Hòa Bình đặt cược vào "kho báu xanh", thành vùng dược liệu quý, giảm nghèo bền vững hơn

Tiềm năng tự nhiên và di sản văn hóa

Nằm ở cửa ngõ Tây Bắc hùng vĩ, tỉnh Hòa Bình không chỉ quyến rũ du khách bởi cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp mà còn ẩn chứa một nguồn tài nguyên vô giá: Hệ thực vật dược liệu đa dạng và phong phú.

Với hệ sinh thái phong phú, đa dạng các loại đất và loại rừng, Hòa Bình sở hữu điều kiện lý tưởng cho sự sinh trưởng và phát triển của nhiều loài cây dược liệu, từ phổ biến đến quý hiếm.

Theo số liệu từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hòa Bình, toàn tỉnh hiện có trên 2,3 nghìn ha cây dược liệu, hương liệu được trồng và khai thác hàng năm. Trong đó, các loại cây có diện tích lớn gồm sả với 1,6 nghìn ha, cà gai leo 379 ha và xạ đen gần 300 ha.

Đặc biệt, nơi đây còn là quê hương của nhiều loài dược liệu đặc hữu, có giá trị cao, đã được người dân bản địa phát hiện và sử dụng từ lâu đời.

Những kiến thức, kinh nghiệm quý báu về nhận biết, thu hái và sử dụng các loại cây thuốc bản địa được truyền lại qua nhiều thế hệ, tạo nên một nền tảng văn hóa và tri thức vững chắc, sẵn sàng cho việc khai thác và phát triển dược liệu một cách bền vững.

Bước đầu hiện thực hóa: Từ mô hình HTX đến vùng trồng tập trung

Tiềm năng đang dần được hiện thực hóa thông qua những mô hình sản xuất hiệu quả. Thăm Hợp tác xã Thảo mộc xanh Hunas Home (HTX) tại phường Tân Hòa, thành phố Hòa Bình, chúng tôi được chứng kiến những triền đồi xanh mướt được phủ kín bởi các loại cây thuốc quen thuộc như núc nắc, lá bệ, nhội, cùng với các loại cây tạo giá trị kinh tế khác như hoa hồng, chanh, sả.

HTX Thảo mộc xanh Hunas Home có trên 30 sản phẩm với 100% nguồn gốc từ thảo dược thiên nhiên. Ảnh: Nga Linh.

Trao đổi với PV Dân Việt, chị Vũ Thị Nga - Giám đốc HTX cho biết: "HTX thành lập từ năm 2021, với 7 thành viên. Ngay từ khi thành lập, HTX chúng tôi đã xác định tập trung vào việc trồng, sản xuất và chế biến các sản phẩm thảo mộc địa phương được thị trường ưa chuộng. Mục tiêu là mang lại giá trị kinh tế cho người sản xuất đồng thời cung cấp sản phẩm vì sức khỏe người tiêu dùng."

HTX không chỉ dừng lại ở việc trồng trọt mà còn mạnh dạn sản xuất nhiều sản phẩm chế biến sâu như trà thuốc chữa bệnh, trà túi lọc, trà hoa nghệ thuật, và các sản phẩm hàng tiêu dùng thiên nhiên từ quả bồ hòn lên men sinh học, cung cấp cho thị trường Hòa Bình và các tỉnh lân cận.

Theo chị Nga, đến nay, HTX có trên 30 sản phẩm với 100% nguồn gốc từ thảo dược thiên nhiên. Diện tích vùng trồng cây dược liệu của HTX 2,2ha. Doanh thu 1 tháng hơn 300 triệu đồng. Hiện HTX đang tạo việc làm thường xuyên cho 7 lao động địa phương với mức thu nhập trung bình 6 triệu đồng/tháng.

Bên cạnh đó, với việc đơn hàng của HTX ngày một tăng lên, những năm qua, HTX đã chi hàng tỷ đồng để mua sắm thêm máy móc, thiết bị sản xuất hiện đại. Các sản phẩm từ thảo dược của HTX Thảo dược xanh đã có mặt tại nhiều vùng miền trên cả nước từ Bắc vào Nam, chủ yếu bán online.

Ngoài ra, HTX còn hỗ trợ và liên kết với hơn 10 hộ gia đình là hội viên nông dân tại địa phương về giống cây dược liệu, kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hái, bảo quản và thu mua lại sản phẩm từ các hộ.

Cùng với đó, HTX giúp các hộ dân tiếp cận được thông tin về kỹ thuật sản xuất, kỹ năng tiếp cận thị trường, bán hàng. Nhờ đó, giúp cho các hộ dân có nguồn thu nhập ổn định, giảm nghèo bền vững.

Có thể nói, mô hình HTX Thảo Mộc xanh Hunas Home không chỉ tận dụng hiệu quả nguồn thảo dược dồi dào của địa phương mà còn tạo việc làm và thu nhập ổn định, giảm nghèo cho nhiều lao động địa phương.

Tuy nhiên, nhìn nhận một cách khách quan, mặc dù đã có một số vùng trồng dược liệu tập trung được hình thành trên địa bàn tỉnh, nhưng quy mô nhìn chung còn nhỏ lẻ và chưa được đầu tư một cách thực sự bài bản. Các sản phẩm đầu ra chủ yếu vẫn ở dạng thô hoặc sơ chế, khiến giá trị gia tăng chưa tương xứng với tiềm năng.

Bảo tồn loài quý và phát triển bền vững

Trao đổi với PV, ông Bùi Đức Biên - Phó Chủ tịch phụ trách Hội Nông dân tỉnh Hòa Bình, nhấn mạnh, Hòa Bình có lợi thế tự nhiên vô cùng quý giá với khí hậu, thổ nhưỡng đặc trưng và hệ sinh thái đa dạng, rất phù hợp cho sự phát triển của nhiều loài cây dược liệu có giá trị.

Việc phát triển cây dược liệu trên địa bàn tỉnh Hòa Bình không chỉ là một xu hướng nông nghiệp mới mà còn là một hướng đi chiến lược, mang tính đột phá, có tiềm năng to lớn để góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo đa chiều một cách bền vững cho hội viên và bà con nông dân.

Theo Phó Chủ tịch phụ trách Hội Nông dân tỉnh Hòa Bình, để phát triển bền vững và giúp nông dân thoát nghèo hiệu quả từ cây dược liệu, các cấp Hội và hội viên nông dân cần:

Chuyển đổi tư duy, tiếp cận thị trường: Bà con cần thay đổi suy nghĩ từ việc trồng theo thói quen sang trồng theo nhu cầu thị trường. Tìm hiểu kỹ về các loại dược liệu có giá trị kinh tế cao, phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu tại địa phương mình và đang được các doanh nghiệp, đơn vị chế biến, phân phối quan tâm thu mua.

Tham gia vào tổ chức kinh tế tập thể: Hội Nông dân đặc biệt khuyến khích bà con thành lập hoặc tham gia các Hợp tác xã, Tổ hợp tác chuyên canh cây dược liệu. Việc liên kết lại sẽ giúp bà con có diện tích trồng lớn hơn, dễ dàng áp dụng các quy trình kỹ thuật đồng bộ, đàm phán giá tốt hơn khi bán hàng và thu hút được sự đầu tư, liên kết của các doanh nghiệp.

Đầu tư vào chất lượng và tiêu chuẩn: Đây là yếu tố then chốt để nâng cao giá trị dược liệu và tiếp cận các thị trường khó tính.

Bà con cần chú trọng áp dụng các tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt như VietGAP, GACP-WHO (Thực hành tốt nuôi trồng và thu hái dược liệu của Tổ chức Y tế Thế giới).

Hội Nông dân sẽ phối hợp với các cơ quan chuyên môn tổ chức các lớp tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, hướng dẫn bà con các quy trình trồng, chăm sóc, thu hái đảm bảo chất lượng, an toàn, hàm lượng hoạt chất cao.

Nâng cao giá trị thông qua chế biến: Thay vì chỉ bán dược liệu tươi hoặc phơi khô đơn thuần, bà con và HTX cần mạnh dạn đầu tư hoặc liên kết để thực hiện các công đoạn sơ chế, chế biến sâu hơn. Đó có thể là làm sạch, phân loại, bào chế, chiết xuất ban đầu hoặc liên kết với các doanh nghiệp có công nghệ chế biến hiện đại để sản xuất ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn như trà túi lọc, viên nang, cao, mỹ phẩm từ dược liệu...

Liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp: Hội Nông dân sẽ làm cầu nối giúp bà con và các HTX thiết lập mối liên kết tiêu thụ sản phẩm ổn định với các doanh nghiệp chế biến dược liệu, công ty dược phẩm, các đơn vị phân phối. Việc ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm sẽ giúp bà con yên tâm sản xuất, giảm thiểu rủi ro về thị trường.

Bảo tồn và phát triển bền vững: Song song với việc khai thác, chúng ta phải chú trọng bảo tồn nguồn gen quý hiếm và áp dụng các biện pháp canh tác hữu cơ, thân thiện với môi trường để đảm bảo sự phát triển lâu dài, bền vững của vùng dược liệu, không làm suy thoái tài nguyên thiên nhiên.

Tiếp cận nguồn vốn và chính sách hỗ trợ: Hội Nông dân sẽ phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội và các tổ chức tín dụng khác để tạo điều kiện cho bà con hội viên tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi phục vụ phát triển cây dược liệu. Đồng thời, chúng tôi sẽ kiến nghị với tỉnh và các sở, ban, ngành có những chính sách hỗ trợ phù hợp hơn nữa cho bà con phát triển lĩnh vực này.

Có thể thấy, việc đầu tư phát triển ngành dược liệu không chỉ hứa hẹn mang lại lợi ích kinh tế to lớn, góp phần xóa đói giảm nghèo, cải thiện đời sống cho người dân địa phương, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc và bảo vệ môi trường sinh thái quý giá của Hòa Bình.

Ngành dược liệu đang được kỳ vọng sẽ trở thành một trong những mũi nhọn kinh tế, định vị Hòa Bình trên bản đồ dược liệu của cả nước.

×