Nhựa Bình Minh, Trung Nguyên và nhiều doanh nghiệp: Có bảo hộ, chưa chắc đã được bảo vệ

Đây là nhận định từ diễn đàn “Hoàn thiện chính sách tài sản trí tuệ – Động lực cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo” diễn ra tại TP.HCM chiều 26/8. Sự kiện do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chỉ đạo Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với Công ty luật TAT Law Firm và Tạp chí Sở hữu trí tuệ & Sáng tạo tổ chức.

Doanh nghiệp “có bảo hộ, chưa chắc đã được bảo vệ”

Tại diễn đàn, luật sư Mai Thị Thảo (công ty TAT Law Firm) chia sẻ vấn đề “có bảo hộ, chưa chắc đã được bảo vệ” khi nói về vụ công ty Nhựa Bình Minh (TP.HCM) bị xâm phạm thương hiệu.

Bà Thảo cho biết Nhựa Bình Minh với gần 50 năm hoạt động đã xây dựng hệ thống nhãn hiệu được bảo hộ tại Việt Nam. Tuy nhiên, vào năm 2022, một doanh nghiệp mới thành lập với tên hầu như giống, chỉ khác một chữ “Việt” nhưng cũng sản xuất kinh doanh ống nhựa và sử dụng dấu hiệu có chứa yếu tố “Bình Minh” trên sản phẩm, bao bì và hệ thống phân phối.

Hành vi này đã gây nhầm lẫn rõ rệt về nguồn gốc hàng hóa, bà Thảo nhấn mạnh. Luật sư này cho biết công ty Nhựa Bình Minh đã phải mất nhiều công sức, thời gian, chi phí cho việc đấu tranh bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

Bà Thảo khẳng định: “Vụ việc này không chỉ là tranh chấp dân sự mà là cuộc chiến bảo vệ niềm tin thị trường”.

Chia sẻ tại diễn đàn, ông Bông Hoa Việt, Cố vấn Ban Giám đốc, công ty Nhựa Bình Minh, cho biết: “Chúng tôi không sinh ra để đi kiện tụng, nhưng buộc phải hành động để bảo vệ chính thương hiệu của mình”.

Theo đại diện này, doanh nghiệp đã nhận được rất nhiều phản ảnh từ khách hàng với nội dung: Hàng Bình Minh gì mà dễ vỡ, rò nước? Nhưng khi doanh nghiệp kiểm tra thì phát hiện đó không phải hàng thật, mà là hàng nhái đã chôn sâu dưới đất, chỉ phát hiện khi hư hỏng.

Loạt kiến nghị để bảo vệ doanh nghiệp

Tại diễn đàn, ông Võ Tân Thành – Phó Chủ tịch VCCI cho biết: Theo đánh giá của PwC Việt Nam, năm 2023, tài sản vô hình chiếm trung bình 53% giá trị doanh nghiệp toàn cầu, trong khi tại Việt Nam con số này mới chỉ đạt 26%. Theo Cục Sở hữu trí tuệ, dù Việt Nam đã có hơn 700.000 nhãn hiệu được bảo hộ, nhưng mỗi năm vẫn xảy ra hàng nghìn vụ xâm phạm, riêng năm 2024 đã có hơn 2.000 vụ, với giá trị hàng hóa vi phạm lên tới hàng trăm tỷ đồng.

Theo Ban tổ chức, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, hơn 3.270 vụ xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đã được phát hiện và xử lý, gây thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng.

Không chỉ các doanh nghiệp nhỏ lẻ, mà cả những thương hiệu lớn như Nhựa Bình Minh, cà phê Trung Nguyên, Honda Việt Nam, Nón Sơn, Yến sào Khánh Hòa… cũng bị làm giả bao bì và nhãn hiệu.

Từ góc độ chuyên gia và với tư cách người tham gia sâu vào các vụ tranh chấp sở hữu trí tuệ lớn, luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch công ty TAT Law Film, nêu các kiến nghị theo 4 nhóm giải pháp.

Thứ nhất, cần thành lập Tòa chuyên trách về sở hữu trí tuệ, với đội ngũ thẩm phán, thư ký được đào tạo chuyên sâu, để không còn những bản án thiếu tính chuyên môn khiến cả hệ thống hành chính lúng túng.

Thứ hai, nên mở rộng cơ chế giám định độc lập, phá thế độc quyền hiện nay, đồng thời giám sát nghiêm khắc về năng lực và đạo đức của giám định viên.

Thứ ba, cần xây dựng quy chuẩn đánh giá tổn thất thương hiệu không chỉ dựa trên doanh thu, mà còn tính đến thiệt hại vô hình về uy tín và danh tiếng của doanh nghiệp và nhà sản xuất.

Thứ tư, theo luật sư Tú, cần tăng cường giám sát việc thực thi pháp luật sở hữu trí tuệ, đảm bảo những người xử lý vụ việc có đủ chuyên môn, bản lĩnh và liêm chính, không để doanh nghiệp chân chính bị thiệt thòi.

Doanh nghiệp chưa quan tâm đúng mức

Theo luật sư Phùng Quang Cường, thành viên Văn phòng luật sư NHQuang & Cộng sự, doanh nghiệp tại Việt Nam chưa quan tâm đúng mức đến bảo hộ sở hữu trí tuệ trong khi các hành vi vi phạm ngày càng tinh vi, khó kiểm soát, nhất là trên môi trường mạng.

Việc xác định danh tính của các cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm cũng gặp nhiều khó khăn. Ngoài ra, theo luật sư Cường, một số chế tài xử lý vi phạm chưa thực sự mang tính răn đe.

Ví dụ, đối với các hành vi xâm phạm quyền đối với sáng chế, giải pháp hữu ích, chỉ dẫn địa lý, tên thương mại… thì mức phạt tiền tối đa chỉ là 250 triệu đồng đối với cá nhân và 500 triệu đồng đối với tổ chức.

Theo ông Cường, doanh nghiệp cần đầu tư hơn vào việc xây dựng thương hiệu, hình ảnh và tiến hành đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.

×