Bình luận
0
Theo các cụ cao tuổi trong làng, kiểu dáng quy mô kiến trúc của mộ không khác ngôi mộ xưa là mấy. Chỉ khác phần vật liệu sử dụng toàn xi-măng bê-tông để ngôi mộ được vững bền bên bờ biển chịu nhiều sóng gió, bão tố.
Về văn bia trước mộ, báo cáo khảo cổ học của Viện Khảo cổ Việt Nam tháng 3/2012 cho biết: “Căn cứ vào chất liệu và hoa văn trên bia thì có thể bia được khắc khoảng thế kỷ XIX (thế kỷ XIX có 2 năm Ất Dậu là 1825 và 1885)”. Theo chúng tôi, đó là năm 1825, căn cứ vào dòng chữ được khắc trên bia: “Hoa Ổ xã phụng thượng niệm niệm Tiền hiền chi Thần vị”. Hoa Ổ là tên cũ của làng Nam Ô, đến năm Thiệu Trị thứ nhất (1840) vì kỵ húy mẹ vua nên đã đổi thành Hóa Ổ. (Nam Ô là đọc trại từ Nam Ổ - tên một nhà Trạm trở thành tên làng).
Chuyện xưa kể rằng: Vua Trần Anh Tông gả em gái mình là công chúa Huyền Trân cho vua Chiêm Thành là Chế Mân. Vua Chế Mân cảm tạ vua Trần đã tặng hai châu Ô, Lý. Khi Chế Mân chết, vua Trần đã cử Thượng tướng Trần Khắc Chung dẫn quân vào cứu công chúa khỏi bị hỏa táng theo tập tục người Chiêm.
Người dân Nam Ô kể nghe hùng tráng hơn: Thượng tướng Trần Khắc Chung tổ chức đánh tháo thành công, đưa công chúa về Đại Việt. Người Chiêm Thành rượt đuổi, đánh chặn khởi đi từ cửa Thị Nại ra tới Hải Vân. Đến đất làng Nam Ô thì gió mùa đông nam (gió nồm) đang mùa rộ biển. Bên kia Hải Vân hiểm trở là đất nhà nhưng chưa phải là quê, sứ mệnh đang được sự hỗ trợ của địa lợi, thiên thời. Cuộc quyết chiến cuối cùng giữa quân Đại Việt và quân Chiêm diễn ra khốc liệt...
Khi công chúa từ mom Lỗ Hạc (núi ghềnh Nam Ô ngày nay) xuống thuyền nhẹ ra đến thuyền lớn đợi ở ngoài khơi, giong thuyền theo gió thuận đưa về cố quốc an toàn thì cũng là lúc vị tướng quân chỉ huy và toán quân đánh chặn đã anh dũng hy sinh trong trận đánh cuối cùng không cân sức. Nhân dân nơi đây đã chôn cất tử tế vị tướng dưới chân Tháp Chàm Trà Bì (tháp chàm Xuân Dương), bên bờ nam cửa sông Cu Đê thời bấy giờ...
Người Chiêm tức giận, cử binh đánh phá Châu Hóa, đòi lại đất hồi môn. Bốn năm sau, vua Trần Anh Tông thân chinh cử binh chinh phạt, lấy toàn bộ vùng đất từ nam Hải Vân đến bờ bắc sông Thu Bồn và sáp nhập vào Châu Hóa. Vua đã sắc phong thần vị cho vị tướng công và các thuộc hạ đã hy sinh 4 năm trước. Chuyện hư thực ra sao không dám lạm bàn chỉ biết vị tướng này và thuộc hạ được thờ tại đình làng với bài vị có sắc tứ cổ kính là: “Tiền hiền Triệu Cơ chư Tiên linh Thần vị”.
Tiền hiền Triệu Cơ! Các cụ dịch là Tiền hiền mở cõi. Không biết trên đất Quảng Nam - Đà Nẵng có nơi nào tuyên thần vị ấy không?
Lịch sử qua đi, để lại những trang hùng tráng nhưng cũng không lấp được những nỗi lòng bi tráng thông qua cảm xúc dân gian. Nỗi lòng bi tráng của vị tiền hiền mở cõi được khắc họa sâu sắc ở hai câu trong bài văn tế ngài vào lễ tế Tiền hiền 24 tháng 6 âm lịch hằng năm tại đình làng Nam Ô: “Cổ vân lôi ư, tam cấp vũ môn, ninh kiến hà trừng thiên lý/ Chiêm phong lãng ư, kỷ trùng hoàng hải, vĩnh khang thốn tức thôn kình”. Các cụ phỏng dịch: “Mây sấm xưa hử, qua mấy màn mưa, lặng nhìn thấy đâu ngoài thiên lý/ Sóng gió Chàm hừ, lòng chồn nhớ nước, vẫn kiên gan chờ nuốt kình ngư”.
Thật là phù hợp hoàn cảnh của vị tướng công đã hy sinh cho sứ mệnh cao cả lúc bấy giờ và hiển linh nằm lại bên vùng sông nước Nam Ô cho tới ngày nay. Các cụ thông kinh sử trong làng ngày xưa thường ví sự nằm lại của ngài Tiền hiền Triệu Cơ như một gạch nối trong diễn trình Nam tiến cam go của dân tộc mà suốt nhiều thế kỷ về sau mới hoàn thành.
Huân nghiệp của vị tướng ngày đó sử sách không ghi một dòng, sự hy sinh cao cả cũng như một chiến sĩ vô danh. Chính sự vô danh này mà nhiều lần các tộc họ có thế lực trong làng muốn giành Tiền hiền mang họ mình, nhưng đâu có thể, vì truyền thuyết đã ăn sâu vào dân gian hình thành nên huyền sử. Biết làm sao!
Bài văn tế cổ trong lễ khánh thành mộ Tiền hiền ngày trước có đoạn: “Công cao như Thuấn nhựt/ Đức trọng tợ Nghiêu thiên/ Khai cơ lịch đợi lưu truyền/ Lạc nghiệp vạn dân chiêm ngưỡng/ Thiết niệm Tiền hiền/ Tự cổ tham phò khanh tướng/ Vu kim tồn tại giang sơn/ Thừa tôn công lập nghiệp quy dân/ Khai quốc tịch canh điền tạc tĩnh/ Cựu tích Vĩnh Thành khai cuộc định/ Tiền trình Hoa Ổ soán dân cư…”. Qua đó, có thể thấy sự kính ngưỡng của dân làng Nam Ô như thế nào đối với tiền nhân.
Khi triển khai Dự án khu du lịch nghỉ dưỡng sinh thái Nam Ô, UBND thành phố Đà Nẵng đồng ý cho làng Nam Ô giữ ngôi mộ nguyên vị trí, phân giới cắm mốc cấp cho 504m2 để mở rộng và tôn tạo khu mộ xứng hợp với cảnh quan du lịch chung quanh. Đó là sự đối xử tử tế và sáng suốt của hậu thế đối với tiền nhân.
Hiện nay, quỹ trùng tu tôn tạo mộ Tiền hiền đã đạt gần trăm triệu đồng do nhân dân làng Nam Ô trong và ngoài nước đóng góp. Chỉ chờ cơ đồ chung quanh sắp xếp lại quy cũ là ngôi mộ sẽ sáng lên cùng với huyền sử được nối dài trong hậu thế.
Các tuyển thủ U22 Việt Nam đã có những hoạt động sau khi trở về với tấm huy chương vàng tại SEA Games 33 trên đất Thái Lan.
Chia sẻ
Sáng 23/12, Công an tỉnh An Giang tổ chức Hội nghị Công an toàn tỉnh lần thứ I. Đây là dấu mốc quan trọng nhằm đánh giá những thành tựu trong năm qua và triển khai nhiệm vụ chiến lược cho giai đoạn 2026, đặc biệt trong bối cảnh địa phương đang nỗ lực bứt phá về kinh tế.
Chia sẻ
Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng co giật, đau đầu, không hề nghĩ rằng mình bị nhiễm ký sinh trùng nguy hiểm.
Chia sẻ
Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tổ chức hội thảo “Hoạt động khuyến nông cộng đồng trong tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp” tại Đắk Lắk, nhằm tập trung làm rõ vai trò, thách thức và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của lực lượng khuyến nông cộng đồng trong tình hình mới.
Chia sẻ
Thượng tá, bác sĩ Lê Diệp Linh vừa được bổ nhiệm chức danh Phó giáo sư ngành Y năm 2025. Hiện PGS.TS Lê Diệp Linh là Phó Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật sọ mặt và Tạo hình của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 - 1 trong 5 bệnh viện hạng đặc biệt của quốc gia.
Chia sẻ
Dưới đây là gợi ý các món quà tặng Noel rẻ đẹp mà ý nghĩa, những món quà không đắt tiền nhưng chứa đựng nhiều tình cảm và sự trân trọng của người tặng.
Chia sẻ
Sau Hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân năm 2025, Văn phòng Chính phủ có Thông báo số 710/TB-VPCP ngày 20/12/2025 kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2025. Thông báo nêu rõ các nhiệm vụ trọng tâm sau Hội nghị đối thoại, trong đó có yêu cầu của Thủ tướng về "5 đặt hàng" với nông dân.
Chia sẻ
NATO đã thông báo về việc thành lập một trại huấn luyện mới cho Lực lượng vũ trang Ukraine, nằm trong các khu rừng ở phía đông nam Ba Lan.
Chia sẻ
Vươn mình kiêu hãnh bên vịnh di sản, Aria Bay định hình đặc quyền sống ở hàng ghế đầu – “Front Row Life”. Hai tòa tháp sóng đôi hòa điệu cùng “Quận thời thượng” Marina Bayfront District, tạo nên một bản giao hưởng bất tận của những trải nghiệm nghỉ dưỡng tinh tế, giàu cảm hứng và mang trọn dấu ấn quốc tế.
Chia sẻ
UBND phường Hòa Xuân, TP. Đà Nẵng đã lập tổ kiểm tra, rà soát loạt công trình đang thi công trên địa bàn sau khi người dân phản ánh tình trạng rung lắc nhà cửa, ô nhiễm tiếng ồn và thi công ngoài giờ ảnh hưởng đến sinh hoạt.
Chia sẻ
Ngày 22/12, Công ty Cổ phần Thực phẩm Dinh dưỡng Nutifood đã vinh dự được trao tặng danh hiệu Doanh nghiệp xanh TP.HCM 2025. Đây là giải thưởng do Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM tổ chức và bình chọn nhằm tôn vinh các doanh nghiệp có đóng góp tích cực cho mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.
Chia sẻ
Giảm phân bón, giảm thuốc bảo vệ thực vật, giảm giống gieo sạ và giảm cả lượng nước tưới, nhưng nông dân tham gia Đề án “Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030” (Đề án một triệu ha lúa chất lượng cao) vẫn đạt lợi nhuận bình quân khoảng 47 triệu đồng/ha.
Chia sẻ
Trưng bày "Di sản văn hóa Việt Nam – Sức sống từ truyền thống đến hiện đại” giới thiệu 200 hình ảnh và hiện vật nhằm thiết thực chào mừng Đại hội XIV của Đảng.
Chia sẻ
Thạc quận công Lê Thì Hải là nhân vật lịch sử sống vào nửa cuối thế kỷ 17, đầu thế kỷ 18. Ông vốn người thôn Đông, xã Phú Hào, huyện Lôi Dương, thuộc xã Thọ Phú ngày nay.
Chia sẻ
Lực lượng chức năng tại Đà Nẵng đang khẩn trương điều tra vụ xô xát xảy ra trên địa bàn, trong đó một người đàn ông dùng vật nhọn tấn công người phụ nữ, sự việc được ghi lại trong clip lan truyền trên mạng xã hội.
Chia sẻ
Công an tỉnh Thanh Hóa vừa phát hiện, thu giữ hơn 10 tấn cá khoai nhập khẩu từ Trung Quốc chứa hàm lượng formol đậm đặc, chuyên gia cho rằng đây là hợp chất cực độc, bị cấm trong chế biến và bảo quản thực phẩm.
Chia sẻ
Trường Đại học Điện lực phối hợp với Học viện Cảnh sát nhân dân đồng tổ chức Hội thảo khoa học Quốc gia “Bảo đảm an toàn điện góp phần phòng cháy, chữa cháy ở Việt Nam hiện nay”, dự kiến diễn ra vào ngày 26/12.
Chia sẻ
Học bổng chào mừng sự kiện nâng cấp quan hệ Việt Nam - Anh Quốc lên Đối tác Chiến lược toàn diện đang mang lại cơ hội hiếm có dành cho sinh viên Việt.
Chia sẻ
Nằm trên sông Đồng Nai, cù lao Bạch Đằng ở phường Tân Uyên, TP.HCM là vùng cây trái đặc sản của Đông Nam Bộ. Trong xây dựng nông thôn mới, địa phương này mạnh dạn ứng dụng khoa học kỹ thuật, đưa bưởi Bạch Đằng trở thành điểm sáng nâng cao giá trị nông sản và đời sống nông dân.
Chia sẻ
Nguồn lực đầu tư từ chương trình MTQG tiếp tục góp phần làm thay đổi tốt hơn bức tranh vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Từ năm 2021-2025 hạ tầng giao thông, trường học, trạm y tế, điện lưới, nước sinh hoạt... không ngừng được quan tâm đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, sửa chữa. Bộ mặt nông thôn mới ngày càng khởi sắc, giải quyết các nhu cầu thiết yếu về sản xuất kinh doanh, giao thương, học tập và chăm sóc sức khoẻ cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi
Chia sẻ
Chỉ với một vết cắn tưởng chừng vô hại, bọ "ngôi sao cô đơn" có thể khiến cơ thể con người “quay lưng” hoàn toàn với thịt đỏ, thậm chí đối mặt nguy cơ sốc phản vệ và tử vong nếu ăn phải. Vậy bọ "ngôi sao cô đơn" gì, vì sao loài côn trùng nhỏ bé này lại có thể gây ra hội chứng dị ứng nguy hiểm?
Chia sẻ
Tiền vệ Hoàng Đức vừa hoàn thiện nội thất trong căn hộ trị giá hơn 10 tỷ đồng, được anh mua vào hồi đầu năm.
Chia sẻ
Ngày 24/12, đại diện Trạm CSGT Cửa ô Hòa Hải (Phòng CSGT, Công an TP Đà Nẵng) cho biết, đơn vị đã vào cuộc xác minh, xử lý các trường hợp vi phạm sau khi tiếp nhận phản ánh của Báo Dân Việt về tình trạng xe tải trọng lớn lưu thông vào tuyến đường trung tâm thành phố, cấm xe tải trên 2,5 tấn.
Chia sẻ
Giải Pickleball VTV9 Open 2025 đã chính thức khép lại, để lại nhiều dấu ấn nổi bật về quy mô tổ chức, chất lượng chuyên môn và sức lan tỏa đối với phong trào thể thao cộng đồng trên phạm vi cả nước với hơn 700 vận động viên tham gia.
Chia sẻ
Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM có thêm một giáo sư duy nhất trong năm 2025 đó là GS.TS Nguyễn Đức Trung, hiện là hiệu trưởng nhà trường.
Chia sẻ
Tọa đàm "Bồi dưỡng kiến thức kinh doanh và quy định pháp luật trong kinh doanh nông sản cho chủ trang trại, hộ gia đình khu vực nông thôn" do Báo NTNN/Dân Việt phối hợp Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) tổ chức.
Chia sẻ
Từ hộ nghèo ở xã Hưng Long, TP.HCM khi quanh năm bám cây lúa, ông Nguyễn Văn Hồng “đổi đời” khi trồng mướp hương trên đất trũng. Ông chia sẻ kinh nghiệm giúp bà con làm giàu, chung tay xây dựng nông thôn mới.
Chia sẻ
Ngày 23/12, Công an xã Phú Tân, tỉnh An Giang cho biết, đơn vị đang củng cố hồ sơ, xử lý một vụ đánh bạc dưới hình thức đá gà trực tuyến thông qua mạng internet ăn thua bằng tiền, liên quan 14 đối tượng, vừa phát hiện bắt giữ tại một quán cà phê thuộc Tổ 9, ấp Trung Hòa, xã Phú Tân.
Chia sẻ
Mang theo dao, rựa và nhiều hung khí nguy hiểm, nhóm đối tượng điều khiển xe mô tô phân khối lớn đi tìm đối thủ để đánh nhau trong đêm, gây mất an ninh trật tự trên nhiều tuyến đường, khiến 20 bị can bị khởi tố để điều tra theo quy định pháp luật.
Chia sẻ
Công an TP Hải Phòng đã tạm giữ khẩn cấp lái xe Nguyễn Văn T để phục vụ công tác điều tra vụ tai nạn giao thông liên hoàn nghiêm trọng xảy ra trên quốc lộ lộ 5 Hà Nội - Hải Phòng, khiến hai người chết và 7 phương tiện hư hỏng nặng.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
ĐẶNG DÙNG (Theo báo Đà Nẵng)
