Có tới 6 đoạn bờ biển sạt lở đặc biệt nguy hiểm, tỉnh Cà Mau công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai

Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau vừa có Quyết định hoả tốc số 1527/QĐ-UBND ngày 24/8/2023 công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai đối với sạt lở bờ biển của tỉnh.

Theo đó, do tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng gây sạt lở trong thời gian dài đã qua, làm cho nhiều đoạn của đai rừng phòng hộ ngày càng mỏng dần, một số vị trí sạt lở đã khoét sâu, lở hàm ếch vào phía trong.

Đặc biệt trong mùa mưa bão hiện nay, nước biển dâng cộng với sóng to, gió lớn đã phát sinh diễn biến sạt lở đặc biệt nguy hiểm đối với 6 đoạn bờ biển, với tổng chiều dài khoảng 29.150 m.

Cụ thể, đoạn cửa biển Hốc Năng, sạt lở đặc biệt nguy hiểm với chiều dài 2.500 m.

Đoạn từ Kênh Năm đến kênh Chùm Gọng, sạt lở đặc biệt nguy hiểm với chiều dài 4.100 m.

Đoạn cửa biển tại ấp Lưu Hoa Thanh, xã Tân Thuận, huyện Đầm Dơi (đoạn L3), sạt lở đặc biệt nguy hiểm với chiều dài 1.000 m.

Đoạn từ Kênh 5 Ô Rô đến Vàm Xoáy, sạt lở đặc biệt nguy hiểm với chiều dài 7.150 m. Trong đó, đoạn từ Kênh 5 Ô Rô đến Khai Long, chiều dài 1.900 m; đoạn từ Rạch Thọ đến Rạch 17, chiều dài 1.200 m; đoạn từ Rạch 17 đến Vàm Xoáy, chiều dài 3.500 m; cửa Vàm Xoáy, chiều dài 550 m.

Đoạn từ Kiến Vàng đến Ông Tà, sạt lở đặc biệt nguy hiểm với chiều dài 6.400 m. Trong đó, đoạn từ Kiến Vàng đến Vàm Lũng, chiều dài 3.300 m; đoạn từ Vàm Lũng hướng về Rạch Gốc, chiều dài 1.700 m; đoạn cửa biển Rạch Gốc đến Ông Tà, chiều dài 1.400 m.

Đoạn từ Hố Gùi đến Bồ Đề, sạt lở đặc biệt nguy hiểm với chiều dài 8.000 m.

Theo lãnh đạo tỉnh, hiện nay, diễn biến sạt lở ngày càng gia tăng; với tốc độ sạt lở như hiện nay, nếu không được xử lý kịp thời thì sẽ có nguy cơ đe doạ đến các khu dân cư tập trung xã Đất Mũi, xã Tân Thuận; các trường học, trụ sở cơ quan nhà nước, hệ thống công trình lưới điện, diện tích đất sản xuất của người dân, đặc biệt là công trình hạ tầng quan trọng của tuyến đường Hồ Chí Minh trên địa bàn huyện Ngọc Hiển.

Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp UBND các huyện: Ngọc Hiển, Năm Căn và Đầm Dơi khoanh vùng khu vực bị sạt lở đặc biệt nguy hiểm, thiết lập hành lang an toàn; bố trí lực lượng theo dõi diễn biến sạt lở.

Tổ chức khảo sát, lựa chọn giải pháp và lập thủ tục đầu tư các dự án phòng, chống sạt lở nêu trên theo tình huống khẩn cấp, trình cấp thẩm quyền thẩm định, phê duyệt theo quy định. Tổ chức triển khai thực hiện công trình theo tình huống khẩn cấp.

Chủ tịch UBND tỉnh đồng thời chỉ đạo UBND các huyện: Ngọc Hiển, Năm Căn và Đầm Dơi bố trí lực lượng theo dõi chặt chẽ diễn biến sạt lở; cấm mọi tác động vào các khu vực này, không để xảy ra tình trạng sạt lở diễn ra nhanh và nguy hiểm hơn.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Cà Mau, tình hình sạt lở trên địa bàn đang diễn ra từ ngoài bờ biển vào đến ven sông. Cà Mau có 254 km bờ biển thì có đến 187 km bị sạt lở. Giai đoạn 2011 - 2021, sạt lở bờ biển đã làm mất khoảng 5.250 ha đất và rừng phòng hộ, tương đương diện tích một xã của tỉnh.

Bên cạnh đó, tình hình sạt lở bờ sông cũng rất nan giải, đầu mùa mưa đến nay đã có hơn 200 vụ sạt lở xảy ra; so với cùng kỳ các năm, đây là con số cao nhất từ trước đến nay. Qua khảo sát, toàn tỉnh đang có tổng chiều dài các đoạn bờ sông, kênh rạch bị sạt lở và có nguy cơ bị sạt lở khoảng 425 km trong tổng số hơn 8.100km toàn tỉnh. 

Những năm qua, sạt lở bờ sông đã làm thiệt hại gần 28km lộ giao thông; 303 căn nhà; có nguy cơ ảnh hưởng đến khu vực có diện tích hơn 3.700 ha bao gồm nhà cửa, tài sản của người dân và nhiều hạ tầng quan trọng khác. Tổng thiệt hại sạt lở đã gây ra cho tỉnh ước hơn 1.100 tỷ đồng.

Tại Hội nghị về công tác khắc phục sạt lở bờ sông, bờ biển vùng ĐBSCL tổ chức tại Cần Thơ mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định: "Phải nâng cao nhận thức về sự nguy hiểm và hậu quả của sụt lún, sạt lở và ngập úng ở ĐBSCL… Cần có giải pháp cấp bách trước mắt và lâu dài ứng phó với tình trạng trên…". Thủ tướng cũng yêu cầu Văn phòng Chính phủ chủ trì cùng các bộ ngành có liên quan để tham mưu Chính phủ ban hành một văn bản quy phạm pháp luật định hướng, chỉ đạo phòng chống khắc phục sụt lún, sạt lở và ngập úng ở Đồng bằng sông Cửu Long. Lưu ý khoanh phạm vi (Đồng bằng sông Cửu Long), khoanh đối tượng (sụt lún, sạt lở, ngập úng) để làm.

Qua chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Cà Mau đã chủ động tham mưu Bộ, ngành Trung ương về việc xin hỗ trợ kinh phí thực hiện đầu tư xây dựng công trình phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển trên địa bàn tỉnh Cà Mau.

Theo đó, UBND tỉnh Cà Mau kiến nghị Bộ Nông nghiệp và PTNT xem xét đưa vào danh mục đầu tư đối với 22km bờ biển Tây bị sạt lở nguy hiểm nhằm khép kín hệ thống công trình kè bảo vệ bờ biển Tây theo ý kiến gợi ý của Thủ tướng Chính phủ với tổng kinh phí thực hiện khoảng 770 tỷ đồng và đưa nội dung này vào báo cáo gửi Thủ tướng và Bộ, ngành Trung ương.

Đối với bờ biển Đông, trước mắt đầu tư khắc phục các đoạn sạt lở đặc biệt nguy hiểm với chiều dài khoảng 29,15 km (đang lập hồ sơ đầu tư).

Đối với sạt lở bờ sông, Cà Mau đề xuất xây dựng công trình bảo vệ bờ sông tại các khu vực dân cư tập trung để bảo vệ hạ tầng bên trong, tổng chiều dài các đoạn bị sạt lở đặc biệt nguy hiểm và nguy hiểm khoảng 47km, kinh phí thực hiện khoảng 3.773 tỷ đồng.

Xây dựng công trình chỉnh trị dòng sông trên địa bàn tỉnh nhằm co hẹp hai bên mặt cắt - kiểm soát dòng chảy, mực nước, vận tốc, qua đó giảm thiểu xói lở. Dự kiến khoảng 08 tuyến sông, kênh rạch đang bị sạt lở đặc biệt nguy hiểm, kinh phí thực hiện khoảng 252 tỷ đồng.

Theo ông Tô Quốc Nam, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Cà Mau, thực trạng sạt lở vùng ĐBSCL xảy ra bởi sự cộng hưởng của nhiều nguyên nhân. Việc tổng hợp các yếu tố nguy cơ từ những nguyên nhân gây sạt lở, rồi lập bản đồ sạt lở để xác định và cảnh báo khu vực tiềm năng là rất cần thiết để chúng ta nhận diện sớm những khu vực dễ tổn thương, có nguy cơ sạt lở cao. Tiếp đến, trong công tác quy hoạch các điểm dân cư ven sông, cần tính toán đến các yếu tố về tải trọng và khả năng chịu lực của nền địa chất tại chỗ để có giải pháp hạn chế phát sinh và thực hiện di dời nhà ở ven sông.

"Trong khi dư luận trong nước và quốc tế đang phản đối các dự án xây đập và chuyển dòng trên thượng nguồn sông Mê Kông, đã đến lúc chúng ta cần nhìn nhận những nguyên nhân bên trong – do chính chúng ta gây ra. Đó là, tình trạng thiếu quy hoạch bền vững trong khai thác tài nguyên, cụ thể là cát sông và nước ngầm, cùng với sự hạn chế trong quản lý suốt thời gian dài đã tạo ra những tác động địa chất cực đoan (sụt lún nền đất, hình thành các hố sâu dưới đáy sông, thay đổi chế độ dòng chảy…) khiến tình hình sạt lở diễn biến phức tạp và ngày một nghiêm trọng hơn.

Vì vậy, trong khi thúc đẩy các nỗ lực bảo vệ nguồn nước và lượng phù sa sông Mê Kông, ĐBSCL cần quy hoạch đô thị hóa và công nghiệp hóa phải theo hướng bền vững; gia tăng diện tích rừng che phủ để gia tăng lượng nước ngầm; hạn chế khai thác nước ngầm và hạn chế tối đa các hoạt động thăm dò, khai thác cát nhất là trên các sông Tiền và sông Hậu là rất cần thiết", ông Nam nhấn mạnh.