Biến lá rừng, củ "sâm đất", chè cổ thụ thành đặc sản OCOP Lào Cai

Từ lá xông cảm, củ "sâm đất" đến đặc sản OCOP

Ít ai ngờ những cây lá thân thuộc như tía tô, đại bi, chùa dù... vốn chỉ dùng để xông giải cảm của người Tày ở xã Chiềng Ken (tỉnh Lào Cai), nay lại trở thành những sản phẩm tinh dầu OCOP 3 sao.

Từ những loại lá cây tưởng chừng bình dị ấy, Hợp tác xã Nông lâm nghiệp An Dược đã chưng cất và biến chúng thành những chai tinh dầu thiên nhiên thơm ngát, được đóng gói đẹp mắt và có mặt tại nhiều cửa hàng mỹ phẩm, người tiêu dùng tại Lào Cai và nhiều tỉnh, thành trong cả nước.

Ông Hoàng Văn Thế – Phó Giám đốc Hợp tác xã Nông lâm nghiệp An Dược, chia sẻ: “Trước đây người dân chỉ hái về dùng trong gia đình thôi. Làm OCOP rồi mới thấy cần thay đổi từ cách nghĩ đến cách làm. Chúng tôi phải học cách tiêu chuẩn hóa quy trình, làm việc với chuyên gia, đầu tư nhãn mác và công nghệ mới”.

Điều làm nên sự khác biệt cho tinh dầu An Dược chính là "câu chuyện" đằng sau nó. Trên mỗi bao bì sản phẩm, hình ảnh người phụ nữ Tày được trình bày khéo léo, như một lời kể về nguồn gốc, về bài thuốc dân gian được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Nhờ đó, sản phẩm không chỉ có chất lượng mà còn có cả "hồn cốt" văn hóa, dễ dàng chinh phục người tiêu dùng.

Hiện, Hợp tác xã An Dược có 6 sản phẩm OCOP 3 sao, liên kết với 20 hộ dân xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, tạo công ăn việc làm cho hàng chục lao động nông thôn.

Tại vùng núi cao Y Tý, Trịnh Tường, củ hoàng sin cô, được ví như “sâm đất” của Lào Cai, từng khiến người nông dân đau đầu vì giá cả bấp bênh, được mùa thì mất giá. Thấy được nỗi trăn trở đó, Công ty TNHH Chế biến dược liệu Tây Bắc đã mạnh dạn đầu tư nhà xưởng, máy móc để chế biến sâu.

Thay vì bán củ tươi, công ty đã cho ra đời các sản phẩm tiện dụng như trà hoàng sin cô, rượu hoàng sin cô... Các sản phẩm này nhanh chóng được công nhận OCOP 3-4 sao, không chỉ giúp nâng cao giá trị củ "sâm đất" mà còn mở ra thị trường tiêu thụ ổn định, giúp bà con yên tâm sản xuất. Trên mỗi bao bì sản phẩm đều thể hiện không chỉ là mô tả về sản phẩm mà còn là câu chuyện về con người, vùng đất, văn hóa và những giá trị đằng sau sản phẩm đó.

Hành trình đưa chè Shan tuyết cổ thụ "xuất ngoại" và khát vọng vươn xa

Câu chuyện nâng tầm nông sản ấn tượng nhất phải kể đến hành trình của chè Shan tuyết cổ thụ Suối Giàng (xã Văn Chấn). Dưới sự dẫn dắt của anh Đào Đức Hiếu, Giám đốc Hợp tác xã Hệ sinh thái du lịch Suối Giàng, những búp chè từ các cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi đã trở thành sản phẩm OCOP 4 sao và đang hướng tới chuẩn 5 sao với các chứng nhận quốc tế như ECOCERT, ORGANIC châu Âu, chỉ dẫn địa lý, mã số vùng trồng, tiêu chuẩn ISO trong sản xuất.

Người Mông ở Suối Giàng đã thay đổi từ cách thu hái đến chế biến, tạo ra những dòng sản phẩm cao cấp như Bạch trà, Hoàng trà, Hồng trà... giá trị cao gấp nhiều lần trước đây. Giờ đây, chè Suối Giàng không chỉ góp mặt tại các hội nghị ngoại giao, khách sạn 5 sao trong nước mà còn tự tin xuất khẩu đến hơn 26 quốc gia trên thế giới.

"Khi một sản phẩm nông nghiệp đồng hành với câu chuyện về du lịch, văn hóa và sức khỏe, nó không chỉ được bán qua siêu thị hay bán hàng online, mà còn được tiêu thụ bằng chính câu chuyện văn hóa của mình", anh Hiếu nói.

Tính đến tháng 7/2025, toàn tỉnh Lào Cai đã có 604 sản phẩm OCOP từ 3 đến 5 sao. Chương trình đã thu hút 304 chủ thể tham gia, trong đó có tới 117 chủ thể do phụ nữ làm chủ và 105 chủ thể là người dân tộc thiểu số. Những con số này cho thấy sức lan tỏa mạnh mẽ và hiệu quả của chương trình OCOP trong việc khơi dậy tiềm năng bản địa.

Nhiều sản phẩm như gạo Séng cù Mường Lò, ruốc cá hồi Sa Pa, bột quế Trấn Yên, cá hồi hun khói Sa Pa, trà Atiso Sa Pa, gạo Séng cù Mường Vi… đã có chỗ đứng vững chắc trong các hệ thống siêu thị lớn. Chương trình OCOP đã thực sự tạo ra một cuộc "thay da đổi thịt" cho kinh tế nông thôn, giúp người dân làm giàu trên chính mảnh đất quê hương.

Ông Đinh Văn Thơ, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai nhấn mạnh: “OCOP không nên dừng lại ở việc gắn sao. Muốn phát triển bền vững, các chủ thể cần tiếp tục nâng cấp sản phẩm, đầu tư chế biến sâu, phát triển thị trường, đặc biệt là sản phẩm tiện dụng, thân thiện với người tiêu dùng”.

OCOP Lào Cai không chỉ đơn thuần là kinh tế. Đó là câu chuyện về sự chuyển mình mạnh mẽ của nông thôn, nơi những giá trị văn hóa bản địa được tôn vinh và lan tỏa. Từ những sản phẩm bình dị, người dân đã thổi hồn vào đó, tạo nên thương hiệu riêng, đủ sức vươn ra biển lớn. Chương trình này đã chứng minh một điều: chỉ cần khơi dậy đúng tiềm năng và đặt niềm tin vào con người, mọi vùng quê đều có thể tỏa sáng bằng chính sức mạnh của mình.

×