Trong góp ý gửi đến Bộ Tư pháp mới đây, GS.TS Phan Trung Lý, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIII cho biết, ông cơ bản tán thành với các nội dung được trình bày trong Dự thảo Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp năm 2013.

Thể hiện rõ vai trò trung tâm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội khóa XIII Phan Trung Lý cho biết, hoàn toàn tán thành việc sửa đổi Điều 9 và Điều 10 như trong dự thảo Nghị quyết, quy định việc các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Theo GS.TS Phan Trung Lý, việc này nhằm thực hiện chủ trương tinh gọn tổ chức hệ thống chính trị, khắc phục sự trùng lặp về tổ chức, chức năng và hoạt động giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, qua đó nâng cao tính thiết chế và hiệu lực hiến định của Hiến pháp.

Đồng thời, thể hiện đúng vai trò trung tâm liên minh chính trị – xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong hệ thống chính trị, phù hợp với chủ trương đổi mới và sắp xếp lại tổ chức bộ máy theo Nghị quyết Trung ương.

Tuy nhiên, GS.TS Phan Trung Lý đề nghị cần thể hiện được vai trò trung tâm, tập trung thống nhất của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, vừa bảo đảm phát huy vai trò của các tổ chức chính trị xã - hội.

Về đề xuất quy định cụ thể tên 5 tổ chức chính trị - xã hội cụ thể trong Hiến pháp, vị GS.TS đề nghị cân nhắc bởi theo ông, Hiến pháp là văn bản pháp lý có tính nguyên tắc, có giá trị nền tảng và lâu dài. Việc liệt kê cụ thể các tổ chức như Công đoàn, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh… dễ dẫn tới sự bất cập khi thực hiện yêu cầu đổi mới tổ chức hệ thống chính trị hoặc phát sinh những tổ chức chính trị – xã hội mới nhưng Hiến pháp không kịp điều chỉnh.

Thứ hai, cần quán triệt quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về đổi mới tư duy lập hiến, lập pháp: “chỉ quy định những vấn đề có tính nguyên tắc, không quy định quá cụ thể chi tiết”. Cụ thể, Điều 9 nên chỉ quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị – xã hội và tổ chức xã hội, trong khi việc xác định tên gọi, chức năng, tổ chức cụ thể nên để các đạo luật chuyên ngành điều chỉnh.

Thứ ba, theo GS.TS Phan Trung Lý, việc quy định tên 5 tổ chức cụ thể vô hình trung có thể làm “đóng khung” hệ thống chính trị, tạo ra rào cản pháp lý cho sự ra đời và phát triển của các tổ chức xã hội - chính trị - nghề nghiệp mới trong tương lai, không phù hợp với yêu cầu mở rộng dân chủ, phát triển xã hội dân sự trong Kỷ nguyên mới.

"Tôi đề nghị cân nhắc để sửa và thể hiện lại Điều 9 ở mức nguyên tắc, súc tích, khái quát cao, thể hiện rõ vai trò trung tâm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong liên minh chính trị – xã hội, đồng thời bảo đảm không làm giảm vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong hệ thống của chúng ta", ông Lý nêu ý kiến.

"Cần ghi nhận, tuyên dương những cống hiến của cấp huyện"

Đối với việc sửa đổi các quy định về đơn vị hành chính và chính quyền địa phương, GS.TS Phan Trung Lý cơ bản tán thành với nội dung sửa đổi để thực hiện yêu cầu tinh gọn tổ chức, khắc phục chồng chéo, trùng lặp trong tổ chức, hoạt động của đơn vị hành chính và chính quyền địa phương, bỏ cấp trung gian (cấp huyện), tổ chức chính quyền địa phương phù hợp đặc điểm nông thôn, đô thị và miền núi hải đảo.

Khi bỏ cấp huyện, theo ông, chúng ta cần có hình thức ghi nhận, tuyên dương những cống hiến của cấp huyện trong suốt quá trình xây dựng, bảo vệ Tổ quốc vừa qua. Tuy nhiên, ông đề nghị, 2 cấp hành chính ở địa phương nên là cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và cấp cơ sở (cấp xã). Đồng thời, quy định khái niệm về UBND, HĐND một cách rộng hơn, chung hơn.

Về việc sửa đổi khoản 3 Điều 110 “Việc xác định các loại đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và trình tự, thủ tục thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính do Quốc hội quy định”, theo GS.TS Phan Trung Lý, cần giữ quy định về việc “lấy ý kiến Nhân dân đối với việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính” và việc này do Quốc hội quy định.

Về điều khoản thi hành, ông nhất trí Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025 và chúng ta cần chuẩn bị các điều kiện để Nghị quyết có hiệu lực thi hành đúng hạn định.

GS.TS Phan Trung Lý bày tỏ tin tưởng, với chủ trương đúng đắn của Đảng, với sự nghiên cứu và chuẩn bị kỹ lưỡng, sửa đổi Hiến pháp lần này sẽ tạo nên cơ sở hiến định quan trọng để đổi mới hệ thống tổ chức, nâng cao hiệu lực, hiệu năng, hiệu quả của bộ máy Nhà nước và hệ thống chính trị trong kỷ nguyên phát triển mới.

×