Nhân vật nào xưng hoàng đế Đại Tây, ra lệnh thiêu rụi mộ tổ của Chu Nguyên Chương?

Nhân vật nào xưng hoàng đế Đại Tây, ra lệnh thiêu rụi mộ tổ của Chu Nguyên Chương?

Trương Hiến Trung (1600 – 1647), tự Bỉnh Trung, hiệu Kính Hiên, là một trong những thủ lĩnh nông dân kiệt xuất cuối đời Minh, được biết đến với biệt hiệu “Hoàng Hổ”. Cuộc đời và sự nghiệp của ông gắn liền với phong trào khởi nghĩa nông dân rộng lớn ở Thiểm Tây – Hà Nam – Hồ Quảng – Tứ Xuyên, với những chiến công hiển hách, nhưng cũng in đậm dấu ấn tàn khốc.

Sinh ra trong một gia đình nghèo ở Bảo Giản, huyện Liễu Thụ, vệ Duyên An, Trương Hiến Trung từ nhỏ đã được học chữ nhưng không có cơ hội tiến thân bằng con đường khoa cử. Ông từng làm bộ khoái giữ cửa nha môn, sau bị cách chức và phải tòng quân. Vì phạm pháp, ông suýt bị xử tử nhưng nhờ tướng Trần Hồng Phạm nhận thấy tướng mạo dị thường nên chỉ bị đánh đòn. Từ đó, ông sống lẩn quẩn trong quê nhà, nhưng những biến động lớn cuối thời Minh đã đẩy ông vào phong trào khởi nghĩa.

Cuối những năm Thiên Khải, hạn hán và đói kém khiến dân tình lầm than. Nông dân khắp Thiểm Tây nổi dậy, trong đó Vương Gia Dận chiếm núi Hoàng Long làm căn cứ, rồi Vương Tả Quải, Cao Nghênh Tường, Vương Tự Dụng… đều hưởng ứng. Năm 1630, Trương Hiến Trung tại quê nhà tập hợp 18 trại nông dân, xưng hiệu “Bát Đại Vương”, nhập vào nghĩa quân của Vương Gia Dận. Với dáng người cao gầy, mặt vàng, râu dài, khí chất hào hiệp và võ nghệ dũng mãnh, ông nhanh chóng nổi lên thành thủ lĩnh quân sự xuất sắc. Nghĩa quân gọi ông là “Hoàng Hổ”, và dưới sự chỉ huy của ông, đội quân trở thành lực lượng mạnh nhất trong 36 doanh của liên minh nông dân.

Trong các chiến dịch đầu tiên, Trương Hiến Trung lập nhiều công lớn, từ Thiểm Tây, Sơn Tây, Hà Nam cho đến Hồ Bắc, An Huy, Tứ Xuyên. Ông cùng nghĩa quân liên tiếp đánh chiếm các châu huyện, mở rộng ảnh hưởng. Đặc biệt, năm 1635, sau khi hội nghị Huỳnh Dương của nghĩa quân quyết định tiến công mạnh ra phía Đông, đội quân của Trương Hiến Trung trở thành chủ lực, đánh thẳng vào Phượng Dương – trung đô nhà Minh.

Cuộc công phá Phượng Dương trở thành dấu mốc lớn trong sự nghiệp của Trương Hiến Trung. Vào một buổi sáng sương mù dày đặc, nghĩa quân bao vây thành, chỉ trong nửa ngày đã diệt hơn hai vạn quân triều đình, giết chết tướng Chu Quốc Chánh, bắt sống Tri phủ Nhan Dung Huyên rồi xử tử trước mặt dân chúng. Sau chiến thắng, Trương Hiến Trung chia chiến lợi phẩm và lương thảo cho dân nghèo, tạo nên uy tín lớn. Nhưng cũng chính tại đây, ông ra lệnh chặt hết mấy chục vạn gốc tùng bách ở Hoàng Lăng, phá hủy quần thể kiến trúc chùa Long Hưng – nơi Chu Nguyên Chương từng tu hành, và phóng hỏa thiêu rụi mộ tổ của vị hoàng đế khai quốc nhà Minh. Hành động này gây chấn động toàn triều Minh, khiến Sùng Trinh đích thân mặc tang phục đến Thái miếu khóc than, còn quan lại đồng loạt thay áo đơn sơ để tỏ lòng đau xót.

Từ đây, Trương Hiến Trung vừa được ca ngợi như anh hùng nổi dậy chống lại triều đình mục nát, vừa bị lên án là kẻ hủy hoại di tích, xúc phạm tổ tiên nhà Minh. Dẫu vậy, sự kiện này khẳng định thế lực nghĩa quân đã vượt xa quy mô thổ phỉ, trở thành mối đe dọa trực tiếp với vương triều.

Năm 1644, khi cục diện Trung Nguyên biến động dữ dội bởi sự thất thủ của Bắc Kinh và sự nổi lên của Lý Tự Thành, Trương Hiến Trung quyết định tiến sâu vào Tứ Xuyên. Ngày 16/11, ông xưng đế tại Thành Đô, đặt quốc hiệu Đại Tây, niên hiệu Đại Thuận, xây dựng chính quyền riêng. Bộ máy nhà nước được thiết lập đầy đủ: có Tả, Hữu Thừa tướng, sáu bộ Thượng thư, cục đúc tiền “Đại Tây thông bảo”, mở khoa cử chọn nhân tài. Ông còn ban lệnh miễn tô thuế ba năm cho dân Tây Nam, đưa ra nhiều quy định nghiêm ngặt cấm tướng sĩ cướp bóc, lấy vợ bản địa, nhằm ổn định dân tâm.

Về quân sự, chính quyền Đại Tây tổ chức quân đội thành 120 doanh, đặt Ngũ quân Đô đốc phủ, phân chia Tiền – Hậu – Tả – Hữu – Trung quân, phong các tướng như Lý Định Quốc, Tôn Khả Vọng, Lưu Văn Tú… giữ trọng trách. Tuy nhiên, chính quyền Đại Tây vẫn gặp khó khăn lớn: vừa phải đối phó với quân Minh ở các nơi, vừa chịu áp lực từ Lý Tự Thành và nhất là mối đe dọa ngày càng lớn từ quân Thanh.

Sau nhiều trận chinh phạt, quân Đại Tây chịu nhiều tổn thất. Trương Hiến Trung có lúc vẫn giữ uy phong, như khi tự mình xuất chinh cứu viện, nhưng lực lượng ngày càng suy yếu. Năm 1646, quân Thanh do Hào Cách chỉ huy, có Ngao Bái và Chuẩn Tháp làm tiên phong, bất ngờ tiến công Tứ Xuyên. Trong trận chiến tại khe Thái Dương, quân Đại Tây tổn thất nặng, dù giết được tướng Thanh Cách Bố Khố. Trương Hiến Trung trong tình thế bất ngờ, mặc áo ngắn, hông giắt ba mũi tên, ra bờ sông quan sát thì bị phản tướng Lưu Tiến Trung chỉ điểm, trúng tên tử trận vào ngày 2 tháng 1 năm 1647, khi vừa tròn 47 tuổi.

Sau cái chết của ông, bộ hạ trung thành bọc xác trong gấm, bí mật chôn ở nơi hoang vắng rồi rút lui. Chính quyền Đại Tây nhanh chóng sụp đổ dưới áp lực quân Thanh. Các tướng lĩnh như Lý Định Quốc, Tôn Khả Vọng… tiếp tục chống Thanh ở Vân Nam – Quý Châu, nhưng vận mệnh phong trào khởi nghĩa nông dân đã đến hồi kết.

Trương Hiến Trung được hậu thế nhớ đến với hai hình ảnh đối lập. Một mặt, ông là lãnh tụ khởi nghĩa nông dân quả cảm, đã dám đứng lên thách thức cả một vương triều mục ruỗng, từng đánh tan quân triều đình, chia của cải cho dân nghèo, lập nên chính quyền Đại Tây độc lập. Nhưng mặt khác, ông cũng bị phê phán vì tính khí tàn bạo, các hành động hủy hoại lăng tẩm, giết hại dân thường trong những cuộc trấn áp. Cái chết của ông khép lại một giai đoạn đầy máu lửa, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử cuối Minh đầu Thanh.

×