Đây là nhận định chung cũng như lời khuyên của các chuyên gia kinh tế và thương mại tại hội thảo "Các chính sách thuế quan mới của Mỹ và ứng phó của Việt Nam" do Tạp chí Kinh tế Sài Gòn phối hợp với Công ty Luật TNHH HM&P tổ chức hôm nay 27/3 tại TP.HCM.

Theo thông tin từ hội thảo, dự kiến ngày 2/4/2025, Mỹ sẽ chính thức công bố chính sách thuế quan mới nhằm bảo vệ nền kinh tế Mỹ và điều chỉnh cán cân thương mại. Điều này không chỉ mở rộng phạm vi cuộc chiến thương mại của Mỹ mà còn làm gia tăng sự tăng sự bất ổn cho các doanh nghiệp trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam.

Ông Nguyễn Văn Phúc, Luật sư điều hành Công ty Luật TNHH HM&P, chia sẻ thông tin từ khảo sát trong tháng 2 vừa qua của AmCham (Hiệp hội Doanh nghiệp Mỹ tại Việt Nam). Kết quả khảo sát cho thấy 81% doanh nghiệp lo ngại về khả năng Mỹ áp thuế, riêng trong ngành sản xuất, tỷ lệ này tăng đến 92%. Trên 75% doanh nghiệp khảo sát cho rằng thuế nhập khẩu sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của doanh nghiệp, trong đó ngành sản xuất chiếm 94%. Nhiều doanh nghiệp lo ngại chi phí tăng sẽ gián đoạn kế hoạch đầu tư, giảm doanh thu và phải điều chỉnh chiến lược kinh doanh.

Rào cản từ thuế quan Mỹ trong khi thương mại thế giới chậm lại

"Ngày 2/4 tới được chính ông Trump gọi là 'ngày giải phóng' nước Mỹ", TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV, chia sẻ tại hội thảo.

Ông Lực tiếp tục câu chuyện: "Thời điểm ông Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ ngày 20/1/2025, tôi đang ở Mỹ 3 tuần và chứng kiến thị trường nước Mỹ thiếu trứng gà do chính sách mới của ông. Một trong những lý do là nguồn cung từ các thị trường bên ngoài bị giảm… Cách đây 10 ngày, tôi tiếp đoàn gồm nhiều tập đoàn rất lớn từ Mỹ. Họ rất quan tâm đến việc doanh nghiệp Việt Nam ứng phó ra sao với chính sách thuế quan của ông Trump".

Chuyên gia kinh tế trưởng từ Ngân hàng BIDV cho biết kinh tế Mỹ dự báo tăng trưởng chỉ 1,8% năm nay do chính sách thuế quan của ông Trump. Ông nhấn mạnh: cả Mỹ và Trung Quốc năm nay sẽ tăng trưởng chậm lại so với năm ngoái, và cả 2 đều là các thị trường xuất khẩu trọng điểm của Việt Nam.

Hơn nữa, xuất khẩu từ Việt Nam năm nay chắc chắn sẽ giảm vì nhu cầu cả thế giới giảm trong khi các biện pháp bảo hộ thị trường trở nên chặt chẽ hơn, điển hình nhất là thị trường Mỹ trong khi chi phí logistics toàn cầu tăng. TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh thương mại toàn cầu đang phát triển chậm lại, dự báo chỉ 3,2% năm 2025 (thậm chí thấp hơn) so với kết quả tăng 3,4% của năm 2024.

Ngoài ra, cả thế giới vẫn đang đối mặt với rủi ro về an ninh năng lượng, an ninh lương thực, an ninh chuỗi cung ứng và an ninh mạng; đây là những rủi ro luôn hiện hữu. Theo ông Lực, biến đổi khí hậu trên thế giới vẫn còn bất thường.

Nâng cao "sức đề kháng" của doanh nghiệp trước chính sách thuế quan của ông Trump

Chuyên gia kinh tế trưởng của BIDV lưu ý: Để làm nhẹ vấn đề Việt Nam có thể nằm trong mục tiêu đánh thuế của Mỹ, các doanh nghiệp Việt Nam (cùng với nỗ lực của Bộ Công Thương) trong tháng 3 này đã ký kết hợp tác với Mỹ với tổng trị giá lên tới 90 tỷ USD. Việt Nam có thể phải nhập khẩu từ Mỹ nhiều hơn để làm cân bằng hơn cán cân thương mại với Mỹ.

TS. Lực cũng gợi ý một loạt giải pháp cho doanh nghiệp Việt Nam trước "cơn sóng dữ" mang tên "thuế quan ông Trump". Theo đó, doanh nghiệp nên tận dụng tốt các chính sách hỗ trợ về thuế phí lãi suất cơ chế mới tiết giảm chi phí tinh giản quy trình bộ máy; nắm bắt các xu hướng lớn chuyển đổi kép xanh hóa và số hóa, xây dựng và nhất quán thực hiện chiến lược chuyển đổi số chuyển đổi xanh và ESG (môi trường, trách nhiệm xã hội, quản trị); đa dạng hóa thị trường đối tác, chuỗi cung ứng sản phẩm dịch vụ nguồn vốn khả thi cho chuyển đổi xanh, kinh doanh tuần hoàn, tham gia thị trường tín chỉ carbon; nâng cao năng lực cạnh tranh nhân lực công nghệ quản trị gồm cả quản lý rủi ro…

Chuyên gia nhiều kinh nghiệm này cũng nhấn mạnh việc tận dụng cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới và từ việc nâng cấp quan hệ giữ Việt Nam với Mỹ, Nhật Bản, Úc, Malaysia, Singapore…

Bà Nguyễn Nam Trân - Giám đốc điều hành hoạt động chứng nhận, đào tạo, đánh giá của SGS Việt Nam (công ty chuyên giám định và chứng nhận) - chia sẻ rằng tâm trạng chung của rất nhiều doanh nghiệp, từ các ngành may mặc, thủy sản, da giày, gỗ và những ngành nghề khác là bất an và đầy lo lắng cho thị trường xuất khẩu lớn nhất của họ là Mỹ.

Chính vì thế, nhiều doanh nghiệp cũng thận trọng trong việc đưa ra những chiến lược mới, đặc biệt trong việc mở rộng nhà máy và tuyển dụng thêm người lao động để có thể tăng cường sản xuất, tăng sản lượng xuất khẩu vào Mỹ. Hầu hết các doanh nghiệp đang trong giai đoạn nghe ngóng và mong đợi một tín hiệu tốt, rõ ràng và mang tính ổn định từ thị trường Mỹ.

Ông Nguyễn Hữu Nam, Phó Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) – chi nhánh khu vực TP.HCM, cho rằng các doanh nghiệp Việt Nam luôn theo sát và phản ứng rất nhanh với việc thay đổi chính sách từ các quốc gia mình có mối quan hệ kinh doanh. Rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ đã tìm đến VCCI để được tư vấn thêm về các chính sách hỗ trợ, các dịch vụ chứng nhận nguồn gốc xuất xứ.

Doanh nghiệp Việt cần chuẩn bị kỹ hồ sơ nguồn gốc xuất xứ, tăng cường tính minh bạch, đồng thời chủ động tham vấn các cơ quan chuyên môn, hiệp hội ngành nghề để được hỗ trợ kịp thời.

Ông Nguyễn Văn Phúc, Luật sư điều hành Công ty Luật TNHH HM&P, cho rằng doanh nghiệp Việt Nam cần lưu ý ba nội dung.

Thứ nhất, cần nắm vững chính sách thuế quan mới của Mỹ trong thời gian tới cũng như các chính sách đã được ban hành.

Kế đó, doanh nghiệp Việt cần tận dụng các hiệp định thương mại đã ký với Mỹ và các quốc gia khác để thâm nhập thị trường thuận lợi hơn.

Ngoài ra, khi ký kết hợp đồng với các đối tác thương mại của Mỹ doanh nghiệp Việt phải lưu ý rà soát kỹ các điều khoản để tránh rủi ro, bất lợi cho doanh nghiệp nếu các chính sách thuế quan có thay đổi.

×