Lãi lớn nhưng loạt 'ông lớn' ngành tôm Sao Ta, Camimex Group, Minh Phú...chuẩn bị ứng phó thách thức mới

Vượt lên thách thức, ngành tôm duy trì đà tăng xuất khẩu

Tháng 8/2025, xuất khẩu tôm Việt Nam đạt 479 triệu USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ 2024. Lũy kế 8 tháng, kim ngạch đạt 2,97 tỷ USD, tăng 23%, ghi nhận đà tăng trưởng ổn định từ đầu năm.

Trong cơ cấu sản phẩm, tôm chân trắng vẫn giữ vai trò chủ lực với hơn 64% thị phần; tôm sú có mức tăng nhẹ, trong khi nhóm tôm loại khác nổi bật với tốc độ tăng trưởng ba con số nhờ nhu cầu mạnh đối với tôm hùm.

Giá tôm nguyên liệu trong nước vẫn ở mức cao so với các nguồn cung cạnh tranh, dù có điều chỉnh giảm nhẹ trong tuần đầu tháng 9, phản ánh tình trạng nguồn cung chưa thật sự dồi dào.

Thị trường Trung Quốc và Hong Kong tiếp tục là điểm sáng với mức tăng trưởng 62% trong tháng 8, đưa giá trị 8 tháng lên tới 836 triệu USD, tăng 75% và chiếm gần 30% tổng kim ngạch cả nước. Nhu cầu tập trung vào các sản phẩm tươi sống và phân khúc cao cấp như tôm hùm, tôm sú size lớn, giúp doanh nghiệp Việt tận dụng được lợi thế khác biệt so với Ecuador hay Ấn Độ. Tuy nhiên, tồn kho nhập khẩu tại Trung Quốc đang có xu hướng tăng và giá bán tại chỗ đã giảm, cho thấy khả năng điều chỉnh trong ngắn hạn.

Tại thị trường Mỹ, xuất khẩu tôm tháng 8 đạt 92,6 triệu USD, nhỉnh hơn 1,4% so với cùng kỳ năm trước, nâng tổng kim ngạch 8 tháng lên gần 500 triệu USD. Con số này cho thấy Mỹ vẫn là thị trường quan trọng của tôm Việt, nhưng diễn biến về chính sách thương mại đang đặt ra thách thức không nhỏ.

Kết quả sơ bộ POR19 với mức thuế chống bán phá giá cao hơn nhiều so với trước đây, cùng với thuế chống trợ cấp và thuế đối ứng, có thể ảnh hưởng đáng kể đến lợi thế cạnh tranh. Hiện ngành tôm, các hiệp hội và cơ quan chức năng đang tích cực làm việc để bảo vệ quyền lợi chính đáng. Trong khi chờ kết quả cuối cùng, doanh nghiệp đã thận trọng trong ký kết hợp đồng mới, đồng thời chủ động mở rộng thị trường thay thế để giảm áp lực phụ thuộc.

Thị trường EU tiếp tục duy trì đà tăng tích cực, tháng 8 đạt 66,9 triệu USD, tăng 19% so với cùng kỳ; lũy kế 8 tháng đạt gần 376 triệu USD, tăng hơn 17%. Đức, Bỉ và Pháp tiếp tục đóng vai trò đầu tàu, trong khi Hà Lan chủ yếu giữ vai trò trung chuyển. Với nhu cầu cả năm dự báo chạm mức kỷ lục, EU vẫn là dư địa quan trọng cho tôm Việt, đặc biệt ở các sản phẩm chế biến sâu, có chứng nhận bền vững, minh bạch và truy xuất nguồn gốc.

Khối CPTPP cũng ghi nhận kết quả khả quan khi kim ngạch tôm tháng 8 đạt hơn 130 triệu USD, tăng tới 40%. 8 tháng đầu năm, xuất khẩu tôm sang khối này đạt 829 triệu USD, tăng 36%. Nhật Bản và Australia là động lực chính, với nhu cầu ổn định và tập trung vào các dòng sản phẩm tiện lợi, chất lượng cao.

Ngoài ra, các thị trường Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) duy trì mức tăng trưởng hai con số trong 8 tháng đầu năm; trong khi Nga và Canada có dấu hiệu chững lại.

Với đà tăng trưởng hiện tại, những tháng cuối năm nay, Trung Quốc và EU được dự báo vẫn giữ nhịp tăng trưởng tốt, trong khi Mỹ là thị trường cần theo dõi sát sao diễn biến về thuế. Dù còn nhiều yếu tố bất định, cơ hội tăng trưởng vẫn còn nhờ nhu cầu tiêu thụ toàn cầu cải thiện, nhất là trong mùa cao điểm cuối năm.

Trong bối cảnh thị trường phân hóa, doanh nghiệp tôm Việt đang linh hoạt hơn trong chiến lược. Thay vì tập trung quá nhiều vào một thị trường, chủ động khai thác đồng thời các khu vực CPTPP, EU và Trung Quốc để cân bằng rủi ro. Bên cạnh đó, việc nâng cấp sản phẩm theo hướng giá trị gia tăng, gắn với các chứng nhận ASC, hữu cơ và bền vững, sẽ giúp doanh nghiệp tăng sức cạnh tranh ở những phân khúc ít chịu tác động từ giá. Cùng với đó, việc liên kết chặt chẽ với vùng nuôi để ổn định nguồn cung, kiểm soát chất lượng và chi phí cũng là yếu tố then chốt của doanh nghiệp lúc này.

Doanh nghiệp đối mặt thế nào với sóng gió sau khi lãi lớn?

Thống kê cho thấy nhiều doanh nghiệp xuất khẩu tôm đã báo lãi lớn sau thuế quý II/2025.

CTCP Thủy sản Sao Ta (mã: FMC) công bố quý II/2025 với kết quả doanh thu đạt 1.876,44 tỷ đồng, tăng 51% so với quý II/2024; lợi nhuận sau thuế đạt 101,6 tỷ đồng, tăng 21,8%. Theo Sao Ta, kết quả kinh doanh khả quan trong quý II chủ yếu nhờ việc đẩy mạnh doanh số bán hàng cũng như hoạt động nuôi tôm hiệu quả.

Luỹ kế nửa đầu năm, Sao Ta ghi nhận doanh thu tăng 43%, đạt 3.867 tỷ đồng, trong khi lợi nhuận sau thuế đi ngang ở mức 139,3 tỷ đồng, tương đương hoàn thành 59% kế hoạch doanh thu và 32,6% kế hoạch lợi nhuận cả năm.

Và gần đây nhất, tháng 8/2025, Sao Ta ước tính doanh thu hợp nhất đạt 40,16 triệu USD, tăng 32% so với cùng kỳ, doanh số chung tháng 7/2025 cũng ghi nhận 38,3 triệu USD, tăng 23% so với cùng kỳ. Xét về doanh số, hai tháng đầu của quý III/2025 đang cho thấy doanh thu tăng trưởng mạnh ở Sao Ta, tập trung chủ yếu vẫn là sản lượng tôm tiêu thụ tăng liên tục.

CTCP Camimex Group (mã: CMX) cũng báo lãi ròng quý II tích cực với kết quả đạt 32,7 tỷ đồng, tăng mạnh gấp 5,38 lần so với cùng kỳ năm trước. Sau 2 quý đầu năm, lợi nhuận sau thuế CMX tăng gấp 2,42 lần đạt 63,5 tỷ đồng, tương đương hoàn thành gần 63% kế hoạch kinh doanh cả năm.

“Ông lớn” ngành tôm Tập đoàn Thủy sản Minh Phú (mã: MPC) còn báo lãi cao nhất 10 quý trở lại đây với kết quả lợi nhuận sau thuế đạt 165 tỷ đồng, tăng gấp 4,2 lần so với quý II/2024, bất chấp doanh thu giảm nhẹ 3% xuống 3.620 tỷ đồng.

Lũy kế 6 tháng đầu năm, lợi nhuận sau thuế Minh Phú tăng gấp 4 lần cùng kỳ lên 183 tỷ đồng, doanh thu 6.468 tỷ đồng. Với kết quả đạt được, Minh Phú đã hoàn thành hơn 18,3% chỉ tiêu đề ra.

Dù lãi lớn thời gian qua song Vasep cho biết, thị trường Mỹ hiện đang bị khó khăn bủa vây bởi chính sách thuế, khiến doanh nghiệp có dấu hiệu chững lại đơn hàng. So với các đối thủ như Ecuador (thuế chỉ 15%) hay Indonesia và Philippines (19%), tôm Việt Nam đang dần mất lợi thế khi thuế đối ứng 20% được thực thi.

Áp lực từ thuế quan từ Mỹ đang buộc các ông lớn ngành tôm phải tìm hướng đi mới, mở rộng thị trường để duy trì sản lượng và lợi nhuận. Rõ ràng, với mức thuế 20% của Mỹ sẽ khiến doanh nghiệp tôm bị sức ép lớn hơn về chi phí, giá bán cũng như tiến độ giao hàng.

Thách thức còn lớn hơn khi ngành tôm phải đối diện cùng lúc ba loại thuế: Thuế đối ứng (nêu trên), thuế chống bán phá giá và thuế chống lẩn tránh (CVD). Kết quả sơ bộ POR19 do Bộ Thương mại Mỹ công bố tháng 6 vừa qua cho thấy mức thuế CBPG tôm của ta lên tới 33,29% đối với nhiều doanh nghiệp lớn. Nếu mức thuế này không được điều chỉnh trong kết quả cuối cùng vào tháng 12 tới, tôm của ta có nguy cơ bị loại khỏi thị trường Mỹ. Vasep nhận định nguy cơ mất thị phần tại thị trường Mỹ hoàn toàn có thể xảy ra nếu ngành tôm Việt bị áp thuế CBPG mức cao như phán quyết sơ bộ.

Với các loại thuế trên, doanh nghiệp rõ ràng sẽ rất khó khăn trong việc định giá, lập kế hoạch sản xuất và chào hàng. Không chỉ vậy, sức mua của người tiêu dùng Mỹ cũng có thể giảm sút nếu giá thành tôm bị đẩy lên cao, nhất là trong bối cảnh lạm phát.

Vasep dự báo cả năm, xuất khẩu tôm có thể đạt 3,6-3,8 tỷ USD trong kịch bản doanh nghiệp tiếp tục khai thác tốt thị trường châu Á, EU, các nước CPTPP và đẩy mạnh sản phẩm giá trị gia tăng sang Nhật Bản.

Được biết, nhiều doanh nghiệp hiện đã xác định rõ việc phải đa dạng hoá thị trường, giảm tỷ trọng của Mỹ trong cơ cấu xuất khẩu. Ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch FMC cho biết, Mỹ chiếm khoảng hơn 30% tỷ trọng xuất khẩu của Sao Ta. Tuy nhiên, bối cảnh hiện tại doanh nghiệp đang tập trung nhiều hơn vào các thị trường châu Âu, Australia, Hàn Quốc...

“Nếu không thể tiếp tục bán tôm sang Mỹ, chúng tôi sẽ tăng cường thâm nhập các thị trường như Canada, Australia, Hàn Quốc và đặc biệt là Nhật Bản, nơi chúng tôi đã có thế mạnh. Trung Quốc cũng là một thị trường rất tiềm năng mà chúng tôi đang theo dõi để sẵn sàng bước vào”, ông Lực cho biết tại Đại hội đồng cổ đông năm 2025.

Minh Phú cũng điều chỉnh kế hoạch kinh doanh linh hoạt, đẩy mạnh mở rộng sang các quốc gia châu Á nhằm giảm chi phí vận chuyển và tìm kiếm thị trường ngách cũng như tăng khả năng phục vụ thị trường nội địa. Minh Phú cho biết sẽ khai thác mạnh trở lại thị trường trong nước với mục tiêu đưa tổng tỷ trọng doanh thu nội địa từ mức 1% hiện tại lên 5-10%.

Bà Lê Hằng, Phó tổng thư ký Vasep nhận định, triển vọng nửa cuối năm 2025 đối với ngành hàng chủ lực là tôm phụ thuộc lớn vào chính sách thuế đối ứng của Mỹ. Đặc biệt, tôm có nguy cơ đối mặt với “thuế chồng thuế”, gồm thuế đối ứng, thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp như đã phân tích. Khi Mỹ không còn là thị trường ổn định, cạnh tranh từ các nước như Ecuador, Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia sẽ gay gắt hơn. Cơ hội dịch chuyển sang các thị trường trung lập như Nhật Bản, EU, ASEAN là có, nhưng khả năng bù đắp sẽ hạn chế trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng toàn cầu chưa phục hồi mạnh.

Có thể thấy, sau giai đoạn kinh doanh vẫn còn khá thuận lợi trong nửa đầu năm 2025, khi hoạt động tích trữ hàng hóa và nguyên liệu được đẩy sang quý II thay vì quý III như thường lệ, hoạt động xuất khẩu tôm dự báo sẽ gặp nhiều thách thức những tháng cuối năm.

×