Dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 chậm tiến độ: Lộ nguyên nhân và cảnh báo của Thứ trưởng Bộ GTVT

Dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 chậm tiến độ

Hai Tổ công tác về việc tháo gỡ khó khăn về nguồn cung ứng vật liệu cho Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 (giai đoạn 2) đã có báo cáo Thủ tướng Chính phủ về nguồn cấp vật liệu.

Cùng với đó, hai Tổ công tác này kiến nghị hàng loạt các giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu vật liệu xây dựng phục vụ thi công cho dự án trọng điểm cao tốc Bắc - Nam.

Kể từ ngày 1/1/2023, khi khởi công toàn bộ các dự án Cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, Bộ GTVT đã quyết liệt chỉ đạo các đơn vị tranh thủ điều kiện thời tiết thuận lợi, tập trung tối đa nguồn lực để tổ chức thi công với mục tiêu năm 2023 sẽ hoàn thành 35% giá trị hợp đồng.

Lãnh đạo Bộ GTVT cho biết, do khó khăn về nguồn vật liệu xây dựng, giá trị sản lượng sau 6 tháng thi công chỉ đạt khoảng 5% giá trị hợp đồng, chậm khoảng 5% (theo kế hoạch 6 tháng đầu năm phải đạt 10%).

Điển hình là các dự án thành phần đoạn từ tỉnh Hà Tĩnh đến Khánh Hòa, tổng nhu cầu vật liệu cát cần khoảng 9,67 triệu m3 (trong đó 4,29 triệu m3 được sử dụng từ 82 mỏ đang khai thác với tổng trữ lượng khoảng 11,32 triệu m3, tổng công suất khai thác khoảng 1,70 triệu m3/năm. Còn lại 5,38 triệu m3 được sử dụng từ 16 mỏ chưa khai thác có tổng trữ lượng 10,06 triệu m3).

Để đẩy nhanh tiến độ dự án, các chủ đầu tư, nhà thầu đang phối hợp với chủ mỏ và các cơ quan chức năng của địa phương kiến nghị UBND các tỉnh nâng công suất 39 mỏ, gia hạn giấy phép 5 mỏ để đảm bảo đủ nhu cầu cho các dự án đoạn qua địa bàn tỉnh.

Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ cho biết, khối lượng cát cần lấy từ các mỏ mới là rất lớn và chủ yếu phục vụ cho công tác xử lý nền đất yếu.

"Hiện, thủ tục khai thác mỏ vật liệu đang chậm, trong khi mùa mưa, lũ đã đến gần, nếu không khai thác được ngay sẽ làm ảnh hưởng lớn đến tiến độ, kế hoạch triển khai thi công của các nhà thầu", Thứ trưởng Thọ cảnh báo.

Cũng theo Thứ trưởng Thọ, trong tổng số khoảng 47,09 triệu m3 vật liệu đất của các dự án cao tốc từ tỉnh Hà Tĩnh đến Khánh Hòa, đến nay các nhà thầu đã trình 55/71 hồ sơ đăng ký khối lượng khai thác với tổng trữ lượng 53,31 triệu m3.

Đến nay, UBND các tỉnh đã xác nhận bản đăng ký khối lượng khai thác 26/55 mỏ với tổng trữ lượng 32,02 triệu m3 cho các nhà thầu, đáp ứng khoảng 68% nhu cầu dự án. Tuy nhiên, hiện các nhà thầu mới khai thác được đất từ 9/26 mỏ với tổng trữ lượng khoảng 6,41 triệu m3 chỉ đáp ứng khoảng 15% nhu cầu.

Mặt khác, các mỏ còn lại chưa khai thác được do việc thương thảo với chủ sở hữu đất về giá chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, một số mỏ phải thực hiện các thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng, mục đích sử dụng đất còn chậm trễ.

Với 2 dự án thành phần đoạn từ thành phố Cần Thơ đến Cà Mau, tổng khối lượng đá các loại khoảng 1,37 triệu m3; tổng khối lượng đất đắp khoảng 1,7 triệu m3; tổng khối lượng cát đắp nền khoảng 18,07 triệu m3 (năm 2023 cần 9,11 triệu m3; năm 2024 cần 6,97 triệu m3; năm 2025 cần 1,99 triệu m3).

Chủ đầu tư, nhà thầu thi công cần phối hợp với địa phương

Thủ tướng Chính phủ đã giao chỉ tiêu cho các tỉnh An Giang (7 triệu m3, năm 2023 là 3,3 triệu m3), Đồng Tháp (7 triệu m3, năm 2023 là 3,3 triệu m3), Vĩnh Long (5 triệu m3, năm 2023 là 2,5 triệu m3), ưu tiên bố trí ngay nguồn cát đắp cho dự án.

Hiện tại, các tỉnh đã bố trí cho dự án được 1,47 triệu m3, nếu tiếp tục quyết định cung cấp cát từ các mỏ đang khai thác cho dự án (An Giang 2,2 triệu m3, Đồng Tháp 0,5 triệu m3) sẽ có thêm 2,7 triệu m3, đủ điều kiện để triển khai thi công đến hết tháng 9/2023.

Đến tháng 10/2023, khi tỉnh Vĩnh Long và Đồng Tháp hoàn thành các thủ tục cấp mỏ mới sẽ đảm bảo nhu cầu 9,1 triệu m3 trong năm 2023.

Để đáp ứng nhu cầu vật liệu cho dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, Tổ công tác kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường tham mưu Chính phủ ban hành Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 18/NQ-CP ngày 11/2/2022 cho UBND các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa được phép quyết định nâng công suất các mỏ cát đã cấp phép, đang hoạt động, còn thời hạn khai thác như đã áp dụng cho các mỏ cát đang khai thác khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Cùng đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn rút ngắn, đẩy nhanh thủ tục và thời gian chuyển mục đích sử dụng rừng; hướng dẫn các địa phương tiếp tục thực hiện thủ tục này.

Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ GTVT, Tài nguyên và Môi trường, Tài chính, các địa phương để hướng dẫn các chủ đầu tư xác định giá vật liệu tại mỏ (gồm giá chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, đền bù cây cối, hoa màu...)

Bộ GTVT chỉ đạo các chủ đầu tư, nhà thầu thi công phối hợp chặt chẽ với các cấp chính quyền địa phương, cơ quan chức năng của tỉnh trong quá trình lập, trình, hoàn thiện hồ sơ khai thác mỏ; thủ tục đất đai và thương thảo với các chủ đất khu vực mỏ.

Đồng thời, Bộ GTVT khẩn trương hoàn thiện thủ tục để khai thác các mỏ đã trình vào cuối tháng Bảy và đầu tháng 8/2023, đáp ứng nhu cầu vật liệu theo tiến độ dự án; khảo sát, đưa thêm các mỏ đáp ứng trữ lượng, chất lượng và thuận lợi về thủ tục đất đai vào hồ sơ khảo sát vật liệu phục vụ dự án (nếu có nhu cầu) và hoàn thành thủ tục với các mỏ còn lại chậm nhất trong tháng 10/2023...