Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam: Nhà thầu Việt "mòn mỏi" chờ cơ chế để tham gia xây dựng

Nhà thầu Việt khẳng định có đủ năng lực để tham gia xây dựng cơ cấu hạ tầng

Tại buổi Giao lưu cafe nhà thầu xây dựng do Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) tổ chức vào dịp cuối tuần qua, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch VACC, cho biết dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc Nam được thiết kế gồm các hạng mục công trình: Hạ tầng, kết cấu, hệ thống phương tiện,... Trong đó, cấu phần hạ tầng cho dự án thì nhà thầu tư vấn và xây lắp Việt Nam hoàn toàn có thể đảm nhận.

Ông Hiệp nhận định, nhà thầu trong nước ta còn "còi cọc", số nhà thầu có tổng vốn trên 500 tỷ đồng trong nước chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Chính vì vậy, để phát huy được tối đa thế mạnh của nhà thầu Việt thì cần phải liên danh với nhau (như Fecon chuyên làm hầm thì nên kết hợp với Vinaconex hoặc Trường Sơn để xây dựng phía bên trên).

Đại diện Tổng công ty 319 cho biết: Công trình trọng điểm này dự kiến sẽ khởi công vào năm 2027, riêng về tốc độ 160 km/h đã cần đến sự tư vấn của nhà thầu nước ngoài chứ chưa kể đến là tốc độ cao.

Vị đại diện Tổng công ty 319 cũng cho rằng, tỷ lệ xây dựng đường sắt chỉ chiếm 40% về xây dựng, còn lại tới 60% là về công nghệ nên chắc chắn phải liên danh với nhà thầu nước ngoài.

Chính vì vậy, vị đại diện này đề nghị cần có cơ chế đặc thù để nhà thầu trong nước không trở thành thầu phụ ngay tại những công trình trọng điểm tại nước mình, phải làm sao có những cơ chế bình đẳng.

"Những cơ chế mới cần phải thoát ly những quy định hiện hành của nhà nước thì mới làm được", ông Dương Văn Cận, Viện trưởng Viện kinh tế xây dựng nhấn mạnh.

Thiếu hụt nguồn lao động trong ngành xây dựng trầm trọng

Ông Nguyễn Hữu Tới, Chủ tịch HĐQT Vinaconex chia sẻ: Qua thời gian trao đổi với các bộ ban ngành để trao đổi về nguồn nhân lực cho ngành xây dựng, ông nhận thấy trong 10 - 20 năm nữa ngành này sẽ thiếu lao động trầm trọng, đây là nói về số lượng chứ chưa bàn tới chất lượng.

Hiện tại, đơn giá nhân công mà nhiều địa phương công bố thấp hơn đáng kể so với chi phí nhân công mà các nhà thầu đang thực trả.

"Phần lớn các nhà thầu xây dựng hiện nay đều thiếu lao động trầm trọng. Ngành xây dựng không chỉ gặp bất lợi về thù lao mà còn gặp bất lợi về tâm lý. Khi các Khu công nghiệp nước ngoài đang liên tục đổ vào Việt Nam thì những lời mời tuyển dụng lao động rất hấp dẫn. Tâm lý người dân sẽ chọn làm trong nhà, trong khu công nghiệp chứ không ai chọn làm xây dựng ngoài trời, dầm mưa dãi nắng", ông Tới chia sẻ thêm.

Riêng về chất lượng, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch VACC cho biết, các nhà thầu đang đau đầu vì không biết phải tìm đâu ra thợ hàn, thợ sắt có đào tạo.

Những năm trước, khi các trường đào tạo của Bộ Xây dựng dải đều từ Bắc vào Nam thì vẫn luôn cung cấp đầu ra một lượng công nhân có tay nghề nhất định. Tuy nhiên, sau khi không còn vốn ngân sách nữa nên không còn các trường đào tạo này.

Chính vì vậy, ông Hiệp nhấn mạnh, 1 trong những định hướng tới là cần các doanh nghiệp lớn đứng ra tổ chức mở trường để đào tạo lao động kỹ thuật.

"Các doanh nghiệp to thì mở trường còn doanh nghiệp nhỏ đăng ký tham gia thì cần cam kết để cọc tiền học, để hoàn thành chương trình chứ không được phép bỏ ngang", ông Hiệp đề nghị.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Hữu Tới, Chủ tịch HĐQT Vinaconex, cho biết vẫn còn giữ lại một số cơ sở đào tạo, việc đào tạo theo đơn đặt hàng đã từng được doanh nghiệp thực hiện, nhưng hiệu quả không cao.

Ông còn cho biết, 2 - 3 năm gần đây, nhiều doanh nghiệp luôn bị "chảy máu" chất xám do các nhân sư thi công chuyển dịch sang các ngành nghề khác đầu tiên vì thù lao kém hấp dẫn gây khó khăn trong việc tuyển dụng, bổ sung nguồn nhân sự có chuyên môn, kinh nghiệm...