Khoảng cách thế hệ Trung Quốc lộ rõ qua... bát canh

Vào đầu tháng 8, mạng xã hội Douyin tại Trung Quốc chứng kiến sự lan truyền nhanh chóng của một video do tài khoản Leizi đăng tải. Trong video, người xem thấy hình ảnh một người mẹ liên tục ép con trai mình ăn canh mướp hương. Người mẹ nhấn mạnh lợi ích của món ăn: tốt cho sức khỏe, rẻ, dễ nấu. Dù người con từ chối nhiều lần, bà vẫn không dừng lại.

Khi người con bực tức phản ứng, bà mẹ không nhận ra sự quá đà của mình mà tiếp tục lý giải bằng thuật ngữ Đông y: “Con không hay nóng giận thế này. Chắc là gan bị nhiệt. Mẹ đưa con đi khám hoặc uống canh mướp cho mát gan.”

Video không chỉ gây cười mà còn chạm vào trải nghiệm thực tế của nhiều người trẻ. Họ nhìn thấy chính mình trong vai người con bị cha mẹ phớt lờ cảm xúc cá nhân và bị coi nhẹ ý kiến. Điều khiến video trở nên đặc biệt không nằm ở nội dung ẩm thực, mà ở cách nó diễn tả chính xác kiểu giao tiếp một chiều vẫn tồn tại trong nhiều gia đình Trung Quốc.

Canh mướp hương, một món ăn dân dã, quen thuộc, giờ đây không còn là chuyện ẩm thực, mà là biểu tượng cho những lời khuyên lặp đi lặp lại, cho cảm giác bị kiểm soát, cho sự bất lực khi không thể tự định đoạt lối sống của mình.

Một người dùng Douyin chia sẻ trong phần bình luận: “Tôi đã nói với mẹ năm lần là không muốn ăn dưa hấu. Mẹ vẫn mua và sau đó còn lên WeChat than vãn rằng tôi vô ơn.” Bình luận này nhận được gần 300.000 lượt thích. Nó không chỉ là một câu chuyện nhỏ, mà cho thấy mức độ phổ biến của vấn đề.

Trong nhiều gia đình, quyền lực vẫn thuộc về người lớn. Họ không lắng nghe hoặc không coi trọng những ý kiến từ con cái. Mọi thứ được biện minh bằng cụm từ quen thuộc: “Mẹ làm vậy là vì con.”

Sự khác biệt trong ngôn ngữ tình cảm giữa các thế hệ

Nhà tâm lý học Xu Xiaonuan tại Bắc Kinh cho rằng hành vi của cha mẹ thường được bao bọc trong lớp vỏ của tình yêu, nhưng bên trong lại là mong muốn kiểm soát. “Miễn là họ nghĩ điều đó tốt cho con, họ coi đó là tình yêu và mong con nghe theo. Nhưng cảm xúc và nhu cầu thực sự của con cái lại không được xem là quan trọng,” bà nói.

Quan điểm này được nhiều người trẻ đồng tình. Họ cho rằng trong mối quan hệ gia đình, việc được lắng nghe thường bị đánh đổi bằng sự phục tùng. Khi họ phản đối, cha mẹ không cố hiểu mà chỉ quy chụp là “hỗn”, “trẻ con”, “vô ơn”.

Tuy nhiên, không phải ai cũng chỉ trích người lớn tuổi. Nhiều người bênh vực cho rằng cha mẹ thuộc thế hệ từng sống ở vùng nông thôn, nơi cuộc sống đơn điệu khiến việc quan tâm con cái trở thành mối bận tâm lớn nhất. Những lời như “uống canh mướp đi”, “mặc ấm vào”, “đừng dùng điện thoại nhiều” có thể chỉ là cách duy trì giao tiếp, chứ không hẳn là hành vi kiểm soát.

Một người bình luận nhận định: “Cả hai thế hệ đều muốn được kết nối, nhưng lại nói bằng hai thứ ngôn ngữ khác nhau. Người lớn thấy mình bị coi thường, còn người trẻ thì cảm thấy không được hiểu.”

Từ đây, nhiều bạn trẻ bắt đầu tìm kiếm sự đồng cảm từ các nền tảng khác, nơi họ có thể chia sẻ cảm xúc, được phản hồi và cảm thấy mình có giá trị. Xu hướng tìm đến mạng xã hội như một không gian thay thế cho sự thấu hiểu trong gia đình đang ngày càng rõ rệt.

Theo nhà tâm lý học Xu, tình yêu trong gia đình chỉ thực sự tồn tại khi có sự tôn trọng, tin tưởng và chấp nhận. “Tôi yêu bạn như bạn là, chứ không phải như tôi muốn bạn trở thành,” bà nói.

×