Khi đất biết "nói", cái nghèo phải rút lui nhờ kỳ tích của những nông dân tỷ phú không bằng cấp ở Bình Định

Cũng ở Hoài Ân, thứ duy nhất không thay đổi là…đất. Nhưng chính mảnh đất ấy, từng bị bỏ hoang, từng trồng keo quanh năm lo mất giá, giờ đã đơm trái ngọt. Và không phải tự nhiên mà đất nở hoa. Phía sau đó là một hành trình đổi thay từ tư duy, từ lòng can đảm của chính quyền đến sự kiên cường của người nông dân.

Những nông dân "tỷ phú không bằng cấp"

Nông dân Hoài Ân từng sống trong cảnh “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, quanh năm nhọc nhằn mà cái nghèo vẫn đeo đẳng. Trồng keo thì dễ, nhưng lại rơi vào vòng luẩn quẩn: trồng, đợi, rồi lo. Chính quyền địa phương hiểu rằng, để thay đổi đời sống người dân, không thể chỉ hô hào, mà phải bắt tay hành động – kể cả làm những việc không được lòng số đông.

Đó là lý do có câu chuyện chặt bỏ hàng trăm héc-ta rừng keo trồng trái phép trên đất nông nghiệp, quy hoạch lại đất đai, đưa vào những loại cây ăn quả có giá trị cao như bưởi da xanh, dừa xiêm, bơ, cam… Một quyết định mang tính “lột xác” – và cũng không ít lần khiến cán bộ huyện đối diện với áp lực kiểm điểm, khiếu nại, thậm chí là bị hiểu lầm.

Nhưng đổi lại, Hoài Ân đã có ngày hôm nay: vùng đất từng “chưa ai nhớ mặt đặt tên” trên bản đồ nông nghiệp Bình Định, giờ trở thành “thủ phủ cây ăn quả”. Người dân có thu nhập ổn định, thương hiệu nông sản được xây dựng, thậm chí lên cả sàn thương mại điện tử.

Bức tranh thành công ấy không thể thiếu những người làm nên nó: những nông dân tay lấm chân bùn, không bằng cấp, nhưng đầy trí tuệ và dám dấn thân. 

Nông dân Võ Đông Sơ - một ông bán vé số mang vài cây bưởi từ Bến Tre về quê, giờ có trong tay một trang trại.

Nông dân Đặng Văn Cấp - một người từng thất bại trong nghề xây dựng, quay lại với nương vườn, bây giờ là tỷ phú tiêu - dừa, vinh dự được Thủ tướng tặng bằng khen. Và có rất nhiều gương nông dân tỷ phú không bằng cấp khác.

Cái hay là họ không giữ nghề cho riêng mình. Họ chia sẻ giống, kỹ thuật, mở lối cho hàng trăm hộ nông dân khác vươn lên. Tư duy “cùng nhau phát triển”, từng là điều xa lạ trong nền nông nghiệp manh mún, giờ đã thành chuyện thường ở Hoài Ân.

Điều đặc biệt ở Hoài Ân là thành công không nhờ may mắn, càng không từ các khoản đầu tư khủng. Tất cả bắt đầu từ chính tay người dân – những người từng bán vé số, từng làm thuê ở xứ người, từng trắng tay trong thương trường.

Họ về quê, trồng lại đất cũ bằng giống mới, kỹ thuật mới. Họ không ngại học hỏi, không giấu nghề. Người trồng bưởi chỉ cho người trồng dừa, người trồng tiêu chia sẻ với người trồng na. Chính cộng đồng người dân biết san sẻ ấy đã tạo ra “lực đẩy” lớn hơn bất kỳ nghị quyết nào.

Ở Hoài Ân, những “nông dân tỷ phú” không đeo cravat, không ngồi văn phòng. Họ đi ủ phân, tỉa cành, tính toán độ pH, lên mạng xem giá thị trường. Họ là hình ảnh của một lớp nông dân mới – không chỉ chăm chỉ, mà còn biết ứng dụng kỹ thuật, biết làm thương hiệu, biết nghĩ dài hạn.

Từ “máu nông nghiệp” trong một công chức

Bước ngoặt của Hoài Ân không đến từ các chỉ thị hành chính, mà từ những con người biết “nghe tiếng đất”. Một vị lãnh đạo không xuất thân từ ngành nông nghiệp nhưng lại “rành từng gốc bưởi”, hiểu từng thửa đất gò đồi – ông Nguyễn Hữu Khúc (27 năm công tác ở huyện Hoài Ân, hiện đang là Chủ tịch UBND TP.Quy Nhơn) – đã trở thành người đặt nền móng cho “cuộc cách mạng cây ăn quả”. Đó là kiểu lãnh đạo không quản lý bằng văn bản, mà quản lý bằng sự lăn xả.

Và phía bên kia là những người nông dân tay lấm chân bùn, từng bán vé số, từng phá sản, từng trồng keo rồi thất vọng. Nhưng họ không chịu để mình nghèo mãi. Họ học, họ thử nghiệm, và họ chia sẻ với nhau cách làm nông thông minh. Sự thành công ở Hoài Ân, vì thế, không phải một phép màu, mà là hiệu ứng cộng hưởng của một cộng đồng có cùng khát vọng đi lên.

Ông Khúc lặn lội với từng gốc bưởi, từng héc-ta đồi trọc, để rồi không chỉ nhìn thấy tiềm năng của đất, mà còn tin vào tiềm lực của nông dân. Khi cả huyện còn hồ nghi về cây ăn quả trong cái nắng gắt miền trung du, ông đã âm thầm khảo sát, đấu tranh, và đặt cược cả sự nghiệp vào quyết định “nhổ keo trồng bưởi và nhiều loại cây ăn quả khác”.

Trong quá trình này, không ít va chạm xảy ra. Phá bỏ rừng keo để trồng cây ăn quả – tưởng đơn giản là kỹ thuật, hóa ra lại phức tạp hơn thế. Có đơn thư kiện cáo gửi vào tỉnh, có sức ép, có thời điểm ông đối diện nguy cơ bị kiểm điểm vì chỉ đạo “chặt phá rừng keo, trồng cây ăn quả” trên đất nông nghiệp, gây bất ổn tình hình.

Nhưng thay vì lùi bước, ông Khúc kiên định: “Nếu không thay đổi, người Hoài Ân sẽ mãi nghèo”. Và thực tế, như một câu trả lời đẹp đẽ, hôm nay trái bưởi da xanh của Hoài Ân đã có mã số vùng trồng, có VietGAP, có thương hiệu vững vàng trên sàn thương mại điện tử. Và chính điều đó càng cho thấy, để một địa phương bứt phá, không thể thiếu những quyết định dũng cảm, dù biết có thể không được lòng tất cả.

Ông Khúc đã không ngồi trong phòng lạnh, để ký công văn. Ông xuống tận vườn, gọi đúng tên từng hộ dân, hiểu rõ từng loại đất. Chính sự gần gũi đó khiến người dân tin và chịu thay đổi.

Trong bối cảnh nhiều nơi vẫn còn e dè, sợ sai, không dám quyết, thì Hoài Ân đã chọn cách “làm trước, chịu trách nhiệm sau”, miễn là việc đúng và vì dân. Đó là bài học rất thực tế: khi cán bộ dám làm, minh bạch, đồng hành đến cùng – dân sẽ không quay lưng.

Cái nghèo không tự rút lui – người ta phải đẩy nó đi

Từ “miền trung du vô danh”, Hoài Ân giờ đây có những sản phẩm đạt chuẩn OCOP, có mã số vùng trồng, có bưởi xuất hiện trên sàn thương mại điện tử. Nghĩa là người dân không chỉ trồng, mà còn biết bán.

Họ không chỉ canh tác, mà còn biết kinh doanh nông sản. Và đây là điều mà nhiều địa phương đang phát triển nông nghiệp kiểu “chạy theo giống mới, mùa vụ mới” mà thiếu chiến lược dài hạn, cần phải học.

Bài học từ Hoài Ân không phải là công thức chung. Nhưng nó chỉ ra một hướng đi, muốn nông thôn thoát nghèo, không chỉ cần cây trồng phù hợp, mà cần cả chính sách hỗ trợ nhất quán, tư duy nông nghiệp hiện đại và trên hết – sự đồng hành bền bỉ từ cả hệ thống chính quyền đến người dân.

Từ những vườn tạp lác đác vài cây mít, dăm cây dừa, giờ Hoài Ân đã có hàng trăm hecta bưởi da xanh, hàng ngàn cây dừa xiêm, vườn tiêu, vườn bơ rợp bóng… Không chỉ đổi thay về diện mạo kinh tế, Hoài Ân còn khiến bao người dân nơi đây tự hào vì đã tự mình “giã từ cái nghèo” bằng chính đôi tay, khối óc và giấc mơ làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương.

Hoài Ân không phải chuyện cổ tích. Câu chuyện ở đây là máu, mồ hôi, là đơn thư khiếu nại, là những lần thất bại – nhưng có một điểm chung, không ai chịu dừng lại. Và vì thế, cái nghèo mới phải rút lui.

Bây giờ, khi nhìn những vườn bưởi nặng trĩu quả, những vườn dừa cao vút trên vùng đồi trung du nắng gắt, người dân Hoài Ân có quyền tự hào. Họ đã không trông chờ vào phép màu nào khác – ngoài chính bàn tay và tư duy của mình.

Đất không tự giàu. Nhưng nếu có người biết đánh thức, biết đầu tư và đồng hành đúng cách, thì đất nào rồi cũng có thể nở hoa.

Câu chuyện “khi đất nở hoa, cái nghèo cúi đầu rút lui” ở Hoài Ân, Bình Định không phải là giấc mơ viển vông. Nó là kết quả của tầm nhìn, của lòng can đảm và sự kiên trì bền bỉ. Hoài Ân đã bước đi trên con đường rất khó, nhưng đã mở ra được một lối đi rất thật.

Và nếu nơi đây làm được, thì nhiều nơi khác nếu đủ quyết tâm, cũng có thể “nở hoa” theo cách của riêng mình.

×