Phát triển nông nghiệp đô thị ở Hà Nội: Tăng diện tích đất xanh

Nông nghiệp đô thị gắn liền với kinh tế xanh…

Tại hội thảo, GS. TSKH Trần Duy Quý - Tổng Biên tập Tạp chí Khoa học Phát triển Nông thôn Việt Nam nhấn mạnh: “Nông nghiệp đô thị (NNĐT) không chỉ đơn thuần cung cấp thực phẩm sạch mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu ô nhiễm, tạo thêm không gian xanh cho thành phố”.

Tại Hà Nội, NNĐT đã và đang phát triển mạnh mẽ với các mô hình như trồng rau sạch, cây ăn quả, hoa và cây cảnh. Điển hình là 285 mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, tập trung tại các huyện ven đô như Mê Linh, Gia Lâm, Đông Anh. Những mô hình này không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng thực phẩm tươi sạch mà còn góp phần tạo cảnh quan đô thị, cải thiện môi trường sống.

Ngoài ra, NNĐT giúp giảm chi phí vận chuyển, lưu trữ và bảo quản thực phẩm, thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn qua việc tái sử dụng chất thải đô thị làm phân bón hữu cơ, nước tưới cây.

Như vậy, NNĐT không chỉ là lời giải cho bài toán thực phẩm mà còn đóng vai trò thiết yếu trong chiến lược phát triển kinh tế xanh.

Tuy nhiên, Hà Nội vẫn đối mặt với nhiều khó khăn trong phát triển NNĐT, như quỹ đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp, lao động trẻ chuyển dịch sang khu vực công nghiệp, việc tiếp cận nguồn vốn đầu tư còn hạn chế. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ và chính sách hỗ trợ còn nhiều bất cập cũng là những rào cản lớn.

Để khắc phục, hội thảo nhấn mạnh cần xây dựng vành đai xanh quanh Thủ đô, phát triển mô hình nông nghiệp sinh thái kết hợp du lịch tại các huyện ngoại thành như Ba Vì, Mỹ Đức. Đồng thời, Hà Nội cần thúc đẩy ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, như hệ thống tưới tiêu tự động, chế phẩm sinh học và mô hình chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ. Chính quyền thành phố cũng cần hoàn thiện khung chính sách, hỗ trợ tài chính và đào tạo nguồn nhân lực để phát triển NNĐT theo hướng hiện đại và bền vững.

Hà Nội cần có “tầm nhìn mới - tư duy mới”...

Trong tham luận, TS.KTS Trương Văn Quảng, Phó Tổng thư ký Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cũng nhấn mạnh rằng: “Quy hoạch Thủ đô Hà Nội cần có “tầm nhìn mới - tư duy mới” mang tính toàn cầu, gắn với đặc thù của Thủ đô để đảm bảo sự phát triển bền vững”.

Ông khẳng định Hà Nội phải giữ vai trò là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục và khoa học của cả nước. Một trong những định hướng quan trọng là xây dựng mô hình đô thị xanh và sinh thái, kết hợp hài hòa giữa phát triển đô thị và bảo tồn thiên nhiên. Ông đề xuất tăng diện tích đất xanh bằng cách phát triển hành lang xanh, nệm xanh và thảm xanh không chỉ ở khu vực ngoại thành mà cả trong khu vực nội thành, đặc biệt xanh hóa ở khu vực nội đô lịch sử.

Ngoài ra, ông Quảng cũng nhấn mạnh sự cần thiết trong việc phát triển nông thôn theo hướng hiện đại, sinh thái và bền vững, với các làng nghề và không gian văn hóa phục vụ du lịch sinh thái. Ông cho rằng việc tổ chức không gian nông nghiệp đô thị cần đảm bảo kết nối hài hòa giữa nông nghiệp và đô thị hóa, thông qua các mô hình nông nghiệp công nghệ cao và du lịch nông nghiệp. Đặc biệt, Hà Nội cần áp dụng mô hình nông nghiệp sinh thái ven sông, biến các khu vực này thành công viên sinh thái và không gian cảnh quan ven sông. Mục tiêu cuối cùng là nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, đồng thời bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của Thủ đô.

Cũng trong khuôn khổ hội thảo, ông Hoàng Văn Thám, Giám đốc HTX Rau quả sạch Chúc Sơn, đã chia sẻ những thành công trong sản xuất nông nghiệp công nghệ cao và đề xuất giải pháp nhằm phát triển bền vững nông nghiệp đô thị.

Phát biểu tại hội thảo, ông Hoàng Văn Thám cho biết, HTX Rau quả sạch Chúc Sơn đã và đang khẳng định vai trò tiên phong trong lĩnh vực nông nghiệp đô thị tại Hà Nội. Thành lập từ năm 2016, HTX hiện có 66 thành viên, sở hữu 17,8 ha vùng sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP. Trong 10 tháng năm 2024, HTX đã thu mua gần 900 tấn rau củ, mang lại doanh thu 21,5 tỷ đồng, dự kiến cả năm đạt 27 tỷ đồng, tăng 29% so với năm 2023.

Ông Thám nhấn mạnh, HTX xây dựng chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ, đảm bảo mọi sản phẩm đều có thể truy xuất nguồn gốc qua QR code. “Hiện nay, sản phẩm của chúng tôi đã có mặt tại các hệ thống siêu thị lớn như Lotte, Big C và phục vụ các bếp ăn trường học, bệnh viện”.

Không dừng lại ở đó, HTX còn tiên phong ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, bao gồm nhà màng tự động và phần mềm quản lý Facefarm, giúp giám sát và tối ưu hóa quy trình từ gieo trồng đến thu hoạch, ông nói.

Bên cạnh những thành tựu, ông Hoàng Văn Thám cũng chỉ ra thách thức lớn mà HTX đang gặp phải, đặc biệt là về nhân lực và vốn đầu tư. “Nhân lực trẻ ít mặn mà với nông nghiệp, trong khi việc tiếp cận vốn vay thương mại gặp nhiều khó khăn do yêu cầu thế chấp cao”, ông Thám chia sẻ.

Để khắc phục, ông đề xuất thành phố cần có chính sách hỗ trợ đào tạo nhân lực, thu hút lao động trẻ và tạo điều kiện vay vốn ưu đãi. Ngoài ra, việc ban hành hướng dẫn thực hiện Luật Đất đai sẽ giúp các HTX mở rộng đầu tư cơ sở hạ tầng sản xuất.

“Chúng tôi cũng mong muốn phát triển thêm các khu nông nghiệp sinh thái gắn với du lịch trải nghiệm, hướng tới nền nông nghiệp đô thị phát thải thấp và bền vững”, ông Thám nhấn mạnh, đồng thời khẳng định HTX sẽ tiếp tục nỗ lực đóng góp vào sự phát triển kinh tế xanh của Thủ đô.

Đại diện Trung tâm Khuyến nông Hà Nội đã tổng kết các ý kiến đóng góp tại hội thảo và cam kết tiếp tục kiến nghị, đặc biệt liên quan đến việc thực thi Luật Đất đai 2024, nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho sự phát triển nông nghiệp đô thị. Đồng thời, trung tâm cũng quản lý Quỹ Khuyến nông, một nguồn vốn quan trọng hỗ trợ nông dân và hợp tác xã vay phát triển sản xuất.

Đại diện Trung tâm Khuyến nông Hà Nội nhấn mạnh, nếu các hợp tác xã và nông dân có nhu cầu tiếp cận nguồn vốn này, có thể liên hệ qua các Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp cấp huyện. Đội ngũ khuyến nông tại địa phương sẽ hướng dẫn chi tiết quy trình vay vốn, đảm bảo việc triển khai hỗ trợ đúng quy định và hiệu quả, góp phần thúc đẩy nông nghiệp Thủ đô phát triển theo hướng hiện đại và bền vững.