Dự báo cuối năm còn 2 cơn bão đổ bộ, nông dân cần làm gì để ứng phó, giảm thiệt hại?

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia nhận định, từ tháng 10 đến tháng 12/2025, số lượng bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực Biển Đông và ảnh hưởng đến nước ta có khả năng ở mức cao hơn so với trung bình nhiều năm (trung bình nhiều năm trên Biển Đông khoảng 4,5 cơn và đổ bộ vào đất liền khoảng 1,9 cơn).

Do ảnh hưởng của bão số 9, dự báo từ nay đến ngày 26/9, ở khu vực Bắc Bộ, Thanh Hoá và Nghệ An có mưa to đến rất to, có khả năng gây ra tình trạng ngập úng tại các vùng trũng, thấp; lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc. Trong khi đó, theo bản tin bão mới nhất của Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, bão BUALOI tối mai vào biển Đông, trở thành cơn bão số 10 năm 2025. Cần đề phòng nguy cơ xảy ra dông, lốc và gió giật mạnh cả trước và trong khi bão đổ bộ.

Để hạn chế thấp nhất thiệt hại do ảnh hưởng của mưa bão, bà con nông dân cần thực hiện các biện pháp sau để phòng tránh và ứng phó với mưa bão.

ĐỐI VỚI CÂY TRỒNG, LÂM NGHIỆP

1. Trước khi bão đổ bộ

- Theo dõi chặt chẽ thông tin dự báo thời tiết, diễn biến của cơn bão để kịp thời ứng phó với tình hình diễn ra.

- Rà soát, gia cố các công trình bảo vệ sản xuất nông nghiệp như nhà lưới, nhà màng, kho chứa vật tư, hệ thống tưới.

- Đối với cây rau màu: thu hoạch sớm những diện tích đến kỳ thu hoạch; che phủ nylon hạn chế mưa làm dập nát cây.

- Đối với cây ăn quả, cây công nghiệp lâu năm:

+ Tỉa bớt cành, buộc cành chống đổ đối với cây cao, tán rộng.

+ Thu hoạch sớm những diện tích cây có quả đã chín hoặc sắp thu hoạch.

+ Gia cố trụ đỡ, nhất là với cây trồng theo giàn như hồ tiêu, thanh long, chanh dây, bí xanh, đậu cove.

- Đối với cây lâm nghiệp:

+ Kiểm tra, gia cố hệ thống rào chắn, biển cảnh báo, khu vực kho bãi tập kết gỗ, giống cây trồng.

+ Dừng các hoạt động khai thác, vận chuyển gỗ, cây trồng lâm nghiệp ở khu vực dễ sạt lở, nguy cơ cao.

+ Đối với diện tích rừng trồng mới, tiến hành buộc cây, cắm cọc bảo vệ cây con, khơi rãnh tiêu thoát nước.

2. Trong khi bão xảy ra

- Tuyệt đối không ra đồng, rừng hoặc làm việc ngoài trời.

- Tránh trú trong các nhà kho, công trình tạm bợ dễ đổ sập.

- Duy trì thông tin liên lạc và phối hợp với lực lượng phòng chống thiên tai tại địa phương.

3. Sau khi bão tan

- Khẩn trương kiểm tra, đánh giá mức độ thiệt hại đối với cây trồng, cây lâm nghiệp, báo cáo cho các cơ quan chức năng tại địa phương.

- Thực hiện tiêu nước kịp thời trên các ruộng, vườn bị úng.

- Cắt tỉa cành gãy, dọn sạch tàn dư thực vật để tránh sâu bệnh phát sinh.

- Bón vôi khử độc, xới xáo đất quanh gốc cây để cây sớm phục hồi.

- Bón phân: ưu tiên phân hữu cơ hoai mục, phân vi sinh, phân bón lá kích thích ra rễ để cây hồi phục nhanh.

- Chuẩn bị giống, vật tư để khôi phục sản xuất vụ tiếp theo nếu thiệt hại lớn.

ĐỐI VỚI CHĂN NUÔI

1. Chủ động phòng tránh thiệt hại

Việc chuẩn bị sớm, từ xa và từ cơ sở là yếu tố then chốt giúp giảm thiểu thiệt hại trong mùa mưa bão. Người chăn nuôi cần:

- Gia cố chuồng trại: Kiểm tra kỹ mái che, bạt chắn mưa, tường bao, hệ thống thoát nước. Đảm bảo nền chuồng cao ráo, có độ dốc thoát nước tốt.

- Tiêm phòng và theo dõi sức khỏe: Thực hiện tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch; theo dõi sát tình trạng sức khỏe vật nuôi.

- Xây dựng phương án ứng phó: Sẵn sàng kế hoạch di dời khi có nguy cơ ngập úng; chủ động kết nối cán bộ thú y, khuyến nông và tham gia các tổ nhóm liên kết.

2. Giữ chuồng trại khô ráo, thoáng khí

- Nền chuồng nên cao hơn mặt đất 30–50cm, có độ dốc thoát nước và rãnh xung quanh.

- Mái chuồng nên lợp bằng tôn lạnh, tôn cách nhiệt hoặc ngói, mái dốc 25–35 độ, có mái hiên 0,8–1,2m để tránh mưa hắt.

- Sử dụng chất độn chuồng hút ẩm tốt như trấu, mùn cưa, rơm khô; thay định kỳ 3–5 ngày/lần, kết hợp dùng men vi sinh để khử mùi và giảm ẩm.

- Lắp đặt quạt thông gió, hút ẩm; không che kín chuồng; tránh gió lùa trực tiếp vào vật nuôi.

3. Dự trữ thức ăn và nước uống

- Dự trữ thức ăn đủ dùng trong 7–10 ngày:

+ Trâu, bò, dê: rơm khô, cỏ khô, cỏ ủ chua, thân cây ngô hoặc phụ phẩm đã xử lý.

+ Lợn, gà: thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh hoặc phối trộn tại chỗ.

- Bảo quản thức ăn tại nơi khô ráo, thoáng mát, có mái che; không để tiếp xúc nền đất để tránh ẩm mốc.

- Tích trữ nước uống trong bể chứa hoặc thùng nhựa lớn có mái che. Nước mưa cần lọc và khử trùng bằng Chloramin B (1g/100 lít) hoặc thuốc tím pha màu hồng nhạt.

4. Vệ sinh và khử trùng chuồng trại

- Hằng ngày: thu gom phân, làm sạch máng uống, kiểm tra nền chuồng.

- Hằng tuần: tổng vệ sinh chuồng trại, thay chất độn, phun thuốc khử trùng khu vực xung quanh (tránh phun trực tiếp lên thức ăn, nước uống, vật nuôi).

- Hằng tháng: khử trùng diện rộng, kiểm tra và sửa chữa chuồng trại.

- Vệ sinh chuồng trại sau mưa bão:

Mục tiêu: Loại bỏ hoàn toàn ẩm mốc, mầm bệnh, mùi hôi và chất thải tích tụ. Phục hồi môi trường nuôi nhanh chóng, giảm nguy cơ phát sinh dịch bệnh.

Các bước cụ thể:

Bước 1: Thu gom và xử lý chất thải: Gom toàn bộ phân, thức ăn ướt, chất độn chuồng→ chôn lấp, ủ phân hoặc xử lý sinh học; Rắc vôi bột vào khu vực nền, cống rãnh, điểm nước đọng.

Bước 2: Tổng vệ sinh chuồng trại: Cọ rửa toàn bộ nền, vách, máng ăn – uống, nền chuồng có thể dùng bàn chải + xà phòng hoặc nước vôi 2%.

Bước 3: Khử trùng: Phun thuốc sát trùng toàn bộ khu chuồng, sân, hành lang, khu vực xung quanh; có thể dùng Chloramin B 0,5–1%, hoặc dung dịch Javel 0,1–0,2%. Khử trùng liên tục 2–3 ngày sau mưa lớn.

Bước 4: Làm khô và thông thoáng: Mở cửa chuồng, bật quạt hoặc tăng cường thông gió tự nhiên. Tuyệt đối không để vật nuôi tiếp xúc với nền ẩm, gió lùa.

ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG NUÔI TRỒNG THỦY SẢN

1. Thường xuyên cập nhật thông tin dự báo thời tiết về những thay đổi bất thường của thời tiết như mưa to, sạt lở, lũ quét… để có các biện pháp phòng tránh, ứng phó kịp thời.

2. Giải pháp ứng phó với mưa bão

Người dân không ở lại khu vực nuôi ao hồ/lồng bè khi đang xảy mưa bão.

Không cho cá ăn tại thời điểm trước, trong và sau mưa bão. Cần tư vấn ý kiến của cán bộ chuyên môn thủy sản tại địa phương.

a. Đối với ao, đầm nuôi trồng thủy sản

- Kiểm tra, vệ sinh, gia cố lại bờ ao đảm bảo hệ thống thoát nước hoạt động tốt;

- Khi nước ao quá cao cần xả bớt, đồng thời tiến hành chạy máy quạt nước, sục khí nhằm hạn chế sự phân tầng nước;

- Khi mưa lớn kéo dài, nước ao nuôi bị đục, pH bị giảm đột ngột cần rải vôi xung quanh bờ ao (khoảng 20-30 kg/1.000 m2), kết hợp bón vôi, khoáng cho ao, đầm nuôi.

b.  Đối với lồng, bè nuôi trồng thủy sản

Kiểm tra, sửa chữa, gia cố, vệ sinh lại hệ thống dây neo, phao lồng, lưới để đảm bảo an toàn, di chuyển lồng bè vào nơi an toàn để tránh trú bão.

3. Một số biện pháp phòng bệnh tổng hợp cho động vật thủy sản mùa mưa bão

- Thường xuyên quan sát tình trạng cá, tôm bơi lội trong ao. Khi có hiện tượng cá, tôm nổi đầu cần xác định nguyên nhân. Nếu do thiếu ô xy, cần tăng quạt nước hoặc phun nước, giảm lượng thức ăn, thay một phần nước ao, hoặc cấp thêm nước mới vào ao, tiến hành san thưa để giảm bớt mật độ.

Đối với ao nuôi sau mỗi lần thay nước người nuôi phải xử lý nước bằng cách tạt vôi bột (vôi nông nghiệp) với liều lượng 3 kg/m3 nước kết hợp sử dụng các loại chế phẩm sinh học để làm cho nước trong sạch.

- Thường xuyên theo dõi mức nước, màu nước trong ao để kịp thời điều chỉnh; theo dõi thời tiết, nhất là những tháng chuyển mùa và những ngày chuyển trời để kịp thời điều chỉnh lượng thức ăn.

- Bảo đảm môi trường ao nuôi thuỷ sản luôn được ổn định bằng cách sử dụng vôi bột, vôi nước bón định kỳ với liều lượng tùy theo đối tượng nuôi. Đối với nuôi cá lồng, bè cần sử dụng vôi bột treo ở các góc lồng/bè để khử trùng môi trường nước, diệt các tác nhân gây bệnh cho cá nuôi. Treo túi cách mặt nước khoảng 1/3 - 1/2 độ sâu của nước trong lồng/bè. Liều lượng sử dụng là 30 - 40 kg vôi/100m3 nước. Khi vôi tan hết lại tiếp tục treo túi khác.

- Bổ sung vitamin C, khoáng chất, men vi sinh trộn vào thức ăn cho cá ăn hàng ngày.

×