Ông Zelensky công bố dự thảo kế hoạch hòa bình 20 điểm, đề xuất thỏa thuận không xâm lược giữa Nga và Ukraine

Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky đã công bố một dự thảo khuôn khổ hòa bình gồm 20 điểm mà ông cho biết Kiev đang thảo luận với Mỹ, coi văn bản này là cơ sở đề xuất để chấm dứt xung đột với Nga.

Ông khẳng định dự thảo phần lớn phản ánh lập trường chung của Ukraine và Mỹ, dù một số vấn đề then chốt vẫn chưa được giải quyết. 20 điểm này bao gồm:

1, Khẳng định chủ quyền của Ukraine.

2, Thỏa thuận không xâm lược giữa Nga và Ukraine, giám sát đường ranh giới tiếp xúc.

3, Đảm bảo an ninh.

4, Trong thời bình, quân số của Lực lượng vũ trang Ukraine dự kiến là 800.000 người.

5, Mỹ, NATO và châu Âu sẽ cung cấp cho Ukraine những đảm bảo an ninh, tương tự như Điều 5 của Hiệp ước Liên minh Bắc Đại Tây Dương. Trong trường hợp Nga xâm lược Ukraine, những đảm bảo này phải bao gồm phản ứng quân sự và việc khôi phục các lệnh trừng phạt.

6, Nga sẽ đưa chính sách không xâm lược đối với châu Âu và Ukraine vào tất cả các luật cần thiết.

7, Ukraine sẽ trở thành thành viên của EU vào một ngày nhất định (Kiev muốn ấn định ngày gia nhập).

8, Một gói phát triển toàn cầu dành cho Ukraine, sẽ được xác định trong một thỏa thuận đầu tư riêng biệt.

9, Thành lập một số quỹ để giải quyết các vấn đề phục hồi. Mục tiêu là huy động 800 tỷ USD.

10, Ukraine sẽ đẩy nhanh tiến trình ký kết hiệp định thương mại tự do với Mỹ.

11, Tình trạng phi hạt nhân của Ukraine.

12, Tình trạng hiện tại của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. 

13, Ukraine và Liên bang Nga cam kết thực hiện các chương trình giáo dục trong trường học nhằm thúc đẩy sự hiểu biết và lòng khoan dung đối với các nền văn hóa khác nhau, đồng thời xóa bỏ chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và định kiến.

14, Tình trạng các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng.

15, Cam kết của Liên bang Nga và Ukraine không thay đổi thỏa thuận bằng vũ lực.

16, Nga sẽ không cản trở việc Ukraine sử dụng sông Dnieper và Biển Đen cho các hoạt động thương mại. Bãi cát Kinburn sẽ được phi quân sự hóa.

17, Trao đổi tù binh trên nguyên tắc "tất cả đổi tất cả", hồi hương thường dân, trẻ em và tù nhân chính trị.

18, Ukraine nên tổ chức bầu cử càng sớm càng tốt sau khi ký kết thỏa thuận.

19, Thỏa thuận này có tính ràng buộc pháp lý. Việc thực hiện thỏa thuận sẽ được Hội đồng Hòa bình, do Tổng thống Mỹ Donald Trump đứng đầu, giám sát.

20, Ngay sau khi các bên đồng ý với văn kiện này, lệnh ngừng bắn toàn diện sẽ lập tức có hiệu lực.

Ngoài gói cơ bản, các gói bổ sung riêng biệt sẽ được thảo luận trong các lĩnh vực sau:

1, Văn kiện ba bên (Ukraine, Mỹ và Châu Âu) về các đảm bảo an ninh;

2, Văn kiện song phương - Các đảm bảo an ninh của Mỹ dành cho Ukraine;

3, Lộ trình thịnh vượng của Ukraine là một tài liệu về phục hồi và phát triển kinh tế được xây dựng với sự hợp tác của Mỹ, vạch ra tầm nhìn phát triển đến năm 2040.

Những điều khoản gây tranh cãi

Một trong những điều khoản gây tranh cãi nhất liên quan đến Nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye (ZNPP), hiện do lực lượng Nga kiểm soát hoàn toàn. Kiev muốn nhà máy này được Ukraine và Mỹ vận hành chung theo tỷ lệ 50-50, thay vì phương án quản lý ba bên có sự tham gia của Nga như Washington đề xuất.

Vấn đề lãnh thổ, được mô tả là khó khăn nhất, cũng đặt gánh nặng nhượng bộ lên Nga, bất chấp những thắng lợi quân sự lớn của nước này. Một phương án nêu trong kế hoạch yêu cầu lực lượng Nga rút khỏi các khu vực Kharkov, Dnepropetrovsk, Sumy và Nikolayev của Ukraine, đồng thời “đóng băng” xung đột dọc theo các tuyến mặt trận hiện nay tại các khu vực Donetsk, Lugansk, Zaporozhye và Kherson do Nga kiểm soát.

Moscow từ lâu đã yêu cầu quân đội Ukraine rút khỏi các vùng lãnh thổ đã chính thức sáp nhập vào Nga năm 2022 nhưng hiện vẫn còn một phần nằm dưới sự kiểm soát của lực lượng Kiev.

Kế hoạch cũng kêu gọi Ukraine duy trì lực lượng vũ trang 800.000 quân trong thời bình, dù trước đó chính Zelensky thừa nhận Kiev không đủ khả năng tài chính để duy trì quy mô quân đội như vậy nếu không có sự hỗ trợ từ phương Tây.

Ông Zelensky đồng thời yêu cầu các bảo đảm an ninh “tương tự Điều 5” từ Mỹ, NATO và các nước châu Âu, bao gồm cam kết phương Tây sẽ có phản ứng quân sự nếu giao tranh tái diễn.

Theo đề xuất, Ukraine sẽ chấp nhận quy chế phi hạt nhân, nhưng kỳ vọng được đẩy nhanh tiến trình gia nhập EU và nhận các khoản quỹ tái thiết khổng lồ, tổng cộng lên tới 800 tỷ USD.

Những điều khoản trước đây liên quan đến quyền sử dụng tiếng Nga và Giáo hội Chính thống Ukraine đã được thay thế bằng các cam kết chung chung về các chương trình giáo dục thúc đẩy khoan dung và chống phân biệt chủng tộc.

Ông Zelensky cho biết Ukraine cũng sẽ tổ chức bầu cử sớm nhất có thể sau khi thỏa thuận được ký kết. Nhiệm kỳ tổng thống của ông đã chính thức hết hạn hơn một năm trước, nhưng ông nhiều lần hoãn bầu cử với lý do đang áp dụng thiết quân luật.

Moscow nhấn mạnh rằng chính phủ Ukraine cần có tính chính danh thì mới có thể ký một thỏa thuận hòa bình. Tổng thống Nga Vladimir Putin gần đây nói rằng Moscow có thể cân nhắc ngừng các cuộc tấn công tầm xa vào Ukraine vào đúng ngày nước này tổ chức bầu cử, với điều kiện hàng triệu người Ukraine đang sinh sống tại Nga cũng được phép bỏ phiếu.

Tuy nhiên, theo kế hoạch của ông Zelensky, một lệnh ngừng bắn toàn diện chỉ có hiệu lực sau khi tất cả các bên đồng ý với khuôn khổ này.

Cho đến nay, Moscow vẫn chưa chính thức phản hồi đề xuất nói trên. Tổng thống Putin nhiều lần khẳng định Nga sẵn sàng đàm phán, nhưng nhấn mạnh rằng bất kỳ giải pháp nào cũng phải giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của xung đột và phản ánh thực tế lãnh thổ

×