Tiết lộ chi tiết về thỏa thuận hạt nhân AUKUS

Thỏa thuận ban đầu bao gồm việc Úc mua 3 tàu ngầm lớp Virginia của Mỹ, sẽ được giao vào đầu những năm 2030 và tùy chọn mua thêm 2 tàu nữa, các nhà lãnh đạo của 3 nước công bố hôm 13/3 tại một cuộc họp ở San Diego. Dự án cũng kêu gọi phát triển các tàu ngầm mới, được gọi là SSN-AUKUS, sẽ được chế tạo ở Anh và Australia với sự hỗ trợ và công nghệ của Mỹ.

Phát biểu tại Căn cứ Hải quân Loma ở San Diego, Tổng thống Joe Biden cho biết ba đồng minh đang ở "một bước ngoặt lịch sử, nơi mà nỗ lực tăng cường khả năng răn đe và thúc đẩy ổn định sẽ ảnh hưởng đến triển vọng hòa bình trong nhiều thập kỷ tới". Thủ tướng Úc Anthony Albanese gọi thỏa thuận tàu ngầm là "khoản đầu tư đơn lẻ lớn nhất vào năng lực quốc phòng của Úc trong suốt lịch sử đất nước".

Các quan chức Trung Quốc lập luận rằng liên minh AUKUS vi phạm Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) vì liên quan đến việc chuyển giao công nghệ hạt nhân cho một quốc gia chưa được trang bị vũ khí hạt nhân.

Các tàu ngầm do Mỹ chế tạo được cung cấp nhiên liệu bằng uranium ở cấp độ vũ khí, nhưng Bộ Ngoại giao Úc lập luận rằng vì các tàu này sẽ không được trang bị vũ khí hạt nhân nên chúng sẽ không vi phạm cam kết chống phổ biến vũ khí hạt nhân. "Động cơ đẩy hạt nhân của hải quân không bị cấm bởi NPT", Bộ cho biết.

Úc đã tìm cách hiện đại hóa hạm đội hải quân của mình trong bối cảnh lo ngại về ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. 

Thủ tướng Vương quốc Anh Rishi Sunak cho biết quan hệ đối tác phản ánh những thách thức địa chính trị đang gia tăng, "bao gồm cả việc Nga triển khai chiến dịch quân sự ở Ukraine, sự quyết đoán ngày càng tăng của Trung Quốc và những động thái gây bất ổn của Iran cũng như Triều Tiên". Ngoài tàu ngầm, AUKUS còn hợp tác cả về trí tuệ nhân tạo, vũ khí siêu thanh và các công nghệ phòng thủ tiên tiến khác.

Thỏa thuận về tàu ngầm đánh dấu lần thứ hai trong lịch sử Mỹ - và lần đầu tiên sau 65 năm - Washington chia sẻ công nghệ đẩy hạt nhân của mình với một quốc gia khác.

Bắc Kinh cáo buộc các đối tác AUKUS phá hoại hòa bình và ổn định ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương bằng cách hoạt động theo "tâm lý Chiến tranh Lạnh".