Bịt lỗ hổng "rau bẩn": Tem truy xuất nguồn gốc "chỉ để tham khảo"

Chiều 24/9, Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt đã tổ chức tọa đàm trực tuyến: Bịt lỗ hổng "rau bẩn" vào trường học, siêu thị tại tầng 9, trụ sở của báo, ngõ 68 đường Dương Đình Nghệ, phường Cầu Giấy, TP.Hà Nội.

Tham dự tọa đàm hôm nay có ông Tạ Văn Tường- Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp & Môi trường Hà Nội.

Ông Đặng Thanh Phong – Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Sở Y tế Hà Nội).

Ông Nguyễn Văn Thuần – Phó Chi cục Trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội).

Ông Nguyễn Thành Trung – Phó Trưởng phòng Chất lượng và Phát triển Thị trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội).

Bà Trần Thị Thu Hà - Trưởng phòng Chính trị tư tưởng và Công tác HSSV Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội.

Bà Trần Thị Dung – Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam.

Ông Nguyễn Tuấn Hồng - Hợp tác xã Sản xuất và Tiêu thụ Rau an toàn Bắc Hồng.

Ông Hoàng Văn Thám – Hợp tác xã Rau quả sạch Chúc Sơn.

Bà Đặng Thị Hương – Giám đốc Thương hiệu Công ty CP Chứng nhận và Giám định Vinacert.

Luật sư Chu Quỳnh Vương, Văn phòng luật sư Trung Hòa, Đoàn luật sư TP.Hà Nội.

Trước đó, giữa tháng 9/2025, Báo Điện tử Dân Việt đã đăng tải loạt bài "Thủ đoạn phù phép rau trôi nổi thành rau an toàn vào trường học, siêu thị ở Hà Nội".

Thông tin qua loạt bài cho thấy, doanh nghiệp sơ chế gom rau trôi nổi từ một số người dân, HTX lấy rau ở chợ đầu mối rồi trà trộn với rau có nguồn gốc rõ ràng, dán tem mác an toàn để đưa vào trường học, siêu thị trên địa bàn TP Hà Nội.

Người tiêu dùng, học sinh thay vì được sử dụng rau an toàn như cam kết, phải dùng rau trôi nổi, rau không rõ nguồn gốc tiềm ẩn nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm.

Sau loạt bài, Chủ tịch UBND TP Hà Nội đã ban hành công văn về công tác tổ chức bữa ăn bán trú cho học sinh trên địa bàn thành phố. Theo đó, giao rõ trách nhiệm cho các đơn vị liên quan, yêu cầu người đứng đầu phải chịu trách nhiệm nếu để ra vi phạm.

15:23

Vấn đề quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm được các cơ quan chức năng quan tâm

Nhà báo Nguyễn Văn Hoài, Tổng Biên tập Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt cho biết, việc quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm thời gian qua vẫn là vấn đề được Đảng, Nhà nước và Chính phủ đặc biệt quan tâm. Luật An toàn Thực phẩm đã được ban hành cùng hệ thống các văn bản dưới luật để chăm sóc bữa ăn cho người dân. Trách nhiệm quản lý được giao cho nhiều Bộ, ngành cùng cơ chế chịu trách nhiệm người đứng đầu ở các địa phương.

Tuy nhiên, quản lý loại thực phẩm rau, củ vẫn có những lỗ hổng khiến rau không rõ nguồn gốc, thậm chí là rau không an toàn vào bữa ăn gia đình, trường học, cung cấp vào các siêu thị, nhà hàng với mác rau an toàn. Giữa tháng 9/2025, Báo Điện tử Dân Việt đã đăng tải loạt bài "Thủ đoạn phù phép rau trôi nổi thành rau an toàn vào trường học, siêu thị ở Hà Nội". Thông tin qua loạt bài cho thấy, doanh nghiệp sơ chế gom rau trôi nổi từ một số người dân, HTX lấy rau ở chợ đầu mối rồi trà trộn với rau có nguồn gốc rõ ràng, dán tem mác an toàn để đưa vào trường học, siêu thị trên địa bàn TP Hà Nội.

Người tiêu dùng, học sinh thay vì được sử dụng rau an toàn như cam kết, phải dùng rau trôi nổi, rau không rõ nguồn gốc tiềm ẩn nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm. Chính vì vậy, tọa đoàn hôm nay: Bịt lỗ hổng "rau bẩn" vào trường học, siêu thị để Cơ quan chức năng nhận diện rõ vai trò quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm trong chuỗi sản xuất trồng trọt từ đồng ruộng, chợ đầu mối đến bếp ăn nhà trường, siêu thị và đề xuất giải pháp quản lý chặt chẽ hơn.

15:25

Phóng sự của Báo Dân Việt là lời cảnh báo cho doanh nghiệp, người dân

Câu hỏi đầu tiên xin được giành cho ông Tạ Văn Tường: Như loạt bài của Báo NTNN đã phản ánh, có hiện tượng doanh nghiệp sơ chế trà trộn rau trôi nổi với rau an toàn để cung cấp vào các trường học, siêu thị.

Vậy Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết tình hình sản xuất rau an toàn hiện nay trên địa bàn thành phố và phân công, phân cấp trách nhiệm quản lý, giám sát an toàn thực phẩm lĩnh vực nông nghiệp đang được thực hiện thế nào? Có vướng mắc gì không thưa ông?

Ông Tạ Văn Tường - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cảm ơn Báo NTNN/điện tử Dân Việt đã rất tích cực phối hợp với ngành trong thời gian vừa qua. Ông Tường biểu dương PV Báo điện tử Dân Việt đã rất tích cực, có nhiều nỗ lực lớn có được bằng chứng cụ thể để cơ quan quản lý Nhà nước xử lý vi phạm, giúp cho công tác quản lý Nhà nước tốt hơn.

Tôi cho rằng truyền thông của Báo làm thay đổi tư duy người tiêu dùng cũng như làm cho các doanh nghiệp chấp hành pháp luật tốt hơn. Với Hà Nội cũng có thể nói là một trong những địa phương sản xuất rau rất lớn. Trên 33.000 ha và sản lượng 1 năm khoảng 735.000 tấn, đáp ứng được 60% nhu cầu người tiêu dùng. Nếu toàn bộ nhu cầu người tiêu dùng trên 1,3 triệu tấn/năm.

Với TP.Hà Nội có sự quan tâm rất sớm để làm công tác quản lý những diện tích, khu vực vùng trồng rau an toàn, hiện nay VietGrap được hơn 400ha, việc quản lý về chất lượng, việc đảm bảo an toàn trên địa bàn sản xuất TP.Hà Nội đang rất quan tâm bằng việc ban hành cơ chế chính sách như trước đây năm 2019 có Quyết định 3215 về vùng sản xuất tập trung, tất cả các vùng kể cả chăn nuôi, thủy sản.

Hiện nay có thể nói rằng đối với lĩnh vực NNMT đã có chiến lược phát triển rất cụ thể, đã được đưa vào Luật Thủ đô, cũng như là quy hoạch. Từ danh mục vùng sản xuất tập trung cũng đã được đưa vào Quy hoạch Thủ đô ban hành tháng 12/2024 để phát triển các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung và định hướng sẽ phát triển nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn…

Đồng thời, chúng tôi cũng kế thừa các thành tựu nông nghiệp đã đạt được, đây là cơ sở để tiếp tục thúc đẩy phát triển, để tạo sự phát triển bền vững từ việc xây dựng được các thương hiệu đặc sản vùng miền, nhãn hiệu với việc tổ chức sản xuất, giải điểm nghẽn, đó là sản xuất nông nghiệp manh mún, nông hộ, không có pháp nhân.

Trên cơ sở đó, các hộ cần liên kết thành các hợp tác xã, doanh nghiệp và kết nối doanh nghiệp thành các chuỗi giá trị, có pháp nhân và xây dựng thương hiệu và khi đó sẽ có một hệ sinh thái cộng đồng sản xuất sẽ quan tâm đến chất lượng, quan tâm đến nguồn gốc xuất xứ… để tránh các rủi ro.

Nhân đây, ngành cũng cảnh báo đến doanh nghiệp, người sản xuất, qua phóng sự điều tra của Báo điện tử Dân Việt cũng là lời cảnh tỉnh cho tất cả doanh nghiệp, người dân, HTX…

Đối với việc phân công phân cấp, hiện theo chính quyền 2 cấp, thành phố cũng có Quyết định phân cấp quản lý ATTP, hiện nay việc phân cấp đó dựa theo nguyên tắc cấp nào đăng ký kinh doanh thì cấp đấy sẽ quản lý trực tiếp các doanh nghiệp đó.

Đối với cấp xã, phường sẽ quản lý các HTX và do cấp xã, phường cấp đăng ký kinh doanh. Đối với ngành sẽ có phòng chất lượng là phòng tham mưu quản lý chung và đồng thời quản lý các cơ sở chế biến.

Đối với 2 Chi cục là Chi cục Chăn nuôi, Chi cục Trồng trọt bảo vệ thực vật thì sẽ quản lý lĩnh vực sản xuất từ đầu vào, các đơn vị theo phân cấp. Đối với cấp xã sẽ quản lý các cơ sở nhỏ lẻ ban đầu, hay là các đơn vị không có đăng ký kinh doanh.

Trên cơ sở chính quyền 2 cấp hiện nay chúng tôi rất kỳ vọng công tác quản lý sẽ được tăng cường lên 1 bước. Đó là đối với cấp sở, ngành chúng tôi xác định sẽ không còn cấp trung gian quận huyện như trước đây nữa, mà trực tiếp đến chính quyền cơ sở, các doanh nghiệp, người dân. Tôi cho rằng đây là cách làm rất cụ thể có hiệu quả ngay, có định hướng.

Với khó khăn, vướng mắc chính là cách quản lý. Chúng ta phải thay đổi phương thức quản lý, chúng ta quản lý chặt, chúng ta phải tổ chức từ tiền kiểm sang hậu kiểm. chúng ta có rất nhiều cái quy trình thực hành sản xuất tốt… Khi thay đổi phương thức như vậy, doanh nghiệp rất lo bị Nhà nước phát hiện sai phạm.

Song song với tiêu chuẩn tự công bố của doanh nghiệp đấy thì sẽ có hậu kiểm. Công bố lên người dân sẽ rất quan tâm đến công bố này, khi sản phẩm lưu thông trên thị trường chỉ cần kiểm soát sản phẩm có đúng như công bố không, giúp cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính có chỗ đứng trên thị trường.

Câu hỏi: Liệu có phải sản xuất mới đáp ứng 65% dẫn tới thương nhân trà trộn rau không an toàn hay không?

Ông Tạ Văn Tường: Hoàn toàn khác nhau, việc sản xuất trên địa bàn, kể sản phẩm nhập khẩu hay sản phẩm ở các tỉnh về chúng tôi cũng quản lý. Hàng năm chúng tôi cũng giám sát và lấy mẫu giám sát trên thị trường. Qua đó vẫn có thể phát hiện được tồn dư bảo vệ thực vật, đều quay trở lại địa phương, đơn vị đó kiệm tra. Từ đó hướng dẫn khắc phục. Do đó, việc quản lý hiện nay vẫn đảm bảo ATTP trên địa bàn thành phố nói chung.

15:28

3.000 doanh nghiệp, 11.000 sản phẩm đăng ký truy xuất nguồn gốc

Câu hỏi: Trong công tác quản lý chất lượng thực phẩm rau củ, chúng ta đã quy định hồ sơ, truy xuất nguồn gốc nhưng vẫn có những lỗ hổng để một số doanh nghiệp gian lận. Theo ông Nguyễn Thành Trung, chúng ta cần có định hướng ứng dụng công nghệ hoặc giải pháp gì để truy xuất nguồn gốc hiệu quả hơn, ngăn chặn được gian lận?

Ông Nguyễn Thành Trung – Phó Trưởng phòng Chất lượng và Phát triển Thị trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) cho biết, ngành nông nghiệp trong những năm vừa qua đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt đến việc quản lý ATTP. Hiện ngành nông nghiệp triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Theo đó, trên 3000 doanh nghiệp và 11 nghìn sản phẩm được đưa lên hệ thống. Đây là hệ thống truy xuất phục vụ công tác quản lý về ATTP. Theo Thông tư 17, truy xuất mới chỉ dừng lại ở ghi chép và hồ sơ, còn theo hệ thống tem thì mới dừng lại ở khuyến khích nông dân và doanh nghiệp. Trong ngành, hiện chúng tôi tập trung vào nhóm nông dân sản xuất đến thu gom và sơ chế. Để làm việc này đơn vị gặp nhiều khó khăn bởi việc sản xuất còn nhỏ lẻ, nhận thức của người dân khi ghi chép và doanh nghiệp khi thực hiện ghi chép còn chưa đầy đủ.

Hiện chúng ta đang dùng tem truy xuất tĩnh. Để thực hiện chuẩn, phải dùng tem truy xuất hàng ngày. Thế nhưng, việc này gặp không ít khó khăn bởi cơ sở hạ tầng và phần mềm. Truy suất tĩnh mới được thực hiện ở khâu ban đầu. Hiện nay, đơn vị đang tham mưu Sở NNMT Hà Nội tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp, nông dân thực hiện việc truy xuất để nâng cao chất lượng an toàn thực phẩm.

15:32

Hà Nội có nhiều chuỗi cung ứng sản phẩm nông nghiệp

Câu hỏi: Với Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, trước hiện tượng gian lận nguồn gốc rau củ trôi nổi thành rau an toàn, rau VietGAP, theo ông Nguyễn Văn Thuần đâu là những khó khăn lớn nhất trong chuỗi quản lý cung ứng rau, củ, quả hiện nay?

Ông Nguyễn Văn Thuần – Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở NN&PTNT Hà Nội) cho biết, trên địa bàn TP. Hà Nội hiện có nhiều chuỗi cung ứng sản phẩm nông sản an toàn, điển hình như các chuỗi rau hữu cơ hay Hợp tác xã Rau quả sạch Chúc Sơn cũng được đánh giá tốt. Tuy vậy, công tác quản lý chuỗi vẫn còn không ít khó khăn do thiếu nhân lực có trình độ, kỹ năng về quản trị doanh nghiệp và hợp tác xã.

Theo ông Thuần, sự liên kết giữa “bốn nhà” gồm Nhà nước, doanh nghiệp, người dân và nhà đầu tư chưa đạt được kỳ vọng. Quá trình đô thị hóa khiến diện tích đất nông nghiệp bị thu hẹp, trong khi nhiều hợp tác xã chưa phát huy hết vai trò, tiềm năng; số lượng hợp tác xã đáp ứng tiêu chuẩn VietGAP vẫn còn hạn chế.

15:40

Các cơ quan chức năng đã vào cuộc kiểm tra nhiều cơ sở

Câu hỏi: Sau khi sản phẩm được thu mua từ nông trại sẽ được sơ chế và chuyển đến các cơ sở cung cấp suất ăn, bếp ăn trường học. Chi cục An toàn Vệ sinh thực phẩm đã tham mưu cho Sở Y tế Hà Nội công tác giám sát trước khi đưa thực phẩm và trong quá trình chế biến tại trường học như thế nào?

Sau vụ việc Báo Điện tử Dân Việt nêu, Chủ tịch UBND TP Hà Nội đã giao Sở Y tế tham mưu để thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành công tác tổ chức bữa ăn bán trú cho học sinh. Thưa ông Đặng Thanh Phong, đoàn liên ngành đã được thành lập chưa và kế hoạch kiểm tra, giám sát sẽ được thực hiện như thế nào?

Ông Đặng Thanh Phong – Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Sở Y tế Hà Nội): Chúng tôi là đơn vị thường trực, tham mưu cho Sở Y tế và UBND thành phố trong việc xây dựng các kế hoạch, chương trình hành động về an toàn thực phẩm. Đối với công tác quản lý an toàn tại các bếp ăn tập thể, hiện nay UBND TP Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 210, quy định rõ trách nhiệm và nội dung triển khai nhằm đảm bảo bữa ăn bán trú an toàn cho học sinh.

Theo Quyết định số 53, kể từ ngày 1/7 – khi Hà Nội chính thức thực hiện chính quyền đô thị 2 cấp – bếp ăn trường học thuộc diện quản lý trực tiếp của UBND các xã, phường. Để đảm bảo bếp ăn bán trú an toàn, cần đáp ứng một số yêu cầu: Thứ nhất, đơn vị cung cấp thực phẩm phải có đầy đủ hồ sơ pháp lý. Thứ hai, đội ngũ nhân viên phải được tập huấn, đào tạo thường xuyên về quy trình sơ chế, chế biến. Thứ ba, tuyệt đối tuân thủ Luật An toàn thực phẩm.

Trong đó, nguyên liệu thực phẩm, đặc biệt là rau củ, đóng vai trò hết sức quan trọng. Việc giám sát phải được thực hiện thường xuyên bởi ban phụ huynh, ban chỉ đạo an toàn thực phẩm tại địa phương, thông qua cả hình thức định kỳ và kiểm tra đột xuất. Nếu phát hiện vi phạm sẽ xử lý nghiêm: có thể xử phạt hành chính, đình chỉ hoạt động, hoặc chuyển cơ quan chức năng để xem xét xử lý hình sự.

Bên cạnh đó, thành phố đã ban hành Hướng dẫn số 02, yêu cầu các ban chỉ đạo an toàn thực phẩm phường lựa chọn đơn vị cung cấp uy tín, đảm bảo theo tiêu chí chi tiết đã đề ra. Ngay sau khi có thông tin báo chí phản ánh, chúng tôi đã tham mưu cho UBND thành phố tổ chức các cuộc họp để chỉ đạo xử lý. Đến nay, đã có 2 cuộc họp được triển khai.

Thành phố cũng đã ban hành các công văn chỉ đạo số 51 và 52, yêu cầu các địa phương thực hiện nghiêm túc quy định, dưới sự điều hành trực tiếp của Trưởng Ban chỉ đạo thành phố. Trong đoàn kiểm tra liên ngành, có sự tham gia của nhiều sở, ngành liên quan. Tinh thần chung là “kiểm tra đột xuất, sai đến đâu xử lý đến đó”.

Chúng tôi hy vọng trong thời gian tới, với sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan chức năng và sự lan tỏa từ các cơ quan báo chí, công tác bảo đảm an toàn thực phẩm trong các bếp ăn bán trú sẽ ngày càng được siết chặt, mang đến những bữa ăn an toàn cho học sinh.

15:48

Kiểm tra đột xuất để đảm bảo an toàn bữa ăn học đường

Liên quan đến nội dung này, bà Trần Thị Thu Hà - Trưởng phòng Chính trị tư tưởng và Công tác HSSV Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cho biết, về an toàn thực phẩm trong trường học, dinh dưỡng học đường ngành giáo dục Hà Nội rất quan tâm. Trước năm học mới, ngành Giáo dục đã rốt ráo chỉ đạo công tác an toàn thực phẩm. Theo đó, ngành đã tập trung làm tốt công tác tuyên tuyền về an toàn, dinh dưỡng bữa ăn thông qua hoạt động tập huấn, chuyên đề. Đồng thời, thực hiện quản lý bếp ăn tập thể.

Trong đó có an toàn trong bếp, chất lượng thức ăn, quy trình chế biến, nhân viên phải đảm bảo kĩ năng trình độ. Để làm tốt việc này, Sở chỉ đạo các đơn vị kiểm tra, giám sát công khai. Chính trường học thành lập tổ công tác an toàn thực phẩm với đầy đủ thành phần, ban bệ. Trong đó có cả phụ huynh học sinh. Thông quả kiểm tra đột xuất và kiểm tra định kì giúp phát hiện những sơ suất trong bữa ăn học đường.

Ngoài ra, chúng tôi yêu cầu các trường phải công khai nguồn gốc thực phẩm thông mã QR, giấy tờ đơn vị cung cấp, năng lực doanh nghiệp, được dán, công khai ngay tại bếp ăn. Việc này giúp học sinh, phụ huynh, cơ quan chức năng có thể tiếp cận ngay. Chưa hết, chính Thủ trưởng của các trường phải chịu trách nhiệm toàn diện trong vấn đề bữa ăn bán trú. Sở giáo dục và Đào tạo Hà Nội thường xuyên phối hợp với Sở Y tế thực hiện kiểm tra để bữa ăn học đường an toàn hơn.

15:53

Nếu không làm nghiêm túc, 5 năm nữa chúng ta vẫn ăn rau không an toàn

Bà Trần Thị Dung – Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam: Cảm ơn Báo đã mời tôi đến tham dự tọa đàm. Nghe phóng sự và nghe các đại biểu trình bày chuỗi sản xuất từ trồng trọt cho tới chế biến và đưa vào trường học, chúng ta thấy đã đầy đủ hết, nhưng tại sao vẫn còn lỗ hổng? Tốt ở chỗ nào, chưa tốt ở chỗ nào, và tại sao rau bẩn vẫn lọt vào nhà trường? Lỗ hổng ở đây là lỗ hổng hệ thống. Quy định có nhưng tổ chức quản lý theo quy định ấy vẫn còn rời rạc.

Trồng trọt thì cứ trồng trọt, còn thu mua là khâu ở giữa thì ai quản lý? Trước đây tôi có làm trong lĩnh vực thủy sản, các doanh nghiệp xuất khẩu khi đến là họ biết ngay làm thật hay làm giả.

Họ nhìn vào là nhận ra ngay. Thực trạng hiện nay, người tiêu dùng không chỉ là trẻ em mà tất cả chúng ta cũng ăn rau bẩn. Kể cả trong siêu thị cũng có một lượng rau không rõ nguồn gốc cũng tuồn vào. Chúng ta cần nhìn nhận nghiêm túc. Hà Nội có bao nhiêu con người trình độ cao, nhưng vẫn để xảy ra tình trạng này. Phải nhìn lại và tổ chức lại.

Khi đi cùng đoàn thanh tra EU, Mỹ tôi mới thấy họ làm thế nào, đào tạo ra sao. Họ đào tạo cán bộ quản lý trước, sau đó mới đào tạo người thực hành, rồi lại tư vấn cho người trồng, người sản xuất và cả người quản lý. Tôi nghĩ, Hà Nội thừa sức quản lý được, vấn đề là có tổ chức lại hay không. Tôi đảm bảo, nếu làm ngay từ hôm nay thì chỉ 3 năm sau sẽ có rau sạch.

Phải xác định rõ: Đất trồng thuộc về ai, mỗi năm trồng được bao nhiêu, học sinh, sinh viên cần bao nhiêu thực phẩm… tại sao người sản xuất và người tiêu dùng lại không ngồi lại với nhau để cân đối? Các nhà quản lý vĩ mô phải điều phối. Cần bao nhiêu, từ trồng trọt tới khâu thu mua, phải làm lại, làm nghiêm túc, đừng để các cô hiệu trưởng “bắt tay” với đơn vị cung cấp rau giá rẻ để hưởng lợi. Cứ đòi hỏi người tiêu dùng thông thái thì cũng không thể nào “thông thái” được. Vấn đề là phải tổ chức lại, phải đào tạo lại. Người sản xuất, người thu mua cần phải biết rõ mình phải làm gì.

Đặc biệt, cán bộ quản lý cũng phải được đào tạo. Tất cả sản phẩm đưa ra ngoài chợ phải có nhãn mác và truy xuất được nguồn gốc. Hà Nội phải làm mẫu, đòi hỏi truy xuất nguồn gốc ngay lập tức bằng công nghệ số thì khó, nhưng cần triển khai từng bước. Tôi đã trao đổi với một số đơn vị trồng rau, hiện có nhiều phần mềm khác nhau.

Theo tôi, chỉ nên tập trung vào một phần mềm thống nhất, xác định phần nào là kinh phí Nhà nước hỗ trợ, phần nào do người dân chi trả. Làm tốt thì rau an toàn phải có giá cao hơn.

Ban đầu, có thể cần chính sách hỗ trợ để bù chi phí giám sát, hỗ trợ ghi chép minh bạch, có thể bằng ngân sách Nhà nước. Khi có hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn và đội ngũ nhân lực chuẩn, trên vùng đất Hà Nội hoàn toàn có thể kiểm soát. Thu mua phải quản lý chặt, kiểm tra phải đột xuất.

Đào tạo xong thì về thực tế phải làm được. Trước đây chúng tôi từng đào tạo kỹ sư, cử nhân, nhưng khi về nhà máy vẫn không làm được. Vì vậy, phải đào tạo lại nhiều lần, vừa đào tạo vừa tư vấn lặp đi lặp lại mới hiệu quả. Người dân bây giờ đã rất tỉnh táo trong việc lựa chọn sản phẩm.

Họ dùng điện thoại thông minh rất nhanh, nhưng cần giám sát xem họ có thực sự làm đúng hay không. Nếu không làm nghiêm túc, 5 năm sau vẫn sẽ ăn “rau bẩn” như cũ. Các dự án VietGAP rót tiền ra, nhưng hết dự án thì không ai biết người dân có tiếp tục áp dụng hay không.

Cam kết thì hàng trăm bản vẫn ký, nhưng có thực hiện đúng không thì lại khó. Hà Nội có thể cho đi học tập ở những nước như Nhật Bản để nhân rộng mô hình cho cả nước. Người tiêu dùng Thủ đô mong muốn được sử dụng thực phẩm sạch, không chỉ rau mà cả cá, tôm.

Tại sao tương lai con em chúng ta phải gánh chịu? Tôi nghĩ phải hành động, phải thay đổi, phải tổ chức lại sản xuất phân phối một cách bài bản. Nếu chưa đủ trình độ, hãy mời chuyên gia nước ngoài hỗ trợ đào tạo hệ thống để có sản phẩm an toàn hơn.

Thực tế, có cơ sở như Liên Anh, nhưng chẳng ai kiểm tra, hoặc có kiểm tra thì chỉ làm qua loa, xong rồi lại để mặc. Không hiểu hệ thống thanh tra, kiểm tra ở đâu mà tình trạng này vẫn diễn ra, và chắc chắn sẽ còn tiếp diễn nếu không thay đổi.

16:16

Doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm

Bà Đặng Thị Hương – Giám đốc chứng nhận Công ty CP Chứng nhận và Giám định Vinacert cho biết, theo quy định hiện nay, thông thường mỗi năm chỉ tiến hành kiểm tra một lần. Tuy nhiên, việc giám sát có thể tiến hành định kỳ hoặc đột xuất, tùy theo mức độ rủi ro và tính chất hoạt động của doanh nghiệp.

Một số cơ sở có thể bị kiểm tra 6 tháng, 9 tháng hoặc 3 tháng một lần, nhưng phổ biến vẫn là 12 tháng/lần. Điều này tạo ra một bất cập, nếu chỉ kiểm tra sau 12 tháng, rất khó bảo đảm quá trình duy trì chất lượng và an toàn sản phẩm.

Nhiều khi giấy chứng nhận chỉ phản ánh tại thời điểm cấp, chứ không đảm bảo được chất lượng trong suốt cả năm. Ở Việt Nam có nhiều tổ chức chứng nhận hoạt động, ví dụ như Vinacert… Các tổ chức này giúp cơ quan quản lý kiểm tra, đánh giá việc áp dụng tiêu chuẩn sản xuất nông nghiệp.

Tuy nhiên, cần phân biệt: Tiêu chuẩn (TCVN) là tự nguyện áp dụng. Quy chuẩn (QCVN) là bắt buộc áp dụng. Trong nông nghiệp, chẳng hạn lĩnh vực trồng trọt, hiện có Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 11892:2017 về thực hành sản xuất nông nghiệp tốt. Đây chỉ là tiêu chuẩn tự nguyện, không bắt buộc. Do đó, có sự “lệch” giữa kỳ vọng xã hội (muốn rau, thịt, thủy sản phải an toàn tuyệt đối) và thực tế (chỉ áp dụng tự nguyện). Giám sát bằng công cụ truy xuất nguồn gốc mã số, mã QR gắn trên sản phẩm chỉ là một trong những cách để người tiêu dùng và cơ quan quản lý truy xuất nguồn gốc.

Nó phản ánh sản phẩm có tuân thủ quy trình sản xuất tại thời điểm chứng nhận, nhưng không đảm bảo chất lượng trong suốt quá trình lưu thông. Trách nhiệm chính thuộc về doanh nghiệp sản xuất. Theo Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, trước tiên doanh nghiệp sản xuất phải chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm của mình. Các tổ chức chứng nhận, cơ quan quản lý, hay người tiêu dùng chỉ có vai trò giám sát, phối hợp kiểm tra.

Nếu doanh nghiệp cố tình gian dối thì đây là mắt xích quan trọng mà cơ quan chức năng sẽ xử lý bằng các biện pháp quản lý, kiểm tra bổ sung. Giải pháp là cần tăng cường đào tạo, nâng cao nhận thức cho chính người sản xuất. Ý thức của doanh nghiệp, nông dân là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn thực phẩm. Nhà nước nên hỗ trợ tập huấn, tư vấn, hướng dẫn cho cơ sở sản xuất, trường học, đơn vị sử dụng để họ biết cách nhận diện và giám sát.

Cơ chế kiểm tra định kỳ 12 tháng nên linh hoạt, có thể rút ngắn thời gian giám sát với những lĩnh vực, sản phẩm có nguy cơ cao. Hiện nay, các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm tại Việt Nam nhìn chung là phù hợp. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, vẫn còn tồn tại một số vấn đề từ cả phía cơ quan quản lý lẫn doanh nghiệp sản xuất. Khi chúng tôi tiến hành đánh giá tại doanh nghiệp và xây dựng kế hoạch, nhiều quy định cho thấy cần được nghiên cứu, điều chỉnh, bổ sung.

Những nội dung này thường được đưa ra thảo luận tại các cuộc họp với cơ quan quản lý để hoàn thiện. Hiện Việt Nam cũng đang trong quá trình xây dựng, sửa đổi dự thảo tiêu chuẩn mới. Chúng tôi mong rằng các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp và các bên liên quan sẽ chủ động góp ý, phản ánh khó khăn, vướng mắc cho ban soạn thảo (thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường) để tiêu chuẩn ban hành thực sự sát thực tiễn. Một điểm quan trọng trong dự thảo là vấn đề truy xuất nguồn gốc và cơ chế quản lý song song. Chẳng hạn, trong lĩnh vực thủy sản, đã có sự phân biệt giữa thủy sản nuôi ao và thủy sản nuôi lồng bè.

Nhưng đối với trồng trọt, dự thảo đang cho phép một đơn vị vừa có thể sản xuất rau đạt chuẩn VietGAP, vừa sản xuất rau không theo VietGAP. Vấn đề đặt ra là phải quản lý chặt chẽ, phân định rõ ràng, gắn mã số nhận diện để truy xuất nguồn gốc cho từng loại sản phẩm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy các hình thức truy xuất như tem nhãn, mã QR vẫn có thể bị làm giả, thậm chí giả mạo từ những đơn vị không được chứng nhận.

Vì vậy, dự thảo mới cũng đề xuất xây dựng một cổng thông tin chung của cơ quan quản lý. Sau khi được chứng nhận, các cơ sở sản xuất sẽ phải đăng tải thông tin chi tiết lên hệ thống này bao gồm loại sản phẩm, diện tích, sản lượng, mã số vùng trồng/nuôi, ngày tháng xuất bán, các lô sản phẩm… Người tiêu dùng khi quét mã sẽ truy cập được những dữ liệu chính thức này, từ đó ngăn chặn nguy cơ trà trộn sản phẩm không đạt chuẩn.

16:35

Tem truy xuất nguồn gốc chỉ để tham khảo

Ông Hoàng Văn Thám – Đại diện Hợp tác xã Rau quả sạch Chúc Sơn cho biết, hiện sản phẩm của hợp tác xã chủ yếu tiêu thụ qua hai kênh là trường học và siêu thị. Đơn vị từng tiên phong trong việc áp dụng tem truy xuất nguồn gốc theo công nghệ Nhật Bản, được cập nhật hằng ngày. Tuy nhiên, do chi phí lớn khiến sản phẩm khó cạnh tranh, hợp tác xã đã dừng hợp tác với siêu thị.

“Chúng tôi có ký hợp đồng ổn định, cả năm với một số hệ thống trường quốc tế. Nhưng với trường công lập thì hầu hết chỉ ký ngắn hạn, thậm chí nửa tháng. Điều này khiến việc truy xuất nguồn gốc rất khó triển khai”, ông Thám nêu khó khăn.

Đại diện hợp tác xã cũng kiến nghị cần thay đổi nhận thức của các chủ thể trong chuỗi liên kết; bảo đảm sự bình đẳng về số lượng và sản phẩm; các trường cần minh bạch thực đơn để phía cung ứng chủ động sản xuất; đồng thời cần ban hành bộ tiêu chí minh bạch cho toàn hệ thống chuỗi.

“Chúng tôi mong cơ quan Nhà nước sớm vào cuộc bằng một hệ thống phần mềm giám sát, tạo cơ sở để việc truy xuất nguồn gốc thực sự hiệu quả”, ông Thám đề xuất.

16:44

Trường hợp gây ra hậu quả nghiêm trọng doanh nghiệp có thể bị xử lý hình sự

Luật sư Chu Quỳnh Vương – Văn phòng luật sư Trung Hòa, Đoàn luật sư TP.Hà Nội cho hay, vấn đề vi phạm trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh rau củ nói riêng, thực phẩm nói chung đã quy định rất rõ trong Luật An toàn thực phẩm cũng như là các Nghị định quy định xử phạt hành chính về an toàn thực phẩm, đặc biệt là Nghị định 124/2021 sửa đổi nghị định 115/2018 của chính Phủ.

Khi doanh nghiệp gian lận nguồn gốc rau xanh, thực phẩm thì sẽ bị xử phạt hành chính hoặc hình sự tùy thuộc vào mức độ và hậu quả gây ra, với các hình thức như phạt tiền, tịch thu tang vật, tiêu hủy hàng hóa, buộc khắc phục hậu quả, và trong trường hợp đủ yếu tố cấu thành tội phạm có thể bị phạt tù.

Không nhất thiết phải chờ đến khi gây ra hậu quả nghiêm trọng mới xử lý; hành vi kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc đã là vi phạm pháp luật. Hậu quả xảy ra sẽ là tình tiết tăng nặng đối với hành vi vi phạm (ví dụ: gây ngộ độc cho người tiêu dùng) sẽ làm tăng mức độ xử phạt, có thể chuyển từ xử lý hành chính sang xử lý hình sự.

17:5

Rà soát toàn bộ quy trình cung cấp rau vào trường học

Ông Nguyễn Tuấn Hồng - Hợp tác xã Sản xuất và Tiêu thụ Rau an toàn Bắc Hồng: Trước hết, xin cảm ơn Báo Dân Việt đã tổ chức buổi tọa đàm hôm nay và mời HTX tham dự. Với tư cách là một HTX vừa sản xuất, vừa tiêu thụ rau an toàn cho bà con nông dân, tôi xin chia sẻ một số ý kiến. Trong công tác quản lý, chúng tôi đánh giá rất cao sự quan tâm, hỗ trợ từ Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội.

Trước đây, khi còn cấp huyện, chúng tôi cũng nhận được sự chỉ đạo sát sao. Sau khi sáp nhập, đặc biệt là vừa qua khi Báo Dân Việt có loạt bài phản ánh, UBND xã đã họp và rà soát toàn bộ quy trình cung cấp rau vào các trường học. Tuy nhiên, những lỗ hổng thì chắc quý vị đều đã nắm rõ.

HTX Bắc Hồng được thành lập từ năm 2002. Lúc đầu, các xã viên đều là nông dân trực tiếp sản xuất nhưng không bán được sản phẩm, phải đạp xe mang rau từ ngoại thành vào nội đô bán. Chính vì vậy, 60 hộ đã cùng nhau lập HTX để hỗ trợ nhau trong tiêu thụ. Tuy nhiên, chỉ kiểm tra, xử phạt dù có quy định rất nghiêm, thậm chí xử lý hình sự, cũng không giải quyết được tận gốc vấn đề.

Muốn giải quyết triệt để, phải quản lý ngay từ khâu sản xuất. Thực tế, chúng tôi có 5ha rau VietGAP, nhưng tất cả đều là đất thuê, mỗi sào từ 1,5–2 triệu đồng/năm. Ngày công cao, trong khi không có lao động trẻ tại địa phương, chủ yếu phải thuê người già hoặc mượn lao động từ vùng cao Hà Giang.

Chúng tôi thuê kỹ sư nhưng người mới ra trường cũng khó làm được ngay. Đầu tư nhà màng thì chi phí lên tới hàng tỷ đồng. Khó khăn lớn nhất là vốn, không có tổ chức tín dụng nào cho HTX vay, ngay cả Ngân hàng HTX cũng không hỗ trợ. Các xã viên phải cắm sổ đỏ vay ngân hàng rồi cho HTX vay lại. Đầu tư hàng tỷ đồng cho 3.000 m² nhà màng nhưng sản xuất rau VietGAP vẫn chưa có lãi. Với 30 ha rau an toàn, khó khăn cũng không ít. Người dân ngại ghi chép nhật ký sản xuất, nên HTX phải lập nhóm 10 hộ quản lý chéo thì mới thực hiện được.

Đầu ra càng khó hơn, muốn cung cấp suất ăn cho trường học hay khu công nghiệp đều phải qua trung gian, vì HTX không có sẵn mối quan hệ. Lợi nhuận thấp, nhưng vì giữ nghề và để hỗ trợ bà con nên chúng tôi vẫn duy trì. Điển hình như thời Covid-19, dù rau không bán được, thậm chí phải bỏ đi, HTX vẫn bỏ tiền thu mua để bảo đảm cho xã viên. Một vấn đề khác là quản lý mã QR. Chính sách dồn điền đổi thửa và tích tụ ruộng đất là vô cùng quan trọng.

Để HTX tự xoay xở là rất khó. Trước đây, chúng tôi từng bỏ ra tới 200 triệu/sào để mua ruộng, nhưng nay không còn khả năng. Việc truy xuất bằng tem nhãn cũng vậy: nếu người sản xuất không thực hiện nghiêm túc thì rất dễ sai lệch – có khi quét mã cải thảo lại hiện ra cà tím. Muốn làm triệt để, cần có vùng sản xuất lớn, HTX hoặc doanh nghiệp thuê đất và tổ chức sản xuất tập trung thì mới đảm bảo truy xuất nguồn gốc đến tận nơi trồng. Đồng thời, cũng cần có công nghệ quản lý phù hợp, dễ áp dụng với nông dân. Tôi từng đi thực tế ở Thái Lan, Nhật Bản, Đài Loan và thấy rằng các nước này có chính sách hỗ trợ HTX rất mạnh.

Nông dân chỉ chuyên tâm sản xuất, còn thương mại thì có đơn vị chuyên trách đảm nhận. Nông dân được cấp mã số riêng, người thu mua khi phát hiện sản phẩm không đạt chất lượng sẽ trả lại ngay tại nơi sản xuất. Toàn bộ chi phí kiểm soát đều do Nhà nước hỗ trợ. Sau loạt bài của Báo Dân Việt, chúng tôi thực sự căng thẳng. Một số trường học từng lấy rau của Liên Anh cũng tìm đến HTX Bắc Hồng, nhưng chúng tôi phải khẳng định không có thêm sản phẩm để cung ứng, sản lượng có bao nhiêu thì chỉ cung cấp bấy nhiêu.

Đặc biệt, cần hướng tới việc đưa các trường học trên địa bàn lấy rau của HTX trên địa bàn và giao về cho chính quyền địa phương quản lý sẽ đảm bảo an toàn cho học sinh và người tiêu dùng. Cuối cùng, từ góc độ người sản xuất, tôi có một khuyến nghị: các trường học nên tổ chức thực đơn theo mùa vụ của miền Bắc. Nếu sử dụng rau trái vụ thì sản lượng trong vùng không đủ, buộc phải mua rau trôi nổi từ nơi khác, rất khó đảm bảo chất lượng và an toàn.

17:32

Cần phải quản lý một cách đồng bộ

Ông Tạ Văn Tường- Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp & Môi trường Hà Nội:

Có thể nói qua ý kiến trao đổi với 2 HTX chúng ta nhìn thấy được toàn cảnh, các lỗ hổng, có thể nói nó do nhận thức, do thói quen tiêu dùng. Nói về góc độ Nhà nước có hai hình thức quản lý đó là tiền kiểm và hậu kiểm. Về khoa học quản lý chúng ta đã tiếp thu rất nhiều các bài học chuyên nghiệp.

Theo góc độ quản lý Nhà nước, đây là một giải pháp rất đồng bộ, có thể nói là nỗ lực từ phía Nhà nước là rất đồng bộ và đảm bảo yêu cầu về khoa học.

Từ phía Nhà nước, từ phía doanh nghiệp rồi đến người dân, chúng ta sẽ phấn đấu tới môi trường lý tưởng, khi mà toàn bộ nền sản xuất theo chuỗi giá trị và toàn bộ doanh nghiệp là sẽ làm vì lợi ích lâu dài.

Đối với người dân, chúng ta phải giám sát xung quanh. Chúng ta phải tiêu dùng sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ. Nếu không có nguồn gốc xuất xứ thì khi phát hiện sai phạm cũng không biết xử lý, không quy được trách nhiệm và nếu có nguồn gốc xuất xứ thì buộc tất cả các khâu tạo nên sản phẩm đều phải chịu trách nhiệm với sản phẩm cung cấp ra.

Thứ hai là chuỗi giá trị cũng là cái mà người dân, người tiêu dùng quan tâm. Họ ủng hộ sản phẩm khi mà truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Còn đối với doanh nghiệp, việc sản xuất khó đến mấy cũng phải tuân thủ nguồn gốc xuất xứ. Doanh nghiệp là người đứng ra làm chủ chuỗi thì phải làm mọi thứ, phải đảm bảo được nguồn gốc xuất xứ và trách nhiệm của doanh nghiệp rất lớn.

Như vậy, đối với Nhà nước chúng ta phải tập trung vào 3 nội dung nói trên. Tập trung quản lý chuỗi giá trị, truy xuất nguồn gốc và khuyến khích phát triển chuỗi giá trị.