Nghị quyết 98 sau sửa đổi: “Cú hích” mạnh mẽ cho xây dựng nông thôn mới TP.HCM

TP.HCM hiện nay là đô thị lớn nhất cả nước nhưng vẫn sở hữu các khu vực ngoại ô rộng lớn, bao gồm 5 huyện của TP.HCM trước đây và khu vực nông thôn trải rộng ở Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu cũ. Nghị quyết 98 sửa đổi mang lại nhiều cơ chế đặc thù, tạo đà cho Chương trình xây dựng nông thôn mới của siêu đô thị này.

Không chỉ tập trung vào đô thị hóa, Nghị quyết này mở rộng không gian phát triển, hỗ trợ nông nghiệp đô thị và nông thôn thông minh, góp phần thu hẹp khoảng cách giữa nội và ngoại thành. Việc này cũng giúp đẩy nhanh tiến độ đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, hướng tới mô hình nông thôn mới thông minh, bền vững.

Nghị quyết 98 được ban hành năm 2023 nhằm thí điểm cơ chế đặc thù cho TP.HCM, giúp Thành phố vượt qua các điểm nghẽn về đầu tư, quy hoạch và đất đai. Sau hơn hai năm thực hiện, sửa đổi năm 2025 bổ sung thêm các điều khoản quan trọng, như phân cấp thẩm quyền lớn hơn cho UBND TP.HCM trong điều chỉnh quy hoạch, thành lập khu thương mại tự do (FTZ), phát triển mô hình TOD (phát triển đô thị hướng giao thông), và ưu đãi đầu tư chiến lược...

Mặc dù trọng tâm là đô thị, nhưng các cơ chế này lan tỏa tích cực đến khu vực nông thôn, nơi chiếm khoảng 70% diện tích TP.HCM và là nơi sinh sống của hàng triệu dân.

Theo báo cáo từ Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, Nghị quyết sửa đổi sẽ tạo nền tảng để TP.HCM đạt 100% xã nông thôn mới thông minh vào năm 2030, đồng thời nâng giá trị sản xuất nông nghiệp lên mức 2-3 lần hiện tại.

Một trong những hệ quả tích cực nhất là thúc đẩy chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới. Nghị quyết 98 sửa đổi nhấn mạnh việc tích hợp công nghệ số vào quản lý nông thôn, phù hợp với định hướng nông nghiệp đô thị của TP.HCM. Cụ thể, qua Kế hoạch 2784/KH-UBND, thành phố đặt mục tiêu 50% hồ sơ công việc cấp xã được xử lý trực tuyến, và 28/56 xã đạt chuẩn ứng dụng công nghệ thông tin.

Các xã khu vực Củ Chi sẽ dẫn đầu với việc quảng bá du lịch nông thôn qua internet, dịch vụ công mức độ cao và giám sát môi trường bằng IoT. Điều này không chỉ minh bạch hóa quản lý mà còn giúp nông dân tiếp cận thị trường số, như bán hàng qua livestream hoặc gian hàng điện tử. Chương trình OCOP (Mỗi xã một sản phẩm) được nâng cấp với truy xuất nguồn gốc điện tử, giúp sản phẩm từ 3 sao lên 4-5 sao, tăng khả năng xuất khẩu.

Nghị quyết hỗ trợ bằng cách cho phép giữ 100% thu từ quỹ đất để đầu tư hạ tầng số, như phủ sóng 5G đến từng ấp, tạo điều kiện cho nông nghiệp thông minh với cảm biến IoT theo dõi đất đai, nước tưới và thời tiết. Kết quả dự kiến là tăng năng suất sản xuất lên 20-30%, giảm chi phí sản xuất và nâng cao thu nhập cho nông hộ, từ đó góp phần xóa đói giảm nghèo bền vững.

Bên cạnh chuyển đổi số, nghị quyết sửa đổi còn tạo đòn bẩy cho tái cơ cấu nông nghiệp đô thị, hướng tới phát triển bền vững. TP.HCM đang đối mặt với thách thức quỹ đất nông nghiệp thu hẹp do đô thị hóa, nhưng các cơ chế đặc thù mới giúp chuyển dịch cơ cấu sản xuất hiệu quả hơn. Theo chương trình tái cơ cấu giai đoạn 2026-2030, thành phố sẽ ưu tiên mô hình nông nghiệp công nghệ cao, sinh thái và tuần hoàn, như nuôi tôm thẻ chân trắng, cá cảnh xuất khẩu và trồng rau hữu cơ.

Nghị quyết 98 hỗ trợ bằng cách phân cấp thẩm quyền cho UBND TP.HCM trong lập quy hoạch, cho phép linh hoạt điều chỉnh đất đai nông thôn mà không cần chờ phê duyệt trung ương, giảm thời gian thủ tục từ hàng năm xuống vài tháng. Điều này mở đường cho các dự án liên kết vùng, như kết nối nông thôn TP.HCM với Đông Nam Bộ để hình thành chuỗi giá trị nông sản.

Hơn nữa, ưu đãi đầu tư chiến lược (giảm thuế thu nhập cá nhân 50% cho chuyên gia) sẽ thu hút doanh nghiệp lớn đầu tư vào khu nông nghiệp công nghệ cao tại Củ Chi hay Cần Giờ, tạo việc làm chất lượng cao cho lao động địa phương. Dự kiến, giá trị sản xuất nông nghiệp sẽ tăng 15-20% hàng năm, đồng thời bảo vệ môi trường với mô hình kinh tế xanh, giảm phát thải carbon và ô nhiễm từ chăn nuôi.

Hệ quả tích cực tiếp theo từ Nghị quyết sửa đổi là cải thiện hạ tầng và quy hoạch nông thôn, góp phần đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Với cơ chế TOD mở rộng, TP.HCM có thể phát triển các khu phức hợp quanh nút giao thông ngoại ô, kết hợp nhà ở, thương mại và dịch vụ nông thôn. Quanh tuyến Vành đai 3, thành phố được phép thu hồi đất nhanh chóng để xây dựng đường sá, hệ thống thoát nước và cấp nước sạch, giải quyết vấn đề ngập úng và thiếu hạ tầng ở khu vực Bình Chánh hay Nhà Bè.

Nghị quyết cho phép giữ toàn bộ thu từ đấu giá đất để tái đầu tư, ước tính mang về hàng nghìn tỷ đồng cho các dự án nông thôn. Điều này không chỉ nâng cao tiêu chí hạ tầng (đường, điện, trường, trạm) mà còn thúc đẩy du lịch nông thôn, như mô hình homestay sinh thái tại Cần Giờ.

Theo đánh giá từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, TP.HCM đã đạt 100% xã nông thôn mới cơ bản, Nghị quyết 98 sửa đổi sẽ giúp 70% xã đạt chuẩn nâng cao vào năm 2027, với trọng tâm là xã hội số: dịch vụ y tế từ xa, giáo dục trực tuyến và giám sát an ninh qua camera AI...

Ngoài ra, nghị quyết sửa đổi còn mang lại lợi ích kinh tế - xã hội lâu dài, như thu hút đầu tư nước ngoài vào nông nghiệp đô thị. Với FTZ gắn với cảng Cái Mép, TP.HCM có thể xuất khẩu nông sản cao cấp dễ dàng hơn, tạo chuỗi cung ứng toàn cầu cho nông dân địa phương. Các ưu đãi như thời hạn dự án lên 70 năm và hỗ trợ thủ tục sẽ khuyến khích các tập đoàn đa quốc gia đầu tư vào công nghệ sinh học, giúp nông thôn TP.HCM chuyển mình từ sản xuất truyền thống sang hiện đại.

Điều này không chỉ tạo việc làm cho lực lượng trẻ mà còn nâng cao chất lượng sống, với các chương trình đào tạo kỹ năng số cho nông dân, giảm khoảng cách giữa đô thị và nông thôn. Theo các chuyên gia, nếu triển khai hiệu quả, GDP từ khu vực nông thôn có thể đóng góp thêm 5-7% vào tổng GDP TP.HCM, đồng thời củng cố vai trò đầu tàu kinh tế của thành phố.

Bằng cách trao quyền tự chủ lớn hơn, Nghị quyết 98 sửa đổi 11/2025 được kỳ vọng sẽ giúp thành phố vượt qua thách thức, hướng tới mô hình nông thôn thông minh, bền vững và hội nhập. Tuy nhiên, thành công phụ thuộc vào sự quyết liệt của chính quyền địa phương và sự tham gia của cộng đồng. Khi đó, TP.HCM không chỉ dẫn dắt cả nước về kinh tế mà còn trở thành hình mẫu cho nông thôn mới khu vực ASEAN, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển quốc gia đến năm 2045.

×