Bình luận
0
Lịch tiết của người Tà ôi tương tự như âm lịch Việt Nam, được tính toán dựa trên sự chuyển động của Mặt trời, Trái đất và Mặt trăng. Đối với người Tà ôi, chuyển động của con trăng theo chiều khuyết - tròn - khuyết - khuất, được ghi nhận mỗi chu kỳ như thế tương ứng với một tháng trong năm.
 |
Người Tà ôi lên nương thu hoạch lúa, chuẩn bị ăn Tết cơm mới. |
Nhìn Mặt trời biến chuyển trong ngày, người Tà ôi nhận diện các giờ trong một ngày. Họ tính giờ dựa vào sự chuyển động của Mặt trời, bằng cách quy định chung chung qua việc quan sát. Bà con thường lấy bóng của mái nhà, bóng cây và có khi là bóng của chính con người để tính thời gian trong một ngày.
Khi Mặt trời đã lặn, người Tà ôi tính thời gian căn cứ vào tiếng gà gáy. Họ chỉ có đơn vị thời gian cụ thể từ 1 giờ đến 18 giờ, còn lại khoảng thời gian từ 19 giờ đến 24 giờ thì không tính. Còn từ 1 giờ sáng đến 5 giờ sáng, họ dựa vào tiếng gà gáy. Khi gà trống gáy lần thứ nhất 1 hơi dài là 1 giờ; gáy lần thứ hai, 2 hơi khá dài là 2 giờ sáng... và khi gà gáy 5 hơi liên tục là báo hiệu 5 giờ.
Trong lịch của người Tà ôi chỉ có tháng đủ và tháng thiếu, không có tháng nhuận. Họ cũng tính thời vụ dựa vào hình dạng khác nhau của Mặt trăng, để vạch ra thời điểm trồng trỉa phù hợp với thời vụ.
Do chỉ chuyên canh hai loại cây lương thực chủ yếu là ngô và lúa, nên khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 4 người Tà ôi trồng ngô. Họ bắt đầu trỉa hạt từ tháng 1, hễ thấy lá ngô non mơn mởn là biết cuối tháng 1, ngô trổ đòng kết trái là tháng 2, tháng 3 và khi bắp ngô thu hoạch chất đầy nhà là vào tháng 4. Sau đó, họ xác định các tháng còn lại nhìn vào cây lúa.
Mùa lúa, họ gieo hạt vào tháng 5 và thu hoạch vào tháng 10. Khi mùa rẫy mới bắt đầu, công đoạn gieo hạt thóc giống đã xong là biết hết tháng 4 và tháng 5 đã đến. Cuối tháng 5 là lúc nhà nông nghỉ ngơi, chuyển sang công việc vào rừng săn bắn. Tháng 7 và tháng 8 họ làm cỏ mùa để giúp cho cây lúa tốt tươi. Tháng 9 khi cây lúa già bông và chín hạt. Tháng 10 là lúc cả làng lên nương rẫy thu hoạch và chuẩn bị ăn cái Tết cơm mới (Aza). Vì vậy, trong lịch thời vụ của người Tà ôih có 2 mùa ngô và lúa, tất cả chỉ có 10 tháng.
Khi tính mùa họ căn cứ vào 4 yếu tố quan trọng nhất là pir (hoa), atooq (nóng), tưm/yur pang (mát/rụng lá), và a- oot (lạnh). Từ đó họ tính một năm có bốn mùa. Mùa xuân (nno piar) từ tháng 1 đến tháng 3. Mùa hè (nno atooq) từ tháng 4 đến tháng 6. Mùa thu (nno uk) từ tháng 7 đến tháng 9. Mùa đông (nno alsăm) chỉ có duy nhất một tháng 10, dài gấp ba lần so với các tháng khác trong năm. Khi thấy hoa rừng đua nở, cây rừng đâm chồi nảy lộc, các bản làng Tà ôih nhộn nhịp khai hội đón mùa xuân mới.
Vũ Hào
Vụ cháy nhà xảy ra tại thôn 3 xã Trà Linh, TP Đà Nẵng vào tối 7/12 khiến một cụ ông 93 tuổi không kịp thoát nạn và tử vong tại chỗ.
Chia sẻ
Giữa biến động việc làm và làn sóng trí tuệ nhân tạo (AI) lên ngôi, nhiều học sinh, sinh viên mang chung nỗi lo bị tụt lại.
Chia sẻ
Campuchia và Thái Lan đã nổ súng vào lãnh thổ của nhau, tờ báo Khaosod đưa tin. Theo thông tin được công bố, căn cứ quân sự Thái Lan ở Anupong đã bị tấn công. Một binh sĩ thiệt mạng và hai người khác bị thương. Để đáp trả, Bangkok đã điều động máy bay chiến đấu F-16.
Chia sẻ
Tối 7/12, khi gặp lại đội U22 Lào ở khách sạn, các cầu thủ U22 Việt Nam đã đến động viên cầu thủ U22 Lào bị chấn thương nặng trong trận U22 Malaysia – U22 Lào.
Chia sẻ
Sau chấn thương nghiêm trọng phải nhập viện trong trận gặp U22 Malaysia, đội trưởng U22 Lào đã được các cầu thủ U22 Việt Nam trực tiếp đến bệnh viện động viên anh.
Chia sẻ
Được xóa nhà tạm, nhà dột nát, các hộ dân tại xã Nghĩa Tá, tỉnh Thái Nguyên đều đang rất hăng say lao động sản xuất, tập trung để thoát nghèo, phấn đấu trở thành hộ khá giả.
Chia sẻ
Tỷ giá USD/VND hôm nay 8/12 tại thị trường chợ đen giao dịch ở mức 27.230 - 27.300 đồng/USD, giảm 170 đồng chiều mua và 200 đồng chiều bán so với sáng qua.
Chia sẻ
Ông Nguyễn Nhật Chương, phường Thuận An, TPHCM (hình thành từ việc sáp nhập xã An Sơn và phường Hưng Định, phường An Thạnh, thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương cũ) từ xưởng mộc gia đình đã phát triển thành công dòng sản phẩm đạt 3 sao OCOP, xuất khẩu thị trường quốc tế khó tính như Mỹ, Trung Quốc, Malaysia… với doanh thu hơn 10 tỷ đồng/năm.
Chia sẻ
Trước sức ép lãi suất tăng cao tác động đến người vay mua nhà, An Gia (AGG) ban hành chính sách hỗ trợ 100% lãi suất trong 36 tháng (gồm 12 tháng sau nhận nhà), ân hạn nợ gốc 60 tháng cho người mua căn hộ The Gió Riverside.
Chia sẻ
Tại Ngày hội Việt Nam Hạnh Phúc – Vietnam Happy Fest 2025, Ngân hàng Lộc Phát Việt Nam (LPBank) mang đến không gian trải nghiệm sôi động, thu hút đồng thời khẳng định cam kết đồng hành cùng người dân xây dựng nền tảng tài chính vững chắc hướng tới cuộc sống thịnh vượng và hạnh phúc.
Chia sẻ
Nguyễn Thị Oanh là niềm hy vọng vàng của thể thao Việt Nam tại SEA Games 33, cô gái quê Bắc Giang (cũ - nay là tỉnh Bắc Ninh) bước hành trình bảo vệ 4 HCV với sự tự tin và khát khao đem vinh quang về cho tổ quốc.
Chia sẻ
Giá vàng hôm nay 8/12, vàng SJC và nhẫn duy trì ở ngưỡng cao và dự báo sẽ tăng trong tuần này. Trong đó, giá vàng thế giới tăng trở lại ngày đầu tuần.
Chia sẻ
Thực hiện chủ trương của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, phát triển rừng gắn với nâng cao thu nhập, tạo việc làm cho người dân đang trở thành yêu cầu xuyên suốt trong chiến lược lâm nghiệp của thành phố Đà Nẵng (bao gồm cả tỉnh Quảng Nam trước đây), nhất là khi địa phương tích cực triển khai các nhiệm vụ thuộc Đề án “Trồng một tỷ cây xanh” giai đoạn 2021-2025.
Chia sẻ
Cũng như một số chức danh, mức lương của Phó Chủ tịch UBND tỉnh mới nhất được tính dựa trên hệ số lương cơ bản nhân tiền lương cơ sở và các khoản phụ cấp. Hiện nay cơ bản mức lương này được giữ nguyên.
Chia sẻ
Tài sản của Nga bị đóng băng tại Liên minh châu Âu có thể bị phong tỏa vĩnh viễn mà không cần bỏ phiếu nhất trí, tờ Financial Times đưa tin.
Chia sẻ
Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam, lệnh tạm ngừng nhập khẩu của Philippines đồng nghĩa với việc một lượng lớn hợp đồng tiềm năng sẽ bị đình trệ. Nhiều doanh nghiệp đã thành công khi đưa gạo ST24, ST25-các loại gạo ngon nổi tiếng vào các siêu thị ở Mỹ, Úc, Nhật Bản.
Chia sẻ
Trong cuộc trò chuyện với Dân Việt, Tiến sĩ Tô Văn Trường - một chuyên gia về tài nguyên và môi trường - đã chỉ rõ: mưa lũ lịch sử miền Trung chính là biểu hiện cực đoan của thiên nhiên cộng hưởng với những hệ lụy từ những can thiệp thiếu bền vững của con người vào tự nhiên suốt nhiều thập kỷ.
Chia sẻ
O Hồng “Mưa đỏ” diện váy sexy khoe chân dài khác lạ, Hoa hậu Tiểu Vy gợi cảm với gương mặt mới... là những tin showbiz nổi bật trong 24h qua
Chia sẻ
4 cây cảnh được coi là "tre cát tường" này sẽ mang lại may mắn và thịnh vượng cho ngôi nhà, đảm bảo cuộc sống của bạn ngày càng tốt đẹp hơn.
Chia sẻ
Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc lưu ý tình trạng vi phạm đất rừng, đất nông nghiệp, xây dựng trái phép trên địa bàn 5 xã thuộc huyện Sóc Sơn (cũ) và yêu cầu kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm còn tồn tại, tuyệt đối không hợp thức hóa sai phạm; đối với các dự án lớn như trường đua ngựa phải đẩy nhanh tiến độ thực hiện.
Chia sẻ
Hoa khôi cầu lông Nguyễn Thùy Linh đã gây ấn tượng trong màn so tài với tay vợt Karupathevan Letshanaa ở SEA Games 33.
Chia sẻ
Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Mỹ là phản ứng trước bài phát biểu của Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Hội nghị An ninh Munich năm 2007, tờ Neue Zürcher Zeitung đưa tin.
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay 8/12, trên thị trường giao ngay, giá dầu thô thế giới tiếp tục tăng trở lại trong tuần mới.
Chia sẻ
Theo chương trình, tuần này là tuần làm việc cuối cùng của kỳ họp thứ 10, Quốc hội sẽ họp phiên bế mạc kỳ họp vào chiều 11/12/2025.
Chia sẻ
Chỉ một ngày sau chiến thắng ấn tượng trước ĐT đội bóng chày nam Malaysia, ĐT bóng chày nam Việt Nam đã phải nhận trận thua đậm trước Lào.
Chia sẻ
Từ những giống lúa mùa cổ truyền gắn với hình ảnh con trâu, bờ đê đến những giống lúa thơm đạt giải thưởng quốc tế, mỗi hạt gạo đều mang theo câu chuyện về sự bền bỉ, sáng tạo, khát vọng nâng tầm nông nghiệp Việt Nam.
Chia sẻ
Nhạc sĩ Nguyễn Vĩnh Tiến bức xúc khi lời gốc bài hát "Giấc mơ trưa" do nhạc sĩ Giáng Son viết nhạc, anh viết phần lời bị hát sai suốt 20 năm qua.
Chia sẻ
Trong bối cảnh năm ngân sách bước vào chặng nước rút, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ban hành Công điện yêu cầu toàn bộ hệ thống tăng tốc độ giải ngân vốn đầu tư công, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm của những tuần cuối năm 2025.
Chia sẻ
Khi những mái nhà tạm được dựng lên sau bão lũ, miền Trung bước vào cuộc hành trình khó khăn hơn: tìm những vùng đất đủ an toàn để khởi dựng lại cuộc đời.
Chia sẻ
Theo quy định, trường hợp cá nhân đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế trước đó, số tiền chuyển khoản thanh toán sau này sẽ không bị tính thuế lại.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
