Những “bà đỡ” của rùa biển ở Bãi Thịt

Từ nơi "sát sinh" rùa biển...

Bãi Thịt là nơi duy nhất trên đất liền của Đông Nam Á có quần thể rùa biển tìm đến đẻ trứng hằng năm (Vườn quốc gia (VQG) Côn Đảo tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng có bãi rùa biển đẻ hàng năm nhưng nằm giữa khơi, không giáp đất liền).

Bãi Thịt hiện nằm trong  VQG Núi Chúa (thuộc xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận). Khu này đang được bảo vệ rất nghiêm ngặt. Để đến được Bãi Thịt, chúng tôi phải được phép của Ban giám đốc VQG Núi Chúa tỉnh Ninh Thuận.

Một ngày đầu tháng 3/2022 đầy nắng và gió, chúng tôi được anh Trượng Thanh Truyền - cán bộ VQG Núi Chúa dẫn bộ băng rừng, vượt qua nhiều dốc đá chênh vênh mới đến được Bãi Thịt. Đứng trên đỉnh núi nhìn xuống Bãi Thịt, chúng tôi cảm nhận đây là vùng biển tuyệt đẹp, nước xanh, cát trắng và tô điểm vào đó là những ghềnh đá tràn ra mặt nước biển. Phía trên vách núi có những tảng đá cheo leo, nhô ra biển nhìn rất ấn tượng. Sóng biển từ xa vỗ vào bờ từng đợt, tạo nên nước bọt trắng xóa như những cánh hoa xòe ra rộng lớn mà người dân thường gọi là hoa biển. Có thể nói, gió ở đây là đặc sản của miền nắng gió Ninh Thuận. Thời điểm chúng tôi đến, các nơi khác bình thường nhưng ở đây gió mạnh khủng khiếp, chỉ cần một sơ sẩy nhỏ là gió thổi bay luôn cả người xuống biển…

"Cũng chính cái cảm giác mạnh này mà thời gian vừa qua, có rất nhiều du khách tìm đến những vách đá cheo leo này để check-in trước đất trời lộng gió…" - anh Trượng Thanh Truyền cho hay.

Theo lời anh Trượng Thanh Truyền, nguyên nhân có tên gọi Bãi Thịt này bởi nhiều chục năm trước, người dân chưa hiểu hết về giá trị của loài rùa biển nên tìm đến đây săn bắt và xẻ thịt rùa biển. "Nhờ sự tuyên truyền của cơ quan chức năng nên người dân không sát hại rùa biển nữa mà quay sang bảo vệ loài rùa quý hiếm có trong Sách đỏ của Việt Nam và thế giới. Bãi Thịt ngày xưa giờ là vùng biển lành cho nhiều loại rùa da xanh, đồi mồi… tìm về sinh đẻ hàng năm đó nhà báo..." - anh Trượng Thanh Truyền bật mí.

"Buồng sinh" của rùa biển

Cũng theo lời anh Trượng Thanh Truyền, vào đầu tháng 4 đến 11 hàng năm, rùa tìm đến Bãi Thịt đẻ trứng. Cao điểm nhất là tháng 7 và 8, bởi lúc này cát trên bờ biển Bãi Thịt có nhiệt độ trung bình khoảng 32 độ C nên phù hợp cho trứng nở ra rùa con. Nhưng có một điều rất đặc biệt, nếu nhiệt độ nơi ổ trứng cao hơn 32 độ thì trứng sẽ nở thành rùa cái, nhiệt độ thấp hơn thì trứng nở thành rùa đực. "Làm việc ở đây lâu năm nhưng mỗi lần chứng kiến những chú rùa con ra đời và tập tành bơi ra đại dương rộng lớn, là mỗi lần tụi em hạnh phúc đến rơi nước mắt…" - anh Trượng Thanh Truyền thổ lộ.

Theo lời anh Truyền, vào mùa rùa biển lên đẻ trứng, các thành viên trong tổ bảo tồn đêm nào cũng gần như thức trắng để đi tìm dấu vết của rùa mẹ từ biển bơi lên Bãi Thịt tìm nơi đẻ trứng. Những bước chân người đi phải nhẹ nhàng để tránh tiếng ồn khiến rùa "mắc cỡ khó sinh".

Sau khi xác định những "buồng sinh" của rùa biển, các thành viên của tổ bảo vệ liên tục tuần tra, theo dõi, ghi nhận các thông tin. Theo anh Truyền, thông thường, ban đêm rùa mẹ mới từ biển lên bãi cát rồi dùng hai chân trước bới thành ổ rộng. Sau đó, rùa mẹ dùng hai chân sau đào một hố nhỏ, sâu từ 30- 40cm mới đẻ trứng vào hố. Sau khi đẻ xong, rùa mẹ lấp cát vào ổ nhằm bảo vệ trứng. Nếu thuận tiện, rùa mẹ đẻ trứng khoảng 2 giờ liền rồi vội vã về lại với đại dương bao la…

Theo anh Truyền, mỗi lần rùa mẹ sinh từ 80 - 120 quả trứng. Ngay sau đó, các thành viên của tổ cứu hộ tiến hành nhập ngày, tháng rùa đẻ, theo dõi thời gian trứng rùa nở để kiểm tra…

"Đây là thời gian quan trọng, tổ tuần tra bảo vệ ổ trứng 24/24, không cho các loài thiên địch phá hoại và cũng không cho người lạ đến gần. Khoảng từ 40 - 60 ngày sau, rùa con sẽ nở, lúc này chúng tôi đứng sẵn trên bờ biển chờ làm nhiệm vụ cứu hộ và hộ tống rùa con về biển an toàn. Những con rùa con này, sau nhiều năm tháng sống lang thang ở đại dương xanh, khi trưởng thành, chúng sẽ quay lại nơi sinh ra để tiếp tục đẻ trứng và duy trì nói giống…" - anh Truyền nói.

Bảo vệ rùa biển trong khu Dự trữ sinh quyển Núi Chúa

Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt, Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa là một trong những khu vực ưu tiên bảo vệ, phục hồi sinh cảnh, bãi đẻ cho các loài rùa biển.

Ngày 15/9/2021, VQG Núi Chúa được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới với tổng diện tích trên 106.646 ha. Trong đó, vùng lõi trên 15.752ha, vùng đệm trên 48.761ha và vùng chuyển tiếp trên 42.131ha. Đây là khu vực có hệ sinh thái rừng và biển rất đa dạng, phong phú.

Theo dự kiến, trong tháng 4/2022, UBND tỉnh Ninh Thuận sẽ tổ chức lễ đón nhận bằng công nhận của UNESCO.

UBND tỉnh Ninh Thuận cũng yêu cầu các sở, ngành, đơn vị liên quan phối hợp với Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa tăng cường bảo vệ loài rùa biển; kiểm tra, giám sát chặt chẽ để kịp thời ngăn chặn, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm như vận chuyển, nuôi nhốt, chế biến, tiêu thụ rùa biển, trứng và các bộ phận của rùa biển...

Trao đổi với phóng viên Báo NTNN, ông Trần Văn Tiếp - Giám đốc VQG Núi Chúa cho biết, các nhà nghiên cứu khoa học đã chứng minh vùng biển VQG Núi Chúa có giá trị bảo tồn đa dạng sinh học cao. Nhất là khu hệ sinh thái rạn san hô với 350 loài san hô, trong đó có 15 họ và 46 loài san hô được ghi nhận là phân loại mới tại Việt Nam.

Cũng theo, ông Trần Văn Tiếp, trong những năm qua, Vườn phối hợp với các đơn vị, tổ chức nghiên cứu khoa học trong, ngoài nước điều tra, đánh giá tiềm năng, xây dựng dữ liệu về tài nguyên và môi trường biển trong phạm vi khu bảo tồn để làm cơ sở triển khai các dự án bảo vệ môi trường, phục hồi hệ sinh thái biển.

Vườn đang triển khai đồng bộ nhiều phương án, giải pháp để bảo vệ hiệu quả, bền vững các quần thể rùa biển và nơi sinh cư của chúng cùng các loài thủy sinh nguy cấp, quý hiếm khác. Vườn đã xây dựng và duy trì các vùng bảo vệ nghiêm ngặt rùa biển tại các bãi đẻ trong khu vực; xây dựng trạm bảo tồn rùa, thành lập các tổ tình nguyện viên cùng tham gia bảo vệ rùa biển. Đồng thời, vườn xây dựng khu vực cứu hộ sinh vật biển để tiếp nhận, cứu hộ, chữa trị, nuôi huấn luyện rùa bị nuôi nhốt, đánh bắt, đảm bảo đủ các điều kiện để rùa tự sinh sống được trước khi thả ra môi trường tự nhiên.