Nộp hồ sơ nhà ở xã hội trực tuyến: Từ kỳ vọng chuyển đổi số đến “tắc đường online”

Từ xếp hàng đêm đến việc bỏ ăn bỏ làm để…"ngồi canh máy tính”

Cảnh tượng hàng trăm người dân xếp hàng dài trước các điểm tiếp nhận hồ sơ nhà ở xã hội từng là “đặc sản” mỗi khi mở bán. Có người đến từ nửa đêm, mang theo ghế gấp, cơm nắm, chờ tới lượt chỉ để nộp được bộ hồ sơ hợp lệ.

Khi một số chủ đầu tư nhà ở xã hội tại Hà Nội bắt đầu triển khai nộp hồ sơ trực tuyến, nhiều người tin rằng đó sẽ là bước tiến giúp chấm dứt cảnh chen chúc, mở ra kỷ nguyên minh bạch và thuận tiện hơn. Tuy nhiên, kỳ vọng nhanh chóng vỡ òa.

Tại dự án Rice City Long Châu có địa chỉ ở Thượng Thanh, phường Bồ Đề, TP. Hà Nội do liên danh Công ty CP Him Lam Thủ Đô và Công ty CP BIC Việt Nam (BIC) làm chủ đầu tư, hệ thống đăng ký online dự án này liên tục lỗi, treo trang giữa chừng. Một số trường hợp dù đã gửi thành công nhưng lại không nhận được mã xác nhận qua email, dẫn đến hồ sơ không được ghi nhận.

Anh Ngô Văn Thu (Gia Lâm) kể, anh ôm máy tính từ 7 giờ sáng tới 5 giờ chiều mà vẫn dừng ở bước xác nhận “Tôi không phải là robot”. Còn chị Ngọc Ánh (Đông Anh) cho biết vợ chồng chị thay nhau nộp suốt 14 ngày mà vẫn chưa thành công. “Lần nào cũng đứng hình ở bước cuối, không biết bao giờ mới xong hồ sơ”, chị nói.

Ngoài tình trạng “tắc đường online”, nhiều người cũng phản ánh việc gửi và nhận mã xã nhận hồ sơ chưa đồng bộ bởi không phải ai nộp xong cũng nhận được code khách hàng.

Trên các diễn đàn mạng, người dân chia sẻ đủ “mẹo” để tăng cơ hội thành công: Mở nhiều trình duyệt, dùng máy cấu hình mạnh, mạng cáp quang riêng, thậm chí nhờ người “có vía đất” trong nhà nộp hộ như một cách… cầu may.

"Tắc đường dữ liệu" và dịch vụ "nộp hộ" nở rộ

Mỗi ngày, hệ thống trực tuyến của dự án chỉ cho phép khoảng 2.000 lượt truy cập, nhưng thực tế số người cùng đăng nhập lại cao hơn nhiều lần, khiến trang web liên tục treo. Cùng với đó, mỗi ngày chủ đầu tư chỉ tiếp nhận 70 bộ hồ sơ khiến khách hàng nhìn nhận thấy sự khan hiếm, người dân càng sốt ruột và "cò dịch vụ" nhanh chóng xuất hiện.

Trên nhiều nhóm Facebook về nhà ở xã hội, không khó để gặp những bài đăng quảng cáo "hỗ trợ làm hồ sơ online trọn gói từ A đến Z, bao gồm tư vấn đối tượng đủ điều kiện, kiểm tra, hoàn thiện hồ sơ và hướng dẫn kê khai chi tiết".

Trong vai người cần thuê dịch vụ, chị Gia Hân (người cung cấp dịch vụ làm hồ sơ) tư vấn gồm 2 gói cơ bản: Gói 1 giá 1 triệu đồng/dự án, bao gồm tư vấn trước và sau khi nộp hồ sơ, hướng dẫn đăng ký đất đai, tình trạng hôn nhân, cung cấp bộ hồ sơ hoàn chỉnh để khách tự xin dấu, đồng thời hỗ trợ sau khi bốc thăm nhận nhà như cho thuê, sang nhượng, uỷ quyền. Khách chỉ cần cung cấp thông tin và xin các nhận.

Gói cơ bản 2 có giá 5 triệu đồng/dự án, ngoài những quyền lợi nêu trên, nhóm dịch vụ này sẽ thay mặt khách hàng thực hiện toàn bộ thủ tục, lấy kết quả, bàn giao khi nhận nhà và nếu được chủ đầu tư chấp thuận, nộp hồ sơ thay theo uỷ quyền.

Chuyển đổi số nhưng chưa chuyển đổi tư duy

Nộp hồ sơ online được kỳ vọng là bước tiến trong quản lý nhà ở xã hội, nhưng cách làm hiện nay lại bộc lộ nhiều bất cập. Không chỉ nghẽn hệ thống, mà còn gây thiệt thòi cho đúng nhóm đối tượng cần được ưu tiên là lao động thu nhập thấp, công nhân, người không rành công nghệ.

Theo TS. Võ Trí Thành, Chuyên gia kinh tế, chuyển đổi số không chỉ là việc đưa hồ sơ lên mạng mà phải song hành với chuyển đổi tư duy quản lý và hỗ trợ người dân.

"Công nhân làm việc theo ca, nhiều người không có máy tính và chỉ sử dụng chiếc điện thoại cũ. Nếu buộc họ nộp hồ sơ trong giờ hành chính, qua website phức tạp thì vô hình chung chúng ta đã loại họ ra khỏi chính sách", ông Thành phân tích.

Chính vì vậy, vị chuyên gia này đề xuất cần phối hợp với chính quyền địa phương mở các điểm hỗ trợ hồ sơ cho cán bộ công nhân viên và có nhân viên dự án hướng dẫn trực tiếp.

"Chuyển đổi số chỉ có ý nghĩa khi ai cũng có thể tiếp cận chứ không phải chỉ dành cho người có đường truyền internet mạnh và rảnh giờ làm việc", ông Thành nói thêm.

Theo số liệu của Bộ Xây dựng, nhu cầu mua nhà ở xã hội tại Hà Nội và TP. HCM hiện gấp nhiều lần nguồn cung. Trong bối cảnh này, mỗi đợt mở bán giống như “cuộc đua sinh tồn” giữa hàng nghìn người có cùng khát vọng an cư. Việc chuyển sang hình thức nộp hồ sơ online được nhiều chuyên gia đánh giá là xu hướng đúng nhưng cách làm hiện nay lại khiến nhiều người phải “chơi canh bạc công nghệ”.

TS. Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Việt Nam nhấn mạnh, muốn chuyển đổi số thành công thì phải coi đây là dịch vụ công mang tính xã hội và không thể giao phó hoàn toàn cho doanh nghiệp tự tổ chức.

“Nhà ở xã hội là chính sách an sinh chứ không khải cuộc thi tốc độ mạng. Nếu không có sự giám sát của cơ quan quản lý nhà nước, mọi nỗ lực số hoá đều có thể phản tác dụng”, ông Đính nói.

Ông đề xuất Bộ Xây dựng cần xây dựng phần mềm thống nhất trên toàn quốc, kèm hướng dẫn sử dụng, quy trình xác thực hồ sơ rõ ràng, và có tổng đài hỗ trợ để người dân không cảm thấy “bị bỏ rơi giữa màn hình lỗi”.

×