Ký ức Hà Nội: Phiếu bé ngoan - một thời và mãi mãi

Tháng 9 mùa thu, ngày khai giảng vui nhất của tuổi thơ, tuổi học sinh. Ngây thơ ngơ ngác mãi mãi vẫn là các cháu mẫu giáo. Tuổi thần tiên đó đến trường với muôn vàn sắc độ, bé gái xinh ngoan váy trắng tay cầm hoa, bé trai sơ mi như người lớn, lại có bé vừa đi vừa khóc. Ai cũng có một tuổi thơ và không thể quên bài hát "Thứ hai là ngày đầu tuần" rồi "Cô cho cháu phiếu bé ngoan". Phiếu bé ngoan là thứ được mong chờ nhất của tuổi thơ mỗi tuần đến trường.

Sổ bé ngoan của tác giả từ 1978

Ký ức về trường mẫu giáo là ký ức đẹp nhất của mỗi người cho dù nhớ về nó rất khó rõ nét. Hà Nội có nhiều trường mẫu giáo tuổi đời đến hơn nửa thế kỷ đã nâng biết bao bước chân của nhiều lứa bé ngoan. Với tôi, tuổi mẫu giáo tuổi thơ tôi nhớ nhất. Những năm 70 của thế kỷ trước, Mầm non A trên phố Thợ Nhuộm được nhiều gia đình trong phố Hà Nội gửi con đến học. Ngôi trường có cả hai số nhà hai bên phố, số 88 và số 81 phố Thợ Nhuộm.

Sổ bé ngoan với nhận xét của cô giáo, phiếu bé ngoan và phiếu Cháu ngoan Bác Hồ tháng 5/1979

Thời xa xưa vẫn còn trong ký ức đó, đến trường từ thứ hai đến thứ sáu. Sáng đến lớp luôn là bài hát "Thứ hai là ngày đầu tuần. Bé hứa cố gắng chăm ngoan. Thứ ba, thứ tư, thứ năm. Ngày nào cũng luôn cố gắng. Thứ sáu rồi đến thứ bảy, cô cho cháu phiếu bé ngoan. Chủ nhật cả nhà đều vui vì bé ngoan suốt tuần". Lời bài hát cứ đúng như tâm trạng của tuổi thơ suốt tuần đi mẫu giáo. Cuối ngày, cả lớp sẽ ngồi để cô giáo nhận xét từng cháu rồi được lên cắm cờ. Cả tuần đủ 5 cờ đến thứ bảy cô giáo sẽ thưởng cho phiếu bé ngoan dán vào một cuốn sổ nhỏ ghi tuần tháng. Nếu không được phiếu bé ngoan, cô giáo sẽ có những lời nhận xét vì sao và nhắc nhở.

Phiếu bé ngoan chỉ là một miếng giấy nhỏ in viền xanh giống cuốn sách đang mở, một bông hoa sen nhiều cánh màu đỏ và chữ "BÉ NGOAN". Trong cả năm học, nếu cháu nào được nhiều phiếu bé ngoan sẽ được phiếu "Cháu ngoan Bác Hồ" là phiếu vinh dự cao quý nhất của tuổi mầm non. Phiếu in viền đỏ hình cuốn sách, một bông sen đỏ đang nở, một búp sen đỏ chưa nở, một gương sen xanh nhỏ và lá sen xanh to, dòng chữ "CHÁU NGOAN BÁC HỒ" in phía trên. Cháu nào rất ngoan thì chỉ có phiếu bé ngoan và phiếu cháu ngoan Bác Hồ. Cháu nào thi thoảng chưa ngoan thì còn có nhận xét của cô giáo. Tôi cảm giác mình rất may mắn khi có tuần không ngoan để bây giờ sau gần nửa thế kỷ vẫn còn được đọc những dòng chữ cô giáo nhận xét về mình lúc 5 tuổi, lại có cả chữ ký của cô giáo năm xưa.

Năm tháng trôi qua, thời thế thay đổi, việc tặng phiếu bé ngoan vẫn được duy trì nhưng đã đơn giản và ào ạt hơn rất nhiều. Phiếu bé ngoan giờ đây phát hàng ngày, không dán vào sổ và phát cho các cháu cầm tay. Phiếu không còn in hình bông hoa sen mà in hình các nhân vật hoạt hình, đôi khi mặt sau còn có quảng cáo một hãng sản phẩm cho trẻ em nào đó. Vật đổi sao dời, biết làm sao được với kinh tế thị trường.

Tôi vẫn nhớ ngày thứ bảy cuối cùng đó, tôi tần ngần lại gần cô giáo đang dán phiếu bé ngoan: "cô ơi, từ mai các cháu không đến trường nữa hả cô?". "Ừ, các cháu sẽ được học vỡ lòng, không đi mẫu giáo nữa". "Tuần này cháu ngoan, cô cho cháu phiếu Cháu ngoan Bác Hồ đi cô". Và cô giáo tôi đã không để đứa trẻ 6 tuổi thất vọng. Phiếu Cháu ngoan Bác Hồ là tuần cuối cùng của tuổi thơ mẫu giáo, tháng 5/1979.