Nhiều chính sách mới về BHXH có hiệu lực từ tháng 2/2023

Người mắc ung thư được lĩnh BHXH một lần ngay sau khi nghỉ việc

Thông tư số 18/2022/TT-BYT đã sửa quy định về các trường hợp mắc bệnh được hưởng BHXH một lần. Theo đó, từ ngày 15/2/2023, người lao động (NLĐ) gặp vấn đề về sức khỏe sẽ được lĩnh BHXH nếu thuộc một trong các trường hợp:

Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: Ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS.

Người mắc các bệnh, tật có mức suy giảm lao động từ 81% trở lên và không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động sinh hoạt cá nhân hằng ngày, mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn.

Theo quy định này, NLĐ nếu không may mắc ung thư có thể lĩnh BHXH một lần ngay sau khi nghỉ việc mà không chờ sau một năm như quy định trước đây.

Tăng hệ số trượt giá BHXH năm 2023

Mỗi năm, Bộ LĐTBXH đều điều chỉnh lại mức điều chỉnh tiền lương, thu nhập đã đóng BHXH (hay còn gọi là hệ số trượt giá) để bù đắp sự mất giá của đồng tiền ở các thời điểm đóng BHXH trước đây.

Tại Thông tư số 01/2023/TT-BLĐTBXH ban hành ngày 3/1/2023, hệ số trượt giá áp dụng cho năm 2023 đã được điều chỉnh tăng so với năm 2022. Mức tăng dao động từ 0,03 cho đến 0,16 (trừ hệ số áp dụng cho năm 2021 và 2021 không tăng).

Thông tư số 01/2023/TT-BLĐTBXH có hiệu lực từ ngày 20/2/2023, nhưng bảng hệ số trượt giá BHXH được tính cho các trường hợp hưởng BHXH từ ngày 1/1/2023.

Khoản tiền hưởng BHXH tăng do tăng hệ số trượt giá BHXH năm 2023 như sau:

Tiền lương tháng/thu nhập đóng BHXH sau điều chỉnh sẽ được dùng để tính mức bình quân tiền lương tháng/thu nhập đóng BHXH (gọi chung là MBQTL) của NLĐ: MBQTL = Tổng số tiền lương tháng đóng BHXH sau điều chỉnh/Tổng số tháng đóng BHXH.

Như vậy, khi tăng mức điều chỉnh tiền lương và thu nhập đã đóng BHXH năm 2023 (hệ số trượt giá BHXH năm 2023), thì mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của NLĐ cũng sẽ tăng.

Do đó, những khoản tiền thưởng BHXH được tính dựa trên mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cũng sẽ tăng theo bao gồm:

- Tăng tiền BHXH một lần theo công thức:

Mức hưởng BHXH một lần = (1,5 x MBQTL x Thời gian đóng BHXH trước năm 2014) + (2 x MBQTL x Thời gian đóng BHXH sau năm 2014)

- Tăng mức hưởng lương hưu hằng tháng theo công thức:

Lương hưu = Tỷ lệ hưởng x MBQTL

- Tăng mức trợ cấp một lần khi về hưu nếu đóng BHXH vượt quá số năm được tính hưởng tỷ lệ 75%:

Mức trợ cấp một lần được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, cứ mỗi năm đóng BHXH thì được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân tiền lương/thu nhập tháng đóng BHXH.

- Tăng trợ cấp tuất một lần:

+ Người đang hưởng lương hưu chết:

Mức hưởng = 48 x Lương hưu - 0,5 x (Số tháng đã hưởng lương hưu - 2) x Lương hưu

+ NLĐ đang đóng BHXH hoặc đang bảo lưu thời gian đóng chết:

Mức hưởng = 1,5 x MBQTL x Số năm đóng BHXH trước năm 2014 + 2 x MBQTL x số năm đóng BHXH từ năm 2014 trở đi.

Giám định lại sức khỏe do tai nạn lao động không cần chờ 2 năm

Đây cũng là một trong những chính sách mới về BHXH có hiệu lực tháng 2/2023, được đề cập tại Thông tư số 18/2022/TT-BYT.

Theo Khoản 8, Điều 1 của Thông tư số 18/2022/TT-BYT, NLĐ bị tai nạn lao động- bệnh nghề nghiệp đã thực hiện giám định sức khỏe để hưởng chế độ tai nạn lao động- bệnh nghề nghiệp hoàn toàn có thể chủ động đi khám giám định lại mức suy giảm khả năng lao động nếu có nhu cầu.

Trước đó, nếu muốn giám định lại tai nạn lao động- bệnh nghề nghiệp, NLĐ phải chờ ít nhất 2 năm (đủ 24 tháng) tính từ ngày NLĐ được Hội đồng Giám định y khoa kết luận tỷ lệ suy giảm khả năng lao động do tai nạn lao động- bệnh nghề nghiệp gần nhất trước đó.

Ngoài ra, NLĐ còn được quỹ bảo hiểm tai nạn lao động- bệnh nghề nghiệp trả phí khám giám định lại nếu kết quả khám giám định xác định NLĐ đủ điều kiện để điều chỉnh tăng mức hưởng trợ cấp tai nạn lao động- bệnh nghề nghiệp.

Trường hợp kết quả giám định lại không đủ để được điều chỉnh tăng mức trợ cấp, NLĐ chủ động đề nghị khám giám định lại sẽ phải tự chịu chi phí khám giám định.