Nghề lạ ở Lạng Sơn: Gom "phân vua" trong hang tối kiếm ra tiền

Clip: Xem người dân thu gom phân dơi tại hang Dơi lớn nhất miền Bắc.

Lâu nay, ít ai biết được nơi miền quê thuộc xóm Đồng Sinh, xã Tân Lập, huyện Hữu Lũng (Lạng Sơn) vốn nghèo khó, ngẩng mặt lên bốn bên là những dãy núi đá vôi sừng sững cao chọc trời lại có một hang dơi khổng lồ. Càng độc đáo hơn, đằng sau vẻ đẹp hoang sơ vốn có của hang động được thiên nhiên ban tặng này là nguồn sống vô tận cho người dân nơi đây.

Lối vào hang Dơi lớn nhất miền Bắc nằm trên địa phận huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn khá nhỏ hẹp, tối om. Đi sâu vào trong, cảm giác đầu tiên là hỗn hợp mùi của chất phốt pho cộng với amoniac khai nồng nặc xộc thẳng vào mũi từ phân trộn lẫn nước tiểu của loài dơi

Với người dân xã Tân Lập, hang Dơi là một nơi rất đỗi quen thuộc nhưng chẳng ai biết rõ nó tồn tại ở đó từ khi nào. Nhưng có một điều mà ai cũng tự hào khi giới thiệu, hang Dơi là món quà vô giá mà thiên nhiên đã ban tặng cho vùng đất này.

Theo chân người dân, phóng viên Báo điện tử DANVIET.VN phải băng qua cánh đồng làng và trèo qua một con dốc mới lên tới được cửa hang. Nhìn từ xa, miệng hang lớn bằng một ngôi nhà 5 gian. Đi sâu vào trong, cảm giác đầu tiên là hỗn hợp mùi của chất phốt pho cộng với amoniac khai nồng nặc xộc thẳng vào mũi từ phân trộn lẫn nước tiểu của dơi. Những âm thanh lạ của loài dơi phát ra, tiếng nước chảy, tiếng gió rít mạnh trên đỉnh hang làm cho hang Dơi vốn hoang sơ càng trở nên kỳ bí.

Đàn dơi đến trú ngụ tại hang Dơi bắt đầu từ tháng 3 đến tháng 9, từ tháng 10 trở đi thì chúng lại bắt đầu di cư đến một nơi khác.

Theo ước đoán, hang Dơi rộng chừng 3ha, chiều cao khoảng 150m, ăn sâu vào trong lòng một quả núi. Phải mất hơn 30 phút luồn lách, phóng viên Báo điện tử DANVIET.VN mới lên đến một bãi nền bằng phẳng của hang. Bốn bên hang Dơi rộng lớn này là những bức tường bằng đá vôi, có nơi nhẵn bóng, nơi có rất nhiều nhũ đá với hình thù hoa văn rất đẹp.

Đàn dơi đến trú ngụ tại hang Dơi bắt đầu từ tháng 3 đến tháng 9, từ tháng 10 thì chúng lại bắt đầu di cư đến một nơi khác. Sẽ có một vài con dơi bay về trước như để thăm dò, xem xét tình hình. Khi đến cửa hang chúng chưa vào hang liền mà bay lượn mấy vòng trên đầu quả núi nơi sát cửa hang rồi tối đến mới vào hang. Sáng hôm sau đàn dơi lại lượn đi. Rồi như có phép lạ, đúng 3 ngày sau, bất ngờ cả đàn dơi lớn hàng vạn con từ đâu kéo về dài dằng dặc nối đuôi nhau bay vào hang.

Phân dơi có hàm lượng phốt pho, đạm cao nên rất tốt cho cây trồng, gây xốp đất và giúp cây trồng kéo dài thêm tuổi thọ, qua đó giúp tăng thu nhập cho dân.

Theo lời kể của những người làm nghề hót phân dơi trong hang với phóng viên Báo điện tử DANVIET.VN thì đàn dơi đông đến nỗi phải mất hơn 4 giờ đồng hồ chúng mới bay được hết vào hang. 17 giờ chiều mỗi ngày, từ miệng hang động rộng lớn chúng lại bắt đầu cuộc hành trình bay ra khỏi hang kiếm ăn đêm. Khi đó, chúng phát ra những âm thanh như dàn chiến đấu cơ, cả một vùng trời của khu vực ấy xám xịt lại. Có một điều kỳ lạ, nhiều đời nay người ta chỉ biết đàn dơi đến đây trú ngụ nhưng không hề biết chúng đến từ đâu và sau đó sẽ bay về đâu. Cho đến tận bây giờ, nguồn gốc của những con dơi vẫn chỉ là sự đồn đoán của những người ưa chuyện hiếu kỳ.

Tranh thủ lúc nông nhàn, người dân địa phương lên hang thu gom phân dơi mang bán kiếm thêm thu nhập.

Bà Long Thị Pèèng (65 tuổi) vẫn hằng ngày cặm cụi vào hang thu gom phân dơi. Chia sẻ với phóng viên Báo điện tử DANVIET.VN, bà cho biết, thời gian rảnh bà lại vào đây gom phân dơi. Nếu thu gom được ít thì mang về trồng cây ăn quả, trồng rau, thu gom được nhiều thì bán lại cho người chuyên thu mua ngay tại hang. Công việc này đã gắn bó với bà hàng chục năm nay nên cũng mang lại cho bà thêm thu nhập mỗi tháng.

Phơi dơi su khi gom về sẽ được ông Thắng-thương lái thu mua và đóng bao bán ngay tại hang đi khắp các tỉnh, thành phố trong Nam, ngoài Bắc.

Phân dơi rất tốt, có hàm lượng phốt pho, đạm cao nên rất tốt cho cây trồng, gây xốp đất, giúp cây trồng phát triển xanh tốt tự nhiên. Từ xa xưa, người dân nơi đây đã sớm biết tác dụng của phân dơi và vào trong hang lấy phân dơi về bón ruộng, bón cho cây trồng. Người dân còn lấy cả phân dơi, lấy đất trong cái hang dơi khổng lồ ấy về làm thành 1 trong những thành phần của thuốc súng để làm đạn đi săn bắn. Có dạo, một số thương gia Trung Quốc sang tận nơi để thu mua phân dơi với giá rất cao.

Trao đổi với phóng viên Báo điện tử DANVIET.VN, ông Nguyễn Văn Thắng, xã Tân Lập, huyện Hữu Lũng, thương lái thu mua phân dơi cho biết: "Trước đây hầu hết người dân quanh hang đều lên đây thu gom phân dơi mang bán. Vài năm trở lại đây nhiều công ty mọc lên, nhiều người không còn lên hang gom phân dơi nữa bởi nghề này nhiều nguy hiểm. Hiện tôi thu mua phân dơi của người dân kiểu đại trà với giá 11.000 đồng/kg, còn loại sạch (hứng bạt) là 40.000 đồng/kg. Nhiều người thợ thu gom lành nghề, có kinh nghiệm cũng có thu nhập 300.000 -500.000 đồng/ngày".

Trung bình mỗi năm ông Thắng xuất bán ra thị trường hơn 20 tấn phân dơi các loại.

Dù nguồn lợi mang lại từ phân dơi cho giá trị kinh tế, thu nhập cao nhưng những năm gần đây không ít người dân làng Đồng Sinh đã nghỉ hẳn nghề lấy phân dơi, chỉ còn lác đác vài người còn theo nghề bởi đây là một nghề hết sức nguy hiểm. Muốn thu được phân dơi thì phải leo trèo độ cao cả chục mét nơi những vách đá cheo leo.

Công việc vất vả, nhiều nguy hiểm nhưng những người phụ nữ tranh thủ lúc nông nhàn cũng làm để kiếm thêm thu nhập.

Chia sẻ với phóng viên Báo điện tử DANVIET.VN, cô Hoàng Thị Tính cho biết, trước đây cả làng đi lấy phân dơi, nhưng giờ chỉ còn ít người dám đi. Ở hang Dơi này từ trước đến nay đã xảy ra nhiều tai nạn thương tâm làm chết nhiều người. Thứ nữa là những ai tiếp xúc, mưu sinh nhiều trong hang dơi do thường xuyên phải ngửi mùi phốt pho nên rất độc hại cho cơ thể nên đây cũng là một trong những nguyên nhân chính khiến dân không còn theo nghề lấy phân dơi nữa.

“Kiếm được vài trăm nghìn đồng/ngày nhưng vất vả lắm, và cũng độc hại chứ chẳng phải là nghề hay ho gì”, cô Tính nói.