Làng khô cá những ngày giáp Tết: Một bữa làm, 5 bữa nghỉ, dân rầu thúi ruột (Bài 1)

Khá lâu rồi tôi mới có dịp về lại làng cá khô biển Vàm Láng (huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang). Về đất Gò Công có nhắm mắt tôi cũng nhận ra cái làng khô cá biển này bởi mùi tanh nồng của vựa khô, những tay lưới và những tấm phên tre phơi cá…

Thiếu nguyên liệu làm khô cá biển

Tại làng cá khô Vàm Láng, gần như không ai còn nhớ chính xác làng cá hình thành từ khi nào. Một số lão nông tri điền chỉ nhớ nôm na rằng, trước đây khu vực này người dân đánh bắt rất nhiều cá. Nhiều đến nổi ăn không hết cá tươi nên đành phải làm khô dự trữ.

Đến khi người dân nơi đây đi làm ăn xa đã mang theo các loại cá khô này. Người dân bản xứ ăn khô thấy ngon nên nhờ mua giùm. Cứ thế, danh tiếng con cá khô biển Vàm Láng nức tiếng khắp nơi.

Trong các loại cá khô biển đặc sản của làng cá khô Vàm Láng, như: Cá mối, cá lưỡi trâu, cá chỉ vàng, cá đổng, lạch, lịch, lưỡi trâu… nổi lên 2 loại cá khô "đặc sản của đặc sản" là cá đù và cá ngát.

Giá cá khô biển ở đây dao động từ vài chục ngàn đồng đến vài trăm ngàn đồng/kg. Mỗi loại khô được làm với bí quyết riêng để cho hương vị thơm ngon, đặc trưng không lẫn vào đâu được.

Tôi còn nhớ, những năm trước, thời điểm này về làng cá khô Vàm Láng nông dân tất bật làm cá khô để kịp phục vụ thị trường Tết. Thế nhưng năm nay, không khí làm cá khô Tết tại đây khá trầm lắng.

Chủ vựa cá khô Thu Đạo Trần Thị Thu cho biết, chưa có mùa Tết nào làm cá khô lại ảm đạm như năm nay. Hàng năm, để phục vụ thị trường Tết, cá khô của cơ sở bà Thu phơi chật kín cả sân, với hơn 10 sản phẩm khô cá. Nhưng năm nay, bà chỉ làm cá khô cầm chừng do nguồn nguyên liệu cá tươi ít, đắt và lượng khách hàng đặt mua cũng hạn chế.

"Tết nay làm cá khô ít do biển thất không có đồ. Để có nguyên liệu làm cá khô tôi phải sang Vũng Tàu mua" - bà Thu thổ lộ.

Ông Võ Thành Phụng, Chủ cơ sở làm cá khô biển tại thị trấn Vàm Láng cũng cho biết, 26 năm làm nghề cá khô ông chưa bao giờ thấy làng cá lại rơi vào tình cảnh hẩm hiu thế này.

"Tết này, nguyên liệu cá tươi rất ít. Tôi phải gom 2, 3 ngày mới có cá tươi nguyên liệu làm đủ 1 mẻ cá khô vài chục kg. Một bữa làm 5 – 7 bữa nghỉ. Mọi năm, làm hàng không kịp bán. Tết năm nay, lượng cá khô bán ra giảm khoảng 60% so với năm ngoái", ông Phụng cho biết.

Không đủ cá tươi nguyên liệu làm cá khô biển, các chủ vựa cá khô ở Vàm Láng chạy sang Vũng Tàu tìm nguyên liệu. Thế nhưng, tại các làng làm cá khô biển ở Vũng Tàu tình cảnh chẳng khác gì.

Tại làng cá khô Phước Hải (huyện Đất Đỏ, Bà Rịa – Vũng Tàu) bà Âu Thị Tốt, Chủ cơ sở chế biến cá khô cũng ngao ngán: "Làm gì có cá nguyên liệu để bán. Ở đây hàng loạt vựa cá khô chết đứng không có đủ cá nguyên liệu để làm".

Theo bà Tốt, năm nay do giá xăng dầu tăng cao, nhiều ghe tàu đánh bắt hải sản đã không đi biển dẫn đến việc thiếu cá nguyên liệu để làm khô phục vụ thị trường Tết.

Các sản phẩm đặc sản cá khô ở làng cá Phước Hải, gồm: Cá đù, cá đuối, cá hố vốn được khách hàng làm quà biếu hay dự trữ ăn trong những ngày Tết.

Giá khô cá biển chờ 23 Tết

Cũng theo bà Tốt, sức mua khô cá biển đang khá chậm, thậm chí có lúc giảm sút. "Cuối năm nhân công các doanh nghiệp nghỉ nhiều, tiểu thương không dám tăng số lượng mua cá khô của các cơ sở làm cá khô do sợ bán không được nên sức mua cá khô chậm lại, thậm chí giảm", bà Tốt cho biết.

Bà Tốt dự báo, sức mua cá khô chỉ có thể tăng từ 23 Tết. Và giá cá khô năm nay chỉ tăng nhẹ khoảng 10% so với ngày thường.

Chủ Vựa cá khô Phương Tính ở Vàm Láng cho biết, hiện giá khô cá đù mặn là 130.000 đồng/kg, khô cá đù lạt là 180.000 đồng/kg, khô cá ngát  tẩm và không tẩm đều 130.000 đồng/kg. Giá 2 loại cá này tăng 10.000 đồng/kg so với ngày thường. Theo chủ vựa cá Phương Tính, giá 2 loại cá này tăng là do "hết ghe".

Trong khi đó tại Vũng Tàu, khảo sát các chợ cá khô cho thấy, giá khô Tết năm nay không tăng so với Tết năm ngoái. Cụ thể, giá khô mực 420.000 – 1 triệu đồng/kg, khô cá đuối 750.000 – 900.000 đồng/kg, khô cá đù 130.000 – 170.000 đồng/kg, khô cá chỉ vàng 120.000 đồng/kg, khô cá bò tẩm gia vị 180.000 đồng/kg, tôm khô (loại 1) 1 triệu đồng/kg,…

Theo các tiểu thương bán cá khô ở Vũng Tàu, giá hải sản khô chỉ tăng từ 23 Tết, và mức tăng khoảng 20% so với ngày thường.