Nuôi tằm, con động vật nhai lá dâu cả ngày, nuôi kiểu gì mà nông dân nơi này của Nghệ An 4 tỷ/năm?

Lắp điều hòa nuôi con khó chiều ăn nhiều lá

Nghề trồng dâu nuôi tằm, ươm tơ đã có ở xã Diễn Kim, huyện Diễn Châu, Nghệ An hàng trăm năm qua. Sản lượng và chất lượng tơ tằm ở xã Diễn Kim từng nổi danh khắp tỉnh Nghệ An được thị trường ưa chuộng. Năm 2001, làng nghề trồng dâu nuôi tằm ươm tơ xã Diễn Kim được công nhận.

Ông Nguyễn Văn Trường - Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ dâu tằm tơ và nông nghiệp Diễn Kim cho biết, thời hoàng kim vào giai đoạn những năm 1990, toàn xã có hơn 300ha trồng dâu. Thời điểm đó, nghề trồng dâu nuôi tằm nơi đây rất thịnh vượng.

Đến nay toàn xã chỉ còn lại khoảng 50ha trồng dâu với khoảng 50 hộ gia đình còn giữ nghề trồng dâu nuôi tằm. Trong đó, có 10 hộ là vẫn làm nghề ươm tơ kéo sợi.

Tằm là con khá nhạy cảm với thời tiết và thuộc diện "khó chiều". Bà Nguyễn Thị Thu (SN 1960, trú xóm Tiền Tiến, xã Diễn Kim) chia sẻ: Nếu trời mưa gió, sấm chớp, tằm sẽ chết, kén hỏng. Khi nhiệt độ cao quá cũng không được. 

Vì thế mùa nắng nóng, các gia đình tại đây đều phải lắp điều hòa duy trì nhiệt độ từ 25 đến 28 độ C để phục vụ con "khó chiều" này. Vì đây là nhiệt độ lý tưởng nhất để tằm phát triển.

Gia đình ông Nguyễn Thanh Mân cũng lắp điều hòa trong khu nhà riêng biệt để nuôi 8 nong tằm. Nhờ có điều hòa, nền nhiệt ổn định nên dù thời tiết nắng nóng gay gắt, nhưng lứa tằm nào gia đình ông nuôi cũng thành công.

"Đóng kén là giai đoạn quan trọng nhất của việc sản xuất tơ tằm. Trước khi tằm đóng kén phải mang né ra vị trí có ánh nắng nhẹ để phơi và hong sấy. Ánh nắng nhẹ sẽ làm khô nước, từ đó kén có màu đẹp, sáng. Việc hong nắng nhẹ còn làm cho kén khô, thơm, khi ươm tơ, kén không bị tan, sợi tơ đẹp, óng", ông Mân chia sẻ thêm.

Bà Bùi Thị Thủy (50 tuổi, xóm Tiền Tiến, xã Diễn Kim) nuôi tằm được gần 30 năm. Bà Thủy cho biết, một vụ nuôi tằm kéo dài 20 đến 30 ngày tùy thuộc thời tiết. Nuôi tằm vất vả, phải thức khuya, dậy sớm cho tằm ăn. Tuy nhiên bù lại, thu nhập từ công việc này cũng khá.

Mỗi lứa, bà Thủy nuôi 3 vòng tằm (3 tấm trứng tằm), chi phí hết 300.000 đồng. Gia đình bà trồng dâu để chủ động nguồn thức ăn cho tằm. 

Càng ở giai đoạn trưởng thành, sức ăn của tằm càng tăng. Ở giai đoạn 5 tuổi, sức ăn của tằm lớn nhất, bằng khoảng 80% lượng thức ăn tiêu thụ trước đó. 3 nong tằm sẽ cho 40 đến 50kg kén, với giá hiện tại 140.000 đồng/kg, gia đình bà có thu nhập khoảng 6 triệu đồng.

Tằm chín được đưa lên "né" để đóng kén. Né là khung được đan bằng tre, có những lỗ vuông. Tằm tự gắn nó lên né để nhả tơ đóng kén trong khoảng 3 đến 8 ngày.

Con tằm tự gắn nó lên né để nhả tơ đóng kén trong khoảng 3 đến 8 ngày. Ảnh: H.L

Tơ trắng bán giá cao, mỗi năm làng nghề trồng dâu nuôi tằm thu về 4 tỷ đồng

Tại xã Diễn Kim, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An cũng có những cơ sở thu mu kén tằm và ươm tơ với quy mô lớn. Trong đó, cơ sở của gia đình bà Bùi Thị Lệ (SN 1957, trú tại xóm Tiền Tiến) là cơ sở thu mua kén và ươm tơ lớn. Hàng năm, bà Lệ cung ứng giống và thu mua kén cho khoảng 20 hộ dân nơi đây.

Sau khi thu mua kén tằm, các công nân sẽ luộc kén trên nồi nước sôi. Khi luộc, công nhân sẽ dùng đũa liên tục đảo để lấy mối tơ. Hiện các cơ sở đều đầu tư hệ thống nồi hơi điện, nguồn nhiệt ổn định, nên quá trình luộc kén đỡ vất vả hơn.

Mỗi ngày cơ sở sản xuất của bà Lệ tiêu thụ 100kg kén. Với 100kg kén tằm sẽ kéo được hơn 10kg sợi. Tuy nhiên, do ít hộ nuôi tằm nên đã ảnh hưởng lớn đến nguồn cung ứng kén cho cơ sở sản xuất.

Hiện sợi tơ trắng có giá thành cao hơn sợi tơ vàng. Đây là sản phẩm được thị trường Ấn Độ, Indonesia ưa chuộng. Tơ tằm ở xã Diễn Kim có chất lượng và màu sắc đẹp được các cơ sở thu mua ở Hà Nội, cơ sở dệt thổ cẩm ở miền Tây Nghệ An và thị trường Lào ưa chuộng. Hiện sợi tơ đang được thu mua với giá 800.000 đồng đến 1,2 triệu đồng/kg tùy vào loại.

Ông Nguyễn Văn Trường - Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ dâu tằm tơ và nông nghiệp Diễn Kim cho biết, so với sản xuất các loại nông sản khác thì trồng dâu nuôi tằm, ươm tơ dệt đũi có thu nhập cao và ổn định hơn. Tuy nhiên, hiện hoạt động của làng nghề đang cầm chừng, khó có khả năng mở rộng do thiếu đất trồng dâu. Trung bình mỗi năm, nghề trồng dâu nuôi tằm giúp bà con nơi đây thu về khoảng 4 tỷ đồng.