Cấp "hộ chiếu" cho gỗ rừng trồng, nông dân Lào Cai phấn chấn, sản phẩm rộng đường xuất khẩu

Tấm "hộ chiếu" đặc biệt, rộng đường xuất ngoại

Với tiềm năng lâm nghiệp dồi dào, tỉnh Lào Cai đang có một bước đi đột phá, đó là thí điểm cấp mã số vùng trồng cho rừng nguyên liệu. Hiểu một cách đơn giản, mỗi lô rừng, mỗi cánh rừng của bà con nông dân sẽ có một mã số định danh riêng, giống như một "tấm hộ chiếu".

Tấm hộ chiếu này chứa đựng mọi thông tin quan trọng: từ nguồn gốc cây giống, năm trồng, diện tích, cho đến tình trạng pháp lý về đất đai. Khi cần, chỉ cần quét mã là có thể truy xuất toàn bộ chuỗi cung ứng, khẳng định gỗ có nguồn gốc hợp pháp, chất lượng đảm bảo. Đây chính là chìa khóa để xây dựng thương hiệu gỗ Lào Cai, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế, đặc biệt là các thị trường khó tính như châu Âu, Mỹ.

Tính đến nay, toàn tỉnh Lào Cai đã có 4.197 ha rừng được cấp 5.182 mã số vùng trồng. Điển hình như xã Yên Bình có 2.391 mã cấp cho hơn 1.800 ha rừng, xã Bảo Ái có 2.672 cấp cho hơn 2.278 ha... Những con số biết nói này cho thấy sự chuyển mình mạnh mẽ trong tư duy sản xuất của bà con, từ tự phát sang bài bản, hướng tới phát triển bền vững.

Hơn 20 năm cuộc đời gắn bó với màu xanh của núi rừng, ông Nguyễn Văn Bùi ở thôn Ngoan Hương, xã Yên Bình, thấu hiểu hơn ai hết giá trị của việc "định danh" cho rừng quế của mình. Gia đình ông có 3 ha quế thì hơn 1 ha từ 5 -7 năm tuổi đã được cấp mã số.

"Cái mã số này cấp cho từng hộ, ghi rõ ràng mọi thứ. Nhờ vậy, mình yên tâm chăm sóc, đầu tư hơn. Sau này thu hoạch, việc bán gỗ chắc chắn thuận lợi, giá cũng sẽ cao hơn. Bà con chúng tôi ai cũng mừng", ông Nguyễn Văn Bùi phấn khởi nói.

Tương tự, tại xã Bảo Ái, nơi rừng trồng là nguồn sinh kế chính của hàng nghìn hộ dân, câu chuyện về mã số vùng trồng cũng đang lan tỏa niềm vui. Gia đình ông Mễ Văn Giáo là một trong những hộ đi đầu được cấp mã cho 1,3 ha keo lai.

Ông Giáo hào hứng chia sẻ: "Cán bộ về tuyên truyền, chúng tôi hiểu ngay tầm quan trọng của việc cấp mã số rừng trồng. Giờ đây, chỉ cần chiếc điện thoại thông minh là tôi có thể quản lý được cả cánh rừng của mình. Có mã số, quyền sở hữu rõ ràng, sau này muốn vay vốn ngân hàng để mở rộng sản xuất cũng dễ, mà bán gỗ cho doanh nghiệp lớn cũng không sợ bị ép giá".

Nếu như trước đây, đầu ra của gỗ rừng trồng phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái với giá cả bấp bênh, thì nay, mọi thứ đã khác.

Ông Hoàng Quang - Phó Chủ tịch UBND xã Bảo Ái khẳng định: "Khi mỗi lô rừng có "hộ chiếu" riêng, doanh nghiệp sẽ về tận nơi thu mua, thị trường ổn định hơn, cơ hội xuất khẩu cũng rộng mở. Xã mong muốn mở rộng diện tích rừng có mã số vùng trồng, tiến tới bao phủ toàn bộ diện tích rừng sản xuất để nâng cao giá trị và phát triển bền vững".

Con đường phía trước và những trăn trở

Toàn tỉnh hiện có hơn 859.047 ha rừng, trong đó 385.993 ha rừng trồng, độ che phủ đạt 61,3% (năm 2024). Việc cấp mã số vùng trồng sẽ giúp khai thác tối đa lợi thế này, vừa tăng giá trị kinh tế lâm nghiệp, vừa nâng cao hiệu quả quản lý và minh bạch nguồn gỗ xuất khẩu.

Ông Vũ Minh Phúc - Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Lào Cai khẳng định: “Lợi ích đầu tiên là minh bạch chuỗi cung ứng gỗ, từ trồng, khai thác đến chế biến và xuất khẩu. Thứ hai, nâng cao thương hiệu gỗ của Việt Nam nói chung và của Lào Cai nói riêng. Thứ ba, thúc đẩy phát triển lâm nghiệp bền vững trên địa bàn. Với người dân, mã số giúp nâng cao giá trị sản phẩm, tăng thu nhập, mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường trong nước và quốc tế, đồng thời nâng cao khả năng cạnh tranh với sản phẩm của các tỉnh trong và ngoài nước ”.

Năm 2024, Lào Cai là 1 trong 5 tỉnh phía Bắc được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (cũ) lựa chọn thí điểm cấp mã số cho các cây trồng chủ lực như quế, keo, bồ đề. Đây là cơ hội lớn, nhưng con đường phía trước vẫn còn không ít thách thức.

Vướng mắc lớn nhất hiện nay là công tác giao đất lâm nghiệp còn phức tạp. Diện tích rừng có giấy chứng nhận mới đạt hơn 30% trong tổng diện tích đã cấp mã; nhiều diện tích chưa quy chủ, gây khó khăn cho xác minh lô rừng. Dữ liệu phục vụ cấp mã được tổng hợp từ nhiều nguồn như FRMS, cơ sở dữ liệu giao đất, chi trả dịch vụ môi trường rừng, bản đồ viễn thám… nhưng chưa đồng bộ. Thêm vào đó, hạn chế về hạ tầng và trình độ dân trí, nhất là ở vùng sâu, khiến việc ứng dụng công nghệ số trong quản lý mã số vùng trồng gặp nhiều trở ngại.

Bất chấp khó khăn, từ những cánh rừng được "định danh", gỗ Lào Cai đang tự tin bước những bước dài hội nhập vào thị trường toàn cầu. Tỉnh đặt mục tiêu trong năm 2025 sẽ cấp bổ sung mã số cho khoảng 2.000 ha rừng nguyên liệu. Đây là bước tiến quan trọng để ngành lâm nghiệp thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, mang lại sinh kế bền vững và một cuộc sống ấm no hơn cho người dân.

×