Đại biểu Quốc hội nói gì về quy định thu kinh phí công đoàn 2%?

Bảo đảm phúc lợi ổn định cho người lao động

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) tán thành việc quy định "kinh phí công đoàn do cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đóng bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động".

Đồng tình, đại biểu Âu Thị Mai (đoàn Tuyên Quang) cho rằng, dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) kế thừa và giữ nguyên đối tượng nộp và mức đóng 2% kinh phí công đoàn theo quy định hiện hành. Theo đại biểu, việc giữ ổn định quy định về nghĩa vụ đóng kinh phí công đoàn bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động nhằm bảo đảm phúc lợi ổn định cho người lao động, góp phần làm cho tổ chức công đoàn thực hiện tốt chức năng đại diện, chăm lo và bảo vệ đoàn viên, người lao động.

Đồng thời còn tạo điều kiện về nguồn lực đủ mạnh để bảo đảm hiệu quả các hoạt động đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, thu hút người lao động và tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp tham gia Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam…

Đại biểu Nguyễn Phi Thường (đoàn Hà Nội) cho rằng, việc tiếp tục quy định thu kinh phí công đoàn bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội là phù hợp. Đây là điều kiện tiên quyết để công đoàn chủ động, độc lập hơn trong tổ chức và hoạt động tại cơ sở.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị nên giao cho Chính phủ thống nhất quy định cụ thể về công tác thu, quản lý, sử dụng nguồn tài chính công đoàn.

Việc này sẽ giúp cho công tác quản lý nhà nước về tài chính công đoàn được minh bạch, chặt chẽ và hiệu quả hơn, tránh thất thoát, lãng phí. Đồng thời cũng khắc phục được tình trạng chủ doanh nghiệp can thiệp quá sâu vào hoạt động thu, chi tài chính của công đoàn.

Phí công đoàn không phải là gánh nặng cho doanh nghiệp

Giải trình ý kiến đại biểu về kinh phí công đoàn 2%, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam cho hay thực tế nhiều thập kỷ qua, kinh phí công đoàn được thực hiện ở nhiều nước. Tại Việt Nam, nguồn thu kinh phí công đoàn 2% được quy định từ năm 1957, được duy trì từ khi có Luật Công đoàn cho đến nay.

Việc luật hóa, duy trì nguồn thu 2% kinh phí công đoàn thể hiện sự ưu việt của chế độ, thông qua việc xây dựng và thực thi chính sách của Đảng, Nhà nước với hoạt động công đoàn; cụ thể hóa chủ trương của Bộ Chính trị tại nghị quyết 02.

Cùng với đó, kinh phí công đoàn được sử dụng tại công đoàn cơ sở là chủ yếu để trực tiếp chăm lo cho đoàn viên, người lao động.

Với mức tiền lương bình quân làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội hiện nay của người lao động khoảng 5,7 triệu đồng/tháng, trong 1 năm doanh nghiệp phải đóng kinh phí công đoàn khoảng 1,4 triệu đồng.

Khi đó, 75% số kinh phí công đoàn đã đóng này (khoảng 1 triệu đồng) sẽ được phân phối cho công đoàn cơ sở để chăm lo cho đoàn viên, người lao động dùng để thăm hỏi ốm đau, quà sinh nhật, quà Tết, hoạt động văn hóa, thể thao...

Theo tổng hợp báo cáo của các cấp công đoàn, số dư nguồn tài chính công đoàn tích lũy đến ngày 31/12/2023 khoảng 43.211 tỉ đồng (tính theo niên độ tài chính).

Trong đó, số dư tài chính công đoàn tích lũy của công đoàn cơ sở là 12.373 tỉ đồng, chiếm (28,6%). Số dư tài chính công đoàn tích lũy của 3 cấp còn lại là 30.837 tỉ đồng.

Gồm số dư tại công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở là 8.693 tỉ đồng. Số dư tại liên đoàn lao động tỉnh, thành phố, tương đương là 15.355 tỉ đồng; số dư tại Tổng liên đoàn là 6.789 tỉ đồng.

Tổng liên đoàn giải thích, số dư tài chính công đoàn tích lũy tại 4 cấp tính đến hết niên độ tài chính (31-12 hằng năm) còn dư nhưng thực tế sau Tết âm lịch, số kinh phí kết dư tại công đoàn cơ sở thường được sử dụng hết để chăm lo cho đoàn viên, người lao động tham gia trực tiếp.

Số dư tại cấp công đoàn cấp trên cơ sở thực hiện điều tiết cho công đoàn cơ sở không có tích lũy đủ chi và chi hoạt động cho công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở.

Số dư tại cấp liên đoàn lao động tỉnh, thành phố, tương đương và cấp Tổng liên đoàn dùng để điều tiết cho các địa phương không có số dư tích lũy để chi và chi hoạt động của các cấp này.

Dự Luật Công đoàn sửa đổi đã bổ sung một số nhiệm vụ chi mới để phù hợp với thực tiễn như chi cho công đoàn cơ sở mà tại đó tổ chức, doanh nghiệp gặp khó khăn được miễn, giảm đóng kinh phí công đoàn.

Chi cho việc xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân thuê, xây dựng công trình công cộng cho đoàn viên, người lao động, thiết chế công đoàn chủ yếu từ số tài chính công đoàn tích lũy của cấp tỉnh, thành phố và tương đương của Tổng liên đoàn.

Kinh phí công đoàn được tính vào chi phí của doanh nghiệp, được hạch toán vào giá thành sản phẩm, tuy nhiên chiếm tỉ trọng nhỏ trong chi phí của doanh nghiệp (trung bình khoảng 0,38%).

Qua khảo sát thực tế các doanh nghiệp FDI tham gia vào thị trường Việt Nam, vấn đề vướng mắc chủ yếu là do thủ tục hành chính hoặc xung đột thể chế, pháp luật, có ít kiến nghị của doanh nghiệp liên quan đến nộp 2% kinh phí công đoàn.

Do đó có thể cho rằng vấn đề 2% kinh phí công đoàn không phải là gánh nặng cho doanh nghiệp.