Ông nông dân "bỏ phố về quê" và trang trại sầu riêng xuất khẩu trên đất đỏ Châu Đức

Gắn bó với nghề giáo trong nhiều năm, từng giảng dạy tại các trường trung học và mở lớp luyện thi ở TP.HCM, ông Đoàn Đức Hòa (sinh năm 1973, ấp Liên Đức, xã Châu Đức, TP.HCM) chỉ thực sự toàn tâm toàn ý với nông nghiệp từ sau năm 2019. Thời điểm đó, ông bắt đầu đầu tư vào vườn sầu riêng trên diện tích 1,8ha đất gia đình, trong bối cảnh nhiều nông hộ tại địa phương vẫn sản xuất nhỏ lẻ, manh mún.

Chơi lớn với cây sầu riêng

Khác với cách làm truyền thống, ngay từ đầu, ông Hòa xác định phát triển theo hướng kinh tế trang trại, coi sản xuất nông nghiệp là một hoạt động đầu tư dài hạn, đòi hỏi tính toán kỹ về vốn, kỹ thuật và thị trường. Theo ông Hòa, vùng đất đỏ bazan pha sỏi của Châu Đức có khả năng thoát nước tốt, rất phù hợp với đặc tính sinh trưởng của cây sầu riêng, vốn không chịu được úng nước.

Tuy nhiên, để hình thành một trang trại sầu riêng đúng nghĩa, bài toán lớn nhất là vốn và kỹ thuật. Chi phí đầu tư ban đầu cho cây sầu riêng rất cao, trung bình mỗi cây có giá trị trên 10 triệu đồng, chưa kể chi phí hạ tầng, hệ thống tưới tiêu, thuốc bảo vệ thực vật và nhân công.

Ông Hòa cho biết, nguồn vốn tích lũy từ nhiều năm đi dạy giúp ông có nền tảng ban đầu, phần còn lại được bổ sung thông qua tín dụng ngân hàng. Song song đó, ông chủ động học hỏi kinh nghiệm từ những người trồng sầu riêng đi trước, từng bước làm chủ kỹ thuật canh tác.

Hiện nay, trên diện tích 1,8ha, trang trại của ông Hòa trồng chủ yếu hai giống sầu riêng Ri6 và Monthong, được chăm sóc theo quy trình chặt chẽ. Điểm nổi bật của mô hình là việc ứng dụng đồng bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Toàn bộ hệ thống tưới nước và phun thuốc đều được tự động hóa.

"Nếu như trước đây phun thuốc thủ công cần hai lao động làm việc liên tục trong nhiều giờ, thì nay chỉ cần một người vận hành trong thời gian ngắn, vừa giảm chi phí nhân công, vừa bảo đảm tính đồng đều, chính xác trong chăm sóc cây trồng", ông Hòa cho biết.

Chi phí đầu tư cho hệ thống tưới khoảng 60–70 triệu đồng/ha, hệ thống phun thuốc từ 110–120 triệu đồng/ha, nhưng đổi lại là hiệu quả rõ rệt về năng suất và quản lý sản xuất. Nhờ cách làm bài bản, năng suất sầu riêng của trang trại đạt bình quân 20 tấn/ha, có năm thu hoạch trên 30 tấn.

Với giá bán năm 2025 trung bình khoảng 40.000 đồng/kg, doanh thu mỗi năm đạt khoảng 1,2 tỷ đồng, lợi nhuận ổn định 800 triệu đồng/năm. Mô hình tạo việc làm cho 3 lao động thời vụ, với thu nhập khoảng 11 triệu đồng/người/tháng, góp phần giải quyết việc làm tại chỗ cho lao động nông thôn.

Từ một mảnh vườn cá thể, trang trại sầu riêng của ông Hòa đã cho thấy rõ hiệu quả của việc tổ chức sản xuất theo hướng kinh tế trang trại với quy mô đủ lớn, đầu tư chiều sâu, quản lý theo quy trình và hướng mạnh vào thị trường.

Liên kết truy xuất nguồn gốc, nâng tầm kinh tế trang trại

Không dừng lại ở hiệu quả kinh tế của riêng gia đình, ông Đoàn Đức Hòa sớm nhận ra rằng, để kinh tế trang trại phát triển bền vững, sản xuất sầu riêng phải gắn với liên kết và truy xuất nguồn gốc. Từ thực tế đó, ông vận động thành lập Chi hội nông dân nghề nghiệp trồng sầu riêng Liên Đức với 54 hộ, tổng diện tích 87,5ha, tạo nền tảng cho việc tổ chức sản xuất tập trung.

Năm 2023, khi quy mô sản xuất ngày càng mở rộng, ông Hòa tiếp tục đứng ra vận động thành lập Hợp tác xã (HTX) sầu riêng Liên Đức, hiện có 57 thành viên, diện tích canh tác 72,6ha. Trong vai trò Giám đốc kiêm Chủ tịch Hội đồng quản trị, ông trực tiếp điều hành hoạt động sản xuất, định hướng HTX phát triển theo tiêu chí sản phẩm sạch, kiểm soát chặt chẽ từ khâu canh tác đến tiêu thụ.

Một dấu mốc quan trọng trong quá trình nâng tầm kinh tế trang trại là việc xây dựng mã số vùng trồng. Từ tháng 7/2022, ông Hòa bắt đầu triển khai hồ sơ truy xuất nguồn gốc. Đến tháng 7/2023, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đã cấp 4 mã số vùng trồng sầu riêng xuất khẩu, mở ra cánh cửa đưa sầu riêng Liên Đức tham gia thị trường Trung Quốc theo đường chính ngạch.

Song song đó, HTX đang chuẩn bị các điều kiện để đăng ký chứng nhận VietGAP, hướng tới xây dựng thương hiệu sầu riêng địa phương, từng bước nâng cao giá trị sản phẩm. Hiện nay, sầu riêng của HTX được tiêu thụ thông qua doanh nghiệp có mã số đóng gói, đáp ứng đầy đủ yêu cầu thông quan xuất khẩu.

Bên cạnh hiệu quả kinh tế, mô hình của ông Hòa còn cho thấy rõ vai trò xã hội của kinh tế trang trại trong xây dựng nông thôn mới. Hằng năm, ông trực tiếp hướng dẫn, chia sẻ kinh nghiệm trồng sầu riêng cho khoảng 35 hộ nông dân trồng mới; hỗ trợ 10 lao động có việc làm ổn định; giúp đỡ 5 lượt hộ khó khăn về kỹ thuật, vốn, vật tư để phát triển sản xuất, từng bước thoát nghèo bền vững. Khi địa phương có nhu cầu, ông sẵn sàng tham gia dạy nghề cho lao động nông thôn.

Đặc biệt, năm 2023, hưởng ứng phong trào “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, ông Hòa đã vận động 10 hộ dân hiến đất mở rộng đường, bản thân gia đình ông hiến hơn 400m2 đất mặt tiền, trị giá trên 500 triệu đồng, để hoàn thành tuyến đường nhựa tại tổ 68, ấp Liên Đức. Gia đình ông nhiều năm liền được công nhận là Gia đình văn hóa.

Với những đóng góp nổi bật, ông Đoàn Đức Hòa được công nhận là Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi cấp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn 2020–2025; đồng thời được Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tặng bằng khen vì thành tích xuất sắc trong phong trào “Toàn ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2021–2024.

Theo bà Trần Thị Thanh Hiếu, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Châu Đức, ông Đoàn Đức Hòa là hội viên tiêu biểu, luôn năng động, sáng tạo và mạnh dạn đổi mới trong sản xuất. Không chỉ gương mẫu chấp hành tốt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

"Trong sản xuất, ông Hòa luôn đi đầu trong việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào canh tác để nâng cao hiệu quả và giảm sức lao động. Quan trọng hơn, những kinh nghiệm tích lũy được từ thực tế sản xuất, ông không giữ cho riêng mình mà sẵn sàng chia sẻ với bà con, hỗ trợ cả về vốn lẫn cây giống, giúp các hộ nông dân có hoàn cảnh khó khăn từng bước ổn định sản xuất và nâng cao thu nhập", bà Hiếu cho biết.

Từ một người làm giáo dục rẽ hướng sang nông nghiệp, ông Đoàn Đức Hòa đã chứng minh rằng, khi được tổ chức theo hướng kinh tế trang trại hiện đại, nông nghiệp không chỉ mang lại thu nhập cao mà còn tạo ra giá trị bền vững cho cộng đồng. Mô hình sầu riêng trên đất đỏ Châu Đức của ông đang góp phần định hình một hướng đi mới cho nông nghiệp địa phương: Sản xuất lớn, liên kết chặt chẽ và chủ động hội nhập thị trường xuất khẩu.

×