PGS.TS Bùi Hiền mất lúc 15h15 ngày 11/5 tại nhà riêng ở TP.Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, hưởng thọ 90 tuổi.

Lễ viếng sẽ được tổ chức vào 13h ngày 12/5, lễ truy điệu và đưa tang được tổ chức vào 6h30 ngày 13/5. Ông sẽ được an táng tại quê nhà Vĩnh Chân, huyện Hạ Hòa, Phú Thọ.

Như vậy, chỉ trong hai ngày, giới ngôn ngữ học, văn chương chia tay 3 Phó giáo sư là ông Phạm Văn Tình, Trần Khánh Thành và Bùi Hiền.

PGS.TS Bùi Hiền sinh năm 1935 tại Hạ Hòa, Phú Thọ. Ông là giảng viên tiếng Nga, nguyên là Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Ngoại ngữ (nay là Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội).

Vốn mồ côi cha mẹ từ thuở nhỏ, ông đã vượt qua mọi khó khăn gian khổ và có ý chí vươn lên để trở thành một nhà khoa học nghiêm túc, tâm huyết. Năm 1953, ông được Nhà nước cử đi học tiếng Nga ở Trung Quốc. Sau khi tốt nghiệp, tháng 10/1955, ông trở về, được giao phụ trách ban tiếng Nga của Trường Ngoại ngữ mới thành lập ở Hà Nội.

Năm 1967, Trường Đại học Sư phạm ngoại ngữ Hà Nội thành lập, ông Bùi Hiền được giao phụ trách khoa tiếng Nga. Ông đã bảo vệ thành công luận án phó tiến sĩ (nay là tiến sĩ) ở Trường đại học Tổng hợp Quốc gia Moskva mang tên M.V. Lomonosov với kết quả xuất sắc năm 1973. Sau khi bảo vệ thành công luận án, ông trở về nước, tiếp tục công tác tại Trường Đại học Sư phạm ngoại ngữ Hà Nội.

Năm 1974, ông được bổ nhiệm giữ chức vụ Phó hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm ngoại ngữ Hà Nội. Năm 1978, ông được điều chuyển về Bộ GDĐT Việt Nam phụ trách ngoại ngữ trong cải cách giáo dục.

Sau đó, ông Hiền được bổ nhiệm làm Phó viện trưởng Viện Nội dung và Phương pháp dạy học phổ thông thuộc Viện Khoa học giáo dục Việt Nam. Ông giữ chức vụ này cho đến khi nghỉ hưu năm 1993.

PGS Bùi Hiền là tác giả của hàng chục cuốn sách giáo khoa, sách giáo viên, sách đọc thêm tiếng Nga cho trường phổ thông, 4 bộ từ điển các loại, trong đó có bộ "Từ điển giáo khoa Nga - Việt" dày 1.800 trang được gắn hai Huy chương quốc tế là "Bussiness initiative directions" và "International gold star for quality".

Dù đã nghỉ hưu nhiều năm nay, PGS Bùi Hiền vẫn không ngừng nghiên cứu và sáng tạo để cùng đồng nghiệp hoàn thành nhiều cuốn sách có ý nghĩa.

Ông đã được tặng thưởng Huân chương Chống Mỹ cứu nước hạng II; Huy chương Puskin vì thành tích truyền bá tiếng Nga; Huy chương "Cán bộ ưu tú ngành xuất bản Liên Xô".

Năm 2017, ông gây tranh cãi mạnh mẽ trên mạng xã hội khi bất ngờ công bố đề xuất cải tiến tiếng Việt.

Theo ông Bùi Hiền, trải qua gần một thế kỷ, đến nay chữ quốc ngữ đã bộc lộ nhiều bất hợp lý nên cần phải cải tiến để giản tiện, dễ nhớ, dễ sử dụng, tiết kiệm thời gian, vật tư... Từ đó, ông kiến nghị một phương án làm cơ sở để tiến tới một phương án tối ưu trình nhà nước. Chữ quốc ngữ cải tiến của tác giả Bùi Hiền dựa trên tiếng nói văn hóa của thủ đô Hà Nội cả về âm vị cơ bản lẫn 6 thanh điệu chuẩn, nguyên tắc mỗi chữ chỉ biểu đạt một âm vị, và mỗi âm vị chỉ có một chữ cái tương ứng biểu đạt.

Ngày 29/12/2017, đề xuất cải tiến chữ viết tiếng Việt được Cục Bản quyền tác giả cấp giấy chứng nhận bản quyền.

Ngày 12/1/2018, ông tiếp tục công bố 3.254 câu thơ lục bát của Truyện Kiều bằng ngôn ngữ "tiếq Việt".

Cuối năm 2018, ông công bố dừng hoàn toàn, không nghiên cứu thêm bất cứ điều gì về bộ cải tiến tiếng Việt bởi bộ cải tiến đã hoàn thành rất đầy đủ, rõ ràng, cộng với sức khỏe không cho phép.

×