Người dân kể về ông chủ nhiệm Hợp tác xã trong phong trào “khoán chui” tại Hải Phòng thời bao cấp (Bài 1)

“Khoán chui” mang lại ấm no cho người dân Đoàn Xá

Băng qua chặng đường dài 30 km, PV chúng tôi tìm đến gia đình ông Thưởng vào buổi chiều cuối hè, khi những cơn mưa chiều chợt đến vừa đủ làm dịu mát một vùng quê.

Nhìn trên khắp các ngả đường vào xã, nơi nơi đều được khoác lên mình một diện mạo mới.

Đường nông thôn kiểu mẫu dải nhựa asphalt rộng đẹp, những cây cầu mới kết nối giao thông được bắc qua sông lớn. Người dân Đoàn Xá năm xưa, nay đã giàu có, đủ đầy, không còn cảnh đói nghèo đeo bám như xưa.

Vì là lần đầu tiên tìm về nên chúng tôi phải hỏi đường liên tục, dừng đâu hỏi đó. Ở đây, người dân không ai là không biết về ông Thưởng, thậm chí cách nhà ông Thưởng vài cây số người dân cũng nói tường tận, vanh vách về ông – một chủ nhiệm “khoán chui” thời bao cấp.

Theo lời kể của những người lớn tuổi sống trong giai đoạn làm chung ăn chung ở đây họ đều thấm thía cảnh đói nghèo đeo bám.

Thời đó, ông Thưởng được tín nhiệm làm Phó Bí thư, kiêm chủ nhiệm HTX. Ông còn bị gọi bằng biệt danh “ông chủ nhiệm khoai lang” vì để dân đói, không có gạo ăn mà toàn ăn chủ yếu bằng khoai lang.

Thấy dân đói vì cách làm của HTX chưa hợp lý, chưa phát huy được tính chủ động trong dân, ông Thưởng cùng 4 cán bộ, đảng viên chủ chốt trong Thường vụ Đảng ủy xã đã họp bàn “xé rào” chia ruộng khoán cho dân tự làm, tự chịu.

Từ đó, cuộc sống đã được thay đổi đi lên, nhà nhà có cơm no, áo ấm. Giờ nhắc đến, họ như tỏ rõ sự biết ơn và cho đó là một dấu ấn khó quên trong lịch sử đất và người Đoàn Xá.

Phóng viên được bà Nguyễn Thị Lấn (68 tuổi) người thôn Xá 3 kể về phong trào làm “khoán chui” ở địa phương những năm 1977 -1978.

Bà Lấn cho rằng ở thời đó, nhiều người dân như bà có được cuộc sống như bây giờ cũng nhờ một phần công của lớp cán bộ uỷ ban và HTX thời khoán điểm. Họ là những người biết lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, luôn gần dân nên họ biết sẽ phải làm gì cho dân lúc đó, âu cũng là vì dân, vì nước.

“ Thời HTX khoán điểm, cuối vụ chia thóc mỗi khẩu được 30 kg, nhà nào ăn dè cũng chỉ được từ 1 -1,5 tháng là hết lương thực, 2 tháng sau còn lại là đói, phải độn khoai và những thứ khác vào để no cái bụng.

Không hiếm gia đình trong xóm lúc đó phải đi hái cây bông về phơi rồi xay ra để ăn, chẳng có gạo như bây giờ. Chỉ khi xã làm khoán tăng sản, chia ruộng “chui” cho dân làm chúng tôi mới có cơm ăn, áo mặc”- bà Lân cho biết.

Là bạn cùng thời với ông Thưởng, ông Đồng Đức Bẩm nhớ lại, ngày đầu tiên làm khoán tăng sản, người dân Đoàn Xá có thu nhập cao nhất khu vực, dân no ấm, không phải chạy ăn từng bữa như lúc HTX làm công chấm điểm. Cũng vì là tự phát, không đúng chủ trương nên ai cũng lo sợ cho ông Thưởng bị kỷ luật, không được giao ruộng nữa là dân đói.

Vì thế khi các đoàn lần lượt về gặp dân điều tra, 10 người dân như 1, mọi người dân trong xã đều có chung một câu trả lời: “Nếu không có khoán tăng sản người dân chúng tôi sẽ chết đói, bỏ ruộng đi bán xới để kiếm sống”.

“Sau thấy thành phố và trung ương chấp nhận, lúc đó người dân chúng tôi mừng lắm. Cuộc sống mới thực sự “nở hoa”, người dân yên tâm sản xuất trên những diện tích được giao khoán.

Năm 1981, Ban Bí thư Trung ương ra chỉ thị 100 về thực hiện khoán sản phẩm trong nông nghiệp trên toàn quốc. Khi đó, tập thể HTX đã được nhận Huân chương Lao động hạng 3 trong nông nghiệp” - ông Bẩm phấn khởi nói.

Từ khoán sản phẩm ở Đoàn Xá đến nông nghiệp công nghệ cao

Bước sang thời kỳ đổi mới, nông dân Hải Phòng lại mạnh dạn đi đầu chuyển hướng làm kinh tế nông nghiệp hiệu quả với các loại mô hình nông nghiệp công nghệ cao, nối tiếp sự đột phá, sáng tạo như thời kỳ làm khoán sản phẩm tại Đoàn Xá.

Theo thống kê đến đầu tháng 4-2025, thành phố Hải Phòng có hơn 2.000 ha diện tích canh tác áp dụng tiến bộ kỹ thuật cao trong sản xuất nông nghiệp.

Nông dân đang chuyển từ phương thức cấy, trồng truyền thống, sang cấy, trồng hiện đại, từng bước hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung cho năng suất và chất lượng vượt trội.

Năm 2015, Công ty TNHH Đầu tư Phát triển Sản xuất Nông nghiệp VinEco (gọi tắt là VinEco) tiên phong đầu tư khu nông nghiệp công nghệ cao tại xã Tân Liên cũ, nay là (xã Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng) tập trung chủ yếu trong lĩnh vực trồng rau, củ áp dụng công nghệ nông nghiệp cao nhà màng, nhà kính, công nghệ cơ giới hóa, tự động hóa của Nhật Bản và Israel.

VinEco Hải Phòng là một trong những nông trường hiện đại nhất Việt Nam trên qui mô 214 ha Mỗi ngày cung cấp ra thị trường từ 7-10 tấn rau, củ quả các loại, những dịp cao điểm Tết sản lượng tăng lên 12-13 tấn/ngày.

Sản phẩm đảm bảo đầy đủ các tiêu chí về vệ sinh an toàn thực phẩm, cung cấp tại các chuỗi cửa hàng tiện ích, kênh online Adayroi và bán trực tiếp đến người tiêu dùng.

Tiếp nối sự phát triển từ mô hình của VinEco, nhiều doanh nghiệp, HTX khác cũng mạnh dạn ứng dụng công nghệ cao, tổ chức sản xuất một số nông sản theo tiêu chuẩn VietGAP như: Trang trại hoa lan Châu Giang, HTX Sông Giá, HTX nông nghiệp An Hoà, HTX Thuỵ Hương, HTX Thắng Thuỷ, HTX liên Khê và hàng trăm doanh nghiệp, HTX khác…

Chị Hoàng Thị Gái – Giám đốc HTX sản xuất kinh doanh dịch vụ tổng hợp nông nghiệp An Hoà (HTX An Hoà) tâm huyết gây dựng cánh đồng mẫu lớn với hàng trăm ha cấy lúa với nhiều giống giá trị. Mỗi vụ HTX thu về 65- 85 triệu đồng/ha/vụ, trừ chi phí lãi từ 25 – 30 triệu đồng/ha/vụ.

Để tăng năng suất và hiệu quả sản xuất, HTX An Hoà còn đầu tư nhiều thiết bị hiện đại như máy bay phun thuốc, máy cấy không người lái được điều khiển tự động, tiết kiệm nhân công, thời gian, đạt hiệu quả sản xuất tối đa.

“Với cách làm như hiện nay, người dân, doanh nghiệp, HTX đều phải chủ trên những diện tích mình đang đảm nhiệm. Sản phẩm làm ra không chỉ cạnh tranh được với sản phẩm của các doanh nghiệp trong nước mà còn vươn ra thế giới. Đây cũng là phương châm mà HTX chúng tôi hướng tới” – chị Gái khẳng định.

Mỗi năm, thành phố Hải Phòng lại có thêm nhiều mô hình nông nghiệp công nghệ mới được áp dụng trong khắp các lĩnh vực, mang lại thu nhập cao, ổn định cho doanh nghiệp, HTX.

Nhiều người dân cũng thay đổi, chuyển hướng từ sản xuất truyền thống, nhỏ lẻ sang sản xuất tập trung, áp dụng công nghệ cao, làm giàu cho gia đình trên chính mảnh đất họ được giao.

×