Chiều 3/6, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Chuyển hàng nghìn nhiệm vụ từ các bộ ngành xuống địa phương

Thảo luận về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết đây là lần sửa đổi nhằm đáp ứng yêu cầu sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, cấp tỉnh và kết thúc hoạt động của cấp huyện.

Tinh thần chủ đạo của lần sửa đổi này là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Theo đó, Quốc hội sẽ phân quyền hạn cho Chính phủ, Chính phủ tiếp tục phân cấp cho các bộ ngành và chính quyền địa phương các cấp.

Theo Chủ tịch Quốc hội, sau khi Hiến pháp được thông qua, việc sáp nhập tỉnh/thành phố sẽ được tiến hành. UBTVQH sẽ cho ý kiến về việc sáp nhập xã. Dự kiến, khoảng 32 nghị định của Chính phủ cần được ký ban hành đồng thời để cụ thể hóa việc phân cấp, phân quyền, chuyển giao hơn 1.000 nhiệm vụ từ các bộ ngành xuống cho địa phương.

Dự kiến, công tác tập huấn toàn quốc dự kiến diễn ra vào ngày 16-17/6 dù các nghị định chưa được ký tên đóng dấu chính thức, do việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy đang cấp bách.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần tiếp tục rà soát kỹ lưỡng các quy định từ nay đến khi Quốc hội thông qua, để tiếp tục phân cấp, nhằm đảm bảo tính khả thi khi triển khai tại địa phương, tránh tình trạng không thực hiện được do vướng mắc.

“Dự thảo luật cũng có điểm mở giao Chính phủ quy định chi tiết, miễn là không trái với Hiến pháp, để đảm bảo bộ máy vận hành thông suốt, đặc biệt trong giai đoạn chuyển tiếp. Những vấn đề phát sinh từ thực tiễn sẽ được xem xét, bổ sung nếu cần”, lãnh đạo Quốc hội nói.

Về vấn đề chỉ định nhân sự tại Hà Nội, Chủ tịch Quốc hội cho biết việc chỉ định nhân sự cho 146 vị trí trong HĐND của TP.Hà Nội là phù hợp với Kết luận 150 của Bộ Chính trị và các trường hợp này không phải là nhiều và nằm trong giai đoạn chuyển tiếp đến kỳ bầu cử Quốc hội khóa XVI và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị sau kỳ họp thứ 9, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp chủ trì, phối hợp với Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban khác xem xét lại các luật đã ban hành gần đây cùng các nghị định, thông tư hướng dẫn của Chính phủ, bộ ngành có đúng và thống nhất với tinh thần của luật hay không.

Bởi thực tế hiện nay, trong việc phân cấp, phân quyền, còn tình trạng quy định ở cấp trên khác so với khi triển khai xuống bộ ngành và địa phương do đó, cần làm rõ những bất cập này, từ Quốc hội, Chính phủ, các bộ đến địa phương.

“Nhiều khi địa phương phản ánh khó khăn nhưng thật sự vấn đề nằm ở việc triển khai luật, nghị định, thông tư chưa tới nơi tới chốn và cứ khi gặp vấn đề là kêu khó”, ông Mẫn nhấn mạnh.

Tới đây, với chủ trương phân cấp, phân quyền, áp lực công việc đặt lên vai trò Bí thư, Chủ tịch phường/xã rất lớn, với hơn 1.000 nhiệm vụ từ cấp huyện, tỉnh chuyển xuống cấp xã, trong khi biên chế cán bộ cấp xã có hạn (tối đa khoảng 60 người).

“Đây là vấn đề cần được tính toán, sau này có thể điều chỉnh nếu cần thiết nhưng trước mắt phải thực hiện”, ông Mẫn nói.

Kỳ họp Thường vụ lần này sẽ quyết định nhanh việc sáp nhập xã để đảm bảo đúng cam kết với Bộ Chính trị, hoàn thành thủ tục và ký các văn bản liên quan chậm nhất là 17/6.

"Không mở rộng cơ chế của HĐND thì rất khó"

Phát biểu tiếp thu, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết vừa qua, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đã phối hợp rất chặt chẽ với cơ quan chủ trì soạn thảo. “Chúng tôi đã cùng nhau đồng lòng và rà soát kỹ lưỡng đầy đủ, toàn diện dự thảo luật này”, Bộ trưởng nói.

Trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội, cơ quan chủ trì sẽ tiếp tục phối hợp với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp rà soát kỹ lưỡng để chỉnh lý câu từ, kỹ thuật lập pháp để tới đây trình Quốc hội bảo đảm chất lượng tốt nhất.

Về mở rộng chủ thể của HĐND được phân cấp cho UBND cùng cấp và HĐND cấp xã. Bộ trưởng cho hay, những nội dung nêu trong báo cáo của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp rất chính xác, có cơ sở về pháp lý, rất chặt chẽ đúng với thiết chế vận hành của mỗi một đơn vị trong cấp chính quyền địa phương.

Tuy nhiên, đứng trước bối cảnh mới, yêu cầu phát triển mới cho một giai đoạn phát triển rất đặc biệt. Với tinh thần, chủ trương của Ban Chấp hành Trung ương, của Bộ Chính trị tập trung mang tính chất triệt để thực hiện phân cấp, phân quyền giữa Trung ương với địa phương, giữa các cấp chính quyền địa phương trên tinh thần của Nghị quyết 60, Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương vừa qua.

Cùng với đó, trên tinh thần của Nghị quyết 27 về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và Kết luận 50 của Ban Chấp hành Trung ương, các kết luận của Bộ Chính trị có liên quan đến thúc đẩy việc phân cấp, phân quyền để thực hiện một phương châm “để địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm”.

“Trước yêu cầu như vậy, chúng tôi mong muốn UBTVQH đồng tình với phương án mà Chính phủ đã thống nhất rất cao”, Bộ trưởng cho hay.

Theo bà Phạm Thị Thanh Trà, căn cứ vào cơ sở chính trị; xuất phát từ yêu cầu thực tiễn để làm sao đảm bảo được việc vận hành thông suốt khi đã quá quen thuộc với mô hình chính quyền địa phương 3 cấp bây giờ chuyển sang ngay chính quyền địa phương 2 cấp, yêu cầu phải thông suốt, đồng bộ, linh hoạt, năng động, sáng tạo, nhanh nhạy để quyết định những vấn đề thuộc quản lý Nhà nước.

Bộ trưởng nêu rõ, quản lý Nhà nước ở đây không thuần túy là quản lý hành chính như trước đây mà yêu cầu là phải chuyển đổi từ cơ chế quản lý hành chính thông thường sang quản trị địa phương một cách minh bạch, công khai, dân chủ, hiệu quả, phục vụ nhân dân. “Nếu bây giờ không mở rộng cơ chế của HĐND thì rất khó”, Bộ trưởng nói.

Để phân cấp cho chính quyền địa phương, hiện nay sau khi rà soát 5.076 các văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có 199 luật, còn lại là các nghị định của các bộ và một số các nghị quyết Quốc hội. Tổng số nhiệm vụ sẽ phân cấp, phân quyền cho các cấp có tới 1.470 và riêng đối với chính quyền địa phương là 1.065 nhiệm vụ và thẩm quyền.

“Liên quan đến việc này là phân cấp cho chính quyền địa phương thì tới khoảng gần 40% khối lượng công việc được phân cấp cho HĐND. Còn lại khoảng 60% là phân cấp cho UBND và Chủ tịch UBND. Với một khối lượng công việc rất lớn như vậy thì HĐND sẽ rất quá tải”, Bộ trưởng Bộ Nội vụ nói.

Bộ trưởng cho rằng, việc phân cấp, phân quyền cũng thể hiện tư duy cải cách, phù hợp với xu thế của quốc tế.

Bộ trưởng nêu ví dụ như Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada, Pháp… đã thực hiện phân cấp chính quyền địa phương cho hội đồng. Từ hội đồng để giao nhiệm vụ và giao quyền, phân cấp cho chính quyền địa phương để quyết định những vấn đề thuộc quốc kế dân sinh cụ thể, đảm bảo phục vụ người dân một cách kịp thời, linh hoạt, năng động, sáng tạo và tốt nhất.

×