Bình Dương: Làng bưởi chuyển mình từ dự án kết nối thông minh

Đồng thời Làng thông minh hứa hẹn sẽ đưa xã Bạch Đằng trở thành điểm đến của sinh thái nhà vườn, từ đó nâng cao toàn diện đời sống cư dân ở đất cù lao.

Đất cù lao thơm nồng hương bưởi

Gia đình lão nông Lê Văn Phạm có 5 đời gắn bó với xã cù lao Bạch Đằng. Ông Phạm kể, cây bưởi có mặt từ rất lâu trên đất này. Bưởi không chỉ là cây trồng chủ lực mà còn là nét văn hóa truyền thống của địa phương.

Gần một đời gắn bó với đất cù lao cũng là ngần ấy thời gian ông Phạm hít thở cùng hương bưởi thơm nồng. Bưởi như một người bạn sớt chia bao nỗi vui buồn của của những người nông dân một nắng hai sương.

Bạch Đằng là xã cù lao được bao bọc bởi sông Đồng Nai. Nơi này đất đai màu mỡ, cây cối xanh tươi quanh năm. Ngay từ nhỏ, nông dân nơi đây đã hiểu rõ từng tính nết của cây bưởi. Cộng với việc áp dụng khoa học hiện đại vào sản xuất, tất cả đã hội tụ để làm nên những vườn bưởi mướt xanh, trĩu quả.

Có 3 đời gắn với nghề trồng bưởi, ông Nguyễn Hữu Tâm ngụ xã Bạch Đằng vẫn còn lưu giữ được trong vườn nhà các giống bưởi bản địa như bưởi da láng, bưởi ổi, bên cạnh giống bưởi đường lá cam năng suất cao.

Ông Tâm kể, năm xưa, chính người ông của mình đã mang cây bưởi da láng  sang làng bưởi Tân Triều (huyện Vĩnh Cửu, Đồng Nai) đổi lấy 2 cây bưởi đường lá cam đem về nhân giống ở miệt cù lao này.

Do hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, bưởi Bạch Đằng nổi tiếng thơm ngon. Để hôm nay cù lao Bạch Đằng được biết đến như là "thiên đường bưởi" bởi diện tích toàn xã hơn 1.000ha thì có đến 600 ha là trồng bưởi đặc sản.

Cũng như nhiều người dân quê Bạch Đằng, điều mà ông Tâm luôn đau đáu trong lòng là làm sao cho những vườn bưởi của quê hương luôn tươi tốt, phát triển, được nhiều người biết đến. "Vì không phải cứ bưởi ngon thì sẽ bán đắt hàng và nông dân sẽ giàu có", ông Tâm nói.

Thế là cứ nghe nơi đâu có hội chợ, ông lặn lội mang trái bưởi Bạch Đằng đến giới thiệu. Đến tháng 10/2018, ông Tâm đã mạnh dạn vận động bà con trong xã thành lập HTX Bưởi Bạch Đằng.

Thương hiệu bưởi Bạch Đằng được dùng để gọi chung cho sản phẩm bưởi được trồng trên cù lao Bạch Đằng. Ông Tâm mong muốn HTX sẽ giúp phát triển nghề truyền thống ở địa phương, vừa giữ vững chất lượng nhãn hiệu hàng hóa cho thương hiệu bưởi Bạch Đằng.   

Hiện thương hiệu này đã vượt xa quy mô lối canh tác tự phát và trở thành một thương hiệu nổi tiếng, được thị trường đón nhận. "Hi vọng làng bưởi Bạch Đằng sẽ có thêm nhiều cơ hội để chuyển mình từ dự án Làng thông minh đang triển khai thí điểm chính tại nơi đây", ông Tâm chia sẻ.

Làng quê đáng sống

Được triển khai từ nhiều năm nay trên thế giới song Làng thông minh vẫn là khái niệm còn khá mới mẻ ở Việt Nam.

Tại Hội thảo Chuyển đổi số và định hướng nông thôn mới thông minh giai đoạn 2021 - 2025, Làng Thông minh được Bộ NNPTNT giới thiệu rõ nét hơn, bắt nguồn từ mô hình "Làng thông minh, xã kết nối" đã thực hiện ở châu Âu từ năm 2016.

Mô hình này lấy nền tảng là công nghệ kết nối, gắn với giá trị bản địa nhằm bảo tồn và phát triển các giá trị châu Âu; giúp cho người dân nông thôn có việc làm, cuộc sống thịnh vượng.

Theo các chuyên gia HTX Nông nghiệp số, nếu bắt đầu xây dựng làng thông minh theo phong cách Việt Nam từ bây giờ thì khoảng cách với thế giới sẽ dần thu hẹp, đời sống người dân vùng nông thôn sẽ được nâng cao.

Mô hình này sẽ lồng ghép trong xây dựng nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu đang triển khai trong nước. Làng thông minh sẽ bao gồm các hợp phần về thiết chế thông minh, con người thông minh, chính quyền thông minh và nông nghiệp thông minh. 

Địa bàn thí điểm mô hình sẽ được lắp đặt hệ thống wifi tốc độ cao miễn phí tại các khu vực công cộng trên địa bàn toàn xã, tạo điều kiện cho nhân dân tiếp cận thông tin.

Với sản xuất nông nghiệp, địa phương sẽ triển khai các ứng dụng giao dịch trực tuyến, cung cấp thông tin xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm trong và ngoài nước để người sản xuất tiếp cận. Sản xuất sẽ gắn với với phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng.

Theo Sở NNPTNT tỉnh Bình Dương, xã Bạch Đằng (TX Tân Uyên) là một trong những xã nông thôn mới đầu tiên trên cả nước được chọn thí điểm xây dựng Làng thông minh giai đoạn 2021 - 2025.

Đây sẽ là nơi đáng sống, thân thiện môi trường thiên nhiên, vừa là nơi phát triển nông nghiệp thông minh, trở thành một biểu tượng xanh cho Bình Dương.

Ông Văng Phước Hậu - Phó Chi cục Phát triển Nông thôn tỉnh Bình Dương cho biết, từ năm 2010, xã Bạch Đằng được UBND tỉnh chọn thí điểm xây dựng nông thôn mới.

Đến cuối năm 2013, xã đạt 19/19 tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới. Thu nhập bình quân đạt 62 triệu đồng/người/năm; tăng gấp 1,97 lần so với năm 2014. Bạch Đằng trở thành điểm sáng trong xây dựng nông thôn mới của tỉnh.

Trong giai đoạn 2021 - 2025, xã Bạch Đằng sẽ tiếp tục hoàn thiện hạ tầng kinh tế, xã hội trên địa bàn xã, chú trọng phát triển giao thông gắn cảnh quan môi trường, đảm bảo an ninh trật tự.  

Trong sản xuất, xã Bạch Đằng sẽ phát triển các mô hình nông nghiệp đô thị, ứng dụng công nghệ cao, và sản xuất theo hướng hữu cơ, gắn với xây dựng các chuỗi liên kết.

Theo ông Hậu, với lợi thế chủ lực là vùng bưởi đặc sản, bưởi Bạch Đằng là một trong những đối tượng điển hình trong việc triển khai và thụ hưởng lợi thế từ kế hoạch Làng thông minh.

Làng bưởi thông minh

Ông Dương Văn Minh, nông dân của xã Bạch Đằng cho biết từ khi được công nhận nhãn hiệu tập thể Bưởi Bạch Đằng năm 2011, bưởi được xem là mặt hàng có giá trị kinh tế cao.

Đặc biệt, khi được chọn thí điểm xây dựng Làng thông minh, các nhà vườn càng có động lực chú trọng đầu tư theo hướng hữu cơ để cho chất lượng trái ngon và an toàn.

Theo ông Minh, để xây dựng làng thông minh thì việc cần "thông minh" nhất hiện nay là phát triển cơ sở chế biến trái bưởi.  

"Người dân trong xã đang nhen nhóm dần các tập quán canh tác tốt cũng như nghiên cứu cách thức để xử lý, bảo quản và chế biến để nâng cao giá trị trái bưởi đặc sản", ông Minh nói.

Ông Nguyễn Hữu Tâm - Giám đốc HTX bưởi Bạch Đằng cũng cho rằng, mô hình làng thông minh sẽ là một lợi thế để người nông dân tiếp cận được các tiến bộ khoa học kỹ thuật và hạn chế dần sản xuất nông nghiệp bằng thủ công.

Trên thực tế là từ năm 2013 đến nay, UBND tỉnh luôn có nhiều chính sách hỗ trợ trong quá trình giữ gìn và phát triển vườn bưởi đặc sản. Nông dân xã Bạch Đằng luôn được hỗ trợ kịp thời từ nguồn kinh phí, phân bón để phát triển vườn đặc sản.

"Khi xây dựng làng thông minh, nông dân sẽ được hỗ trợ thêm thông tin sản xuất nông nghiệp đến tận vườn nhà. Xã viên có nhiều điều kiện tiến tới khi xây dựng mô hình HTX số", ông Tâm nói.

Bà Võ Thị Bảo Bảo Xuyên -  Chủ tịch UBND xã Bạch Đằng cho biết, việc xây dựng thí điểm Làng thông minh trên địa bàn xã Bạch Đằng sẽ đem lại nhiều thuận lợi hơn cho sản xuất nông nghiệp, nhất là với cây bưởi đặc sản.