập bản đồ địa chính, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất gia đình, cá nhân, tổ chức và cộng đồng dân cư (gọi tắt dự án 672), năm 2010, UBND huyện Vân Canh (tỉnh Bình Định) đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp cho các hộ dân xã Canh Hòa.

Điều khá bất ngờ, có tên trong danh sách dự án 672 nhưng đến năm 2020, ông Trần Trung Thạch (ở xã Canh Hòa) mới nhận được Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Ông Thạch cho biết, UBND huyện Vân Canh cấp sổ đỏ từ năm 2010 (thời hạn sử dụng đến tháng 12/2060) nhưng đến năm 2020, ông mới nhận được sổ từ tay cán bộ địa chính xã Canh Hòa.

"Đến nay, tôi vẫn vác sổ đi tìm đất canh tác vì không biết đất ở vị trí nào. Nhiều người được cấp đất rừng nhưng không có nhu cầu canh tác mà mang đi bán, chuyển nhượng cho người từ nơi khác đến, dân bản địa lại thiếu đất, nghịch lý này khiến họ rất bất bình", ông Thạch nói.

Mới đây, gần 20 hộ dân là người đồng bào dân tộc Chăm ở xã Canh Hòa đã gửi đơn cứu xét đến Ban thường vụ Huyện ủy, UBND và Công an huyện, đề nghị làm rõ việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp đối với trường hợp là cán bộ, người nhà cán bộ xã, có đối đối tượng hay không(?)

Bởi, họ không hề phát dọn, khai hoang và sau khi được cấp đất, cũng không canh tác mà mang đi chuyển nhượng, bán cho người từ nơi khác đến trồng rừng.

Theo ông Thanh Văn Huấn (làng Canh Thành), năm 2012 nhiều hộ dân lên phát dọn, khai hoang trồng rừng ở tiểu khu 375B, khu vực núi Ông Cao (xã Canh Hòa), thì bị chính quyền xử lý, yêu cầu nhổ bỏ vì lấn chiếm đất đai.

Trong khi, bà Phan Thị Nga (vợ của ông Nguyễn Văn Cư – đang là cán bộ UBND xã Canh Hòa) được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất rừng nhưng bà Nga chưa từng có mặt phát dọn, canh tác ở khu vực này.

"Bà Nga đã chuyển nhượng, hiện người đang đến tên trong thửa đất này là bà Trịnh Thị Dân (ở huyện Tuy Phước). Đã cấm thì cấm tuyệt đối, tại sao cấm người dân mà gia đình cán bộ lại có sổ đỏ rồi mang đi chuyển nhượng, trong khi chúng tôi thiếu đất, cất công phát dọn trồng cây, lại không được cấp sổ", ông Huấn thắc mắc.

Cấp 10ha đất "không phù hợp" cho cán bộ

Nhiều trường hợp là cán bộ, người nhà cán bộ xã Canh Hòa sau khi được cấp đất rừng, không canh tác mà đã chuyển nhượng cho người khác. Điều này, gây so bì, nghi kỵ và tạo dư luận không tốt trong nhân dân, thậm chí có trường hợp tranh chấp khiếu nại đất đai với người dân bản địa.

Theo kết quả xác minh tại UBND xã Canh Hòa, ông Đoàn Văn Mức - nguyên Chủ tịch UBND xã Canh Hòa, bà Phan Thị Nga (vợ của ông Nguyễn Văn Cư - đang là cán bộ UBND xã Canh Hòa) được cấp đất rừng để canh tác nhưng đến nay, đã chuyển nhượng cho người khác.

Còn ông Đoàn Văn Môn - nguyên Chủ tịch UBND xã Canh Hòa (thời điểm thực hiện dự án 672, ông Môn giữ chức Chủ tịch UBND xã Canh Hòa), mới đây đã làm đơn trả lại hơn 10ha đất rừng được cấp vì "không phù hợp" với diện tích, vị trí mà ông đã kê khai. 

Theo ông Đoàn Văn Mức, trước đây khi đang giữ chức Chủ tịch HĐND xã Canh Hòa, ông đại diện đứng tên nhóm hộ cho 3 người (gồm: cá nhân ông và 2 hộ gia đình khác đều là cán bộ) nhận đất rừng với diện tích khoảng 15ha.

Sau khi tách đất thì cá nhân ông còn lại gần 5ha, sau đó thửa đất này sang tên bố vợ là ông Nguyễn Xuân Thìn (thửa đất số 731, khu vực Canh Thành, khoảnh 1).

Đứng tên thửa đất số 731a (khu vực Canh Thành, khoảnh 1), bà Nguyễn Thị Hồng Điệp (ở thị trấn Vân Canh) cho biết, năm 2018 bà mua lại, nhận chuyển nhượng của ông Đoàn Văn Mức với số tiền 50 triệu đồng.

"Đất này tôi mua, chứ không đứng thay tên cho cán bộ nào cả, nhưng hiện nay đã bị người khác lấn chiếm, chưa thể canh tác được. Lúc đó, ham rẻ nên tôi mua nhưng giờ không làm được, rất bực mình", bà Điệp nói.

Tuy nhiên, ông Đoàn Văn Mức khẳng định: "Không hề có việc mua bán giữa tôi với bà Điệp, bà Điệp nhận chuyển nhượng của ai thì tôi không biết. Tôi chỉ đứng tên đại diện cho nhóm hộ và họ đều là gia đình cán bộ, nếu cần có thể đối chứng để làm rõ sự thật".

Thửa đất số 777 (khu vực Canh Thành, khoảnh 1) trước đây được cấp cho bà Phan Thị Nga, trải qua nhiều lần chuyển nhượng, đến nay người chủ cuối cùng đứng tên trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là bà Trịnh Thị Dân (ở huyện Tuy Phước).

Tuy nhiên, thửa đất này đang xảy ra tranh chấp giữa bà Dân với ông Chăm So Hòa (làng Canh Thành, xã Canh Hòa) vì ông Hòa cho rằng, đây là đất do cha mẹ để lại từ năm 2001, ông đã phát dọn canh tác.

Huyện... gặp "lúng túng"

Theo ông Đỗ Ngọc Lâm - Cán bộ địa chính UBND xã Canh Hòa, năm 2007 dự án 672 bắt đầu thực hiện đo đạc, cấp đất rừng cho người dân tại xã Canh Hòa.

Đây là dự án của Trung ương nên phần lớn việc đo đạc do đơn vị tư vấn thực hiện, địa phương có trách nhiệm phối hợp và UBND huyện Vân Canh là cơ quan cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

"Dự án có 2 đối tượng được cấp đất gồm: tạo điều kiện cấp đất cho người dân đang sản xuất đất rừng có giấy tờ mà chưa có sổ và hộ dân không có đất sản xuất, không phân biệt cán bộ hoặc người dân. Trường hợp bà Phan Thị Nga, ông Đoàn Văn Mức trước đây đều thuộc đối tượng không có đất. Tôi không rõ có hạn chế gì ở dự án 672 không, nhưng đất có sổ đỏ thì họ có quyền mua bán, chuyển nhượng", ông Lâm cho hay.

Theo ông Lâm, năm 2010, hồ sơ đo đạc đất đai được trình UBND huyện Vân Canh để cấp sổ đỏ đất rừng nhưng đến năm 2012, mới giao về UBND xã Canh Hòa.

"Tuy nhiên, trước khi người dân nhận được Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì một số hộ dân (có tên trong đơn cứu xét), đã lên lấn chiếm, phát trồng keo. Năm 2012, UBND xã đã yêu cầu tiến hành nhổ bỏ lượng keo đã trồng nhưng không triệt để", ông Lâm thông tin.

Lãnh đạo UBND huyện Vân Canh cho biết, UBND huyện đang rất "lúng túng" vì sự việc đã xảy ra quá lâu, hồ sơ lưu trữ liên quan đến dự án 672, tại huyện không còn. Thậm chí, Chủ tịch UBND huyện đã giao Thanh tra đến Chi cục đất đai của tỉnh để tìm thông tin về dự án 672 cũng tìm không ra.

"Theo tìm hiểu sơ bộ, dự án 672 thời điểm năm 2007 là thực hiện việc đo đạc, cấp đất lâm nghiệp theo hiện trạng đang sản xuất, chỉ cần canh tác, không phân biệt cán bộ hoặc người dân. Tuy nhiên, thực tế hồ sơ và diện tích đất chồng chéo rất nhiều, dẫn đến tình trạng sổ đã cấp, người dân lại không nhận.

Nếu việc cấp đất rừng là đúng đối tượng, có sổ đỏ thì mua bán, chuyển nhượng là quyền của họ. Tuy nhiên, nếu kiểm tra chúng tôi phát hiện sai phạm, cấp đất không đúng đối tượng, huyện sẽ xử lý nghiêm, không bao che", vị này nói.

Ông Lê Bá Thành - Bí thư Huyện ủy Vân Canh (tỉnh Bình Định) cho biết, đã chuyển vụ việc và yêu cầu UBND huyện Vân Canh khẩn trương vào cuộc làm rõ, báo cáo Ban thường vụ Huyện ủy.

"Hiện nay, UBND huyện Vân Canh đã chuyển vụ việc đến các cơ quan chuyên môn, xem xét giải quyết. Quan điểm của chúng tôi là thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, xử lý nghiêm nếu phát hiện có sai phạm", ông Thành khẳng định.