Đại sứ Knapper thúc giục nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược Hoa Kỳ - Việt Nam càng sớm càng tốt

Ưu tiên nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược

"Ưu tiên của chúng tôi là nâng cấp quan hệ từ đối tác toàn diện lên đối tác chiến lược. Chúng tôi đã có nhiều trao đổi với đại diện chính phủ Việt Nam, đại diện doanh nghiệp và các khu vực khác về làm thế nào có thể mở rộng mối quan hệ. Đó là một trách nhiệm mà tôi đang đảm nhận" - Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc Knapper phát biểu chiều 20/4, trong cuộc gặp gỡ báo chí đầu tiên kể từ khi ông đến Việt Nam nhậm chức.

Đại sứ Knapper nói rằng quan hệ đối tác chiến lược không chỉ là ưu tiên của cá nhân ông mà là của chính quyền Hoa Kỳ. "Phó Tổng thống Kamala Harris thăm Việt Nam năm ngoái đã nhấn mạnh ý muốn mạnh mẽ của Hoa Kỳ và đã đến lúc nâng cấp quan hệ. Đã gần 10 năm kể từ khi hai nước nâng cấp thành đối tác toàn diện. Nâng cấp quan hệ chiến lược không chỉ thể hiện chính xác mối quan hệ 2 nước mà mở ra cơ hội làm sâu sắc hơn quan hệ giữa hai nước".

Về phản hồi từ phía các nhà lãnh đạo Chính phủ Việt Nam với đề xuất của Mỹ, ông cho biết: "Phía Việt Nam hiểu được quan điểm và mối quan tâm của chúng tôi về vấn đề này".

Đại sứ nói rằng năm 2023, khi kỷ niệm  10 năm thiết lập đối tác toàn diện, nếu có thể nâng cấp quan hệ cao hơn thì tuyệt vời. Ông không dự đoán trước vì việc này phụ thuộc vào trao đổi giữa hai bên về khi nào và làm thế nào nâng cấp, nhưng "hy vọng điều này thành hiện thực càng sớm càng tốt" và coi đây là cơ hội cho hai nước.

Thuận lợi cho việc nâng cấp, theo Đại sứ Knapper, là hai quốc gia đã làm được nhiều việc cùng nhau ở cấp độ Chính phủ hay nhân dân hai nước. "Những gì làm được nhiều đến mức mà tạo ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh kế của người dân cả hai quốc gia" – ông nói.

Hai bên chia sẻ các mục tiêu chung về lợi ích, dù là an ninh, thịnh vượng, tăng cường sự chống chịu. Đó là lĩnh vực hợp tác để tạo nền tảng cho sự thịnh vượng của hai quốc gia – ông nói và cho rằng đó chính là hợp tác chiến lược.

Vị trí của Việt Nam trong Chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương

Gần đây chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã công bố Chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, cho thấy Hoa Kỳ rất chú trọng khu vực này.

Theo Đại sứ Knapper, chiến lược này là lộ trình Hoa Kỳ muốn phát triển quan hệ với khu vực này, với Việt Nam. Việc nâng cấp quan hệ là một phần trong chiến lược.

Trả lời câu hỏi về những bình luận cho rằng Mỹ tăng cường hợp tác với Việt Nam để xây dựng Việt Nam thành lực lượng chủ yếu hiện thực trong chiến lược Ấn - Thái và chống lại sự bành trướng của nước lớn trong khu vực, ông nói: "Khi xem xét chiến lược, chúng tôi có lộ trình và chương trình rất tích cực. Chiến lược này nhằm thể hiện những gì bạn bè, đồng minh, đối tác của chúng tôi trong khu vực ủng hộ".

Ví dụ chúng tôi ủng hộ một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do rộng mở, trong đó các nước không phải chịu sự cưỡng ép, hàng hoá và người dân tự do đi lại bằng hàng không hay đường biển. Đây là khu vực các nước đưa ra quyết định dựa trên lợi ích của mình, không phải lợi ích bị áp đặt từ bên ngoài".

Hoa Kỳ cũng ủng hộ kết nối giữa các quốc gia trong khu vực, giữa Hoa Kỳ và ASEAN; ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, muốn ASEAN có vai trò trung tâm trong các nỗ lực của khu vực và thế giới để giải quyết các vấn đề trong khu vực và trên thế giới.

Theo chiến lược, Hoa Kỳ còn ủng hộ sự thịnh vượng, đảm bảo các quốc gia trong khu vực đạt thịnh vượng trong thương mại đầu tư, ủng hộ xây dựng sự chống chịu để đối phó với biến đổi, đại dịch toàn cầu.

Về vai trò của Việt Nam trong chiến lược, Đại sứ nói: "Những gì Hoa Kỳ hợp tác với Việt Nam đều ở trong những khía cạnh này của Chiến lược".

Thúc đẩy thương mại mạnh mẽ

Đại sứ Knapper cũng đã chia sẻ mục tiêu của Hoa Kỳ thúc đẩy thương mại hai nước trong bối cảnh phục hồi sau đại dịch.

Từ khi đến Việt Nam, ông đã gặp gỡ cộng đồng doanh nghiệp Hoa kỳ và Việt Nam. "Tôi xúc động khi nghe họ chia sẻ là dù phải đối mặt với thách thức do Covid-19 mang lại, nhưng doanh nghiệp hai bên muốn đưa mọi thứ đưa lại như trước, kể cả phương diện tăng trưởng kinh tế hay các hoạt động kinh tế. Họ đều mong muốn thúc đẩy hoạt động kinh tế manh mẽ hơn trước".

Đại sứ cũng nhắc đến việc một nhiệm vụ của ông là thúc đẩy thương mại đầu tư ở Việt Nam, đảm bảo doanh nghiệp Hoa Kỳ có sân chơi công bằng ở Việt Nam, đưa các sản phẩm Hoa Kỳ đến Việt Nam.

Ông cũng  chào đón nhà đầu tư Việt Nam vào Hoa Kỳ. "Chúng tôi rất hào hứng khi nghe thông tin Vinfast đầu tư ở North Carolina, dự án không chỉ niềm tin vào người lao động, vào nền kinh tế Hoa Kỳ, mà còn tin vào tương lai quan hệ Hoa Kỳ và Việt Nam".

Về an ninh, Đại sứ cho biết Hoa Kỳ "đã sẵn sàng chuyển tàu tuần duyên thứ 3 cho Việt Nam và Hoa Kỳ đang thảo luận với Chính phủ Việt Nam về việc này".

Hoa Kỳ đã có nhiều cam kết giúp Việt Nam tăng cường năng lực đảm bảo an ninh hàng hải, nâng cao nhận thức về hàng hải.  Vài năm qua Hoa Kỳ đã cung cấp 2 tàu tuần tra cho lực lượng tuần duyên và cảnh sát biển của Việt Nam.

Hợp tác giữa hai nước về phòng chống Covid-19 cũng là một điểm nổi bật và là sự phát triển tự nhiên của hợp tác y tế thời gian qua.

Đại sứ nói: Chúng tôi tự hào vì gần 40 triệu liều vaccine Covid- 19 đã cung cấp cho Việt Nam. 2 nước là bạn bè và chúng tôi cung cấp vaccine không vì mong đợi có sự đáp lại nào. Điều đó thể hiện sự quan tâm của người dân Hoa Kỳ với người dân Việt Nam. Nếu có khủng hoảng y tế toàn cầu tiếp theo, chúng tôi luôn sẵn sàng hợp tác với Việt Nam để đối phó".

Thúc đẩy lòng tin

Đại sứ Knapper trước đây đã từng là quan chức của Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, ông rời Việt Nam mùa hè 2007 và đầu năm nay ông trở lại trên cương vị Đại sứ.

Phát biểu tại họp báo, ông cho biết:  "Tôi rất vui khi có mặt tại đây, chứng kiến Việt Nam thay đổi như thế nào và cũng có nhiều thứ không hề thay đổi".

"Thay đổi là sự phát triển mạnh mẽ của thành phố, là sự tăng trưởng khắp đất nước. Việt Nam đóng vai trò ngày càng nổi bật trong khu vực và toàn cầu. Là số lượng du khách Mỹ trước Covid tới Việt Nam và số lượng du học sinh Việt Nam tăng ở Hoa Kỳ như thế nào" – ông nói.  

"Điều tôi thấy không thay đổi là sự ấm áp, hiếu khách của người dân , sự thân thiện và thật lòng mà tôi và vợ tôi nhận được từ người dân Việt Nam kể từ khi quay trở lại".

Đại sứ cho biết, trong 3 tháng qua ông dành thời gian  để "tìm hiểu lại về Việt Nam", gặp gỡ lãnh đạo Chính phủ, Đảng, các doanh nghiệp, học giả. "Tôi đi công tác nhiều nhất có thể, tôi đi TP.HCM 4 lần trong 3 tháng, thăm Cần Thơ tuần trước và đầu tuần vừa rồi đi Hải Phòng. Tôi đang cố gắng tìm hiểu lại, học hỏi thêm về Việt Nam và mối quan hệ giữa hai nước".

Ông nhận xét rằng quan hệ đó đang phát triển theo cách mà ông không hình dung được trước đây: Hai nước chúng ta đã mở rộng phát triển quan hệ hợp tác trên mọi khía cạnh, từ thương mại đầu tư, năng lượng, y tế đến an ninh hàng hải, giao lưu nhân dân, giao lưu văn hoá.

Đại sứ Knapper đã điểm lại mối quan hệ chặt chẽ giữa Việt Nam – Hoa Kỳ: Một trong số nền tảng phát triển là bắt đầu hợp tác giải quyết hậu quả chiến tranh, bao gồm xử lý điểm nóng dioxin, rà phá bom mìn sót lại, tìm kiếm người mất tích trong chiến tranh dù của phía Việt Nam hay Hoa Kỳ. "Đây là cách thức mà chúng ta đặt nền móng, xây dựng hoà giải, lòng tin để tìm kiếm con đường tiếp tục trong tương lai" – ông nói.