Ra điều kiện “gây khó dễ”, hàng loạt gói thầu phải điều chỉnh hồ sơ

Tiêu chí "ưu tiên" nhà thầu quen

Điển hình, tại Gói thầu số 03 có giá dự toán hơn 2 tỷ đồng do Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Hòa Bình làm chủ đầu tư. Gói thầu nhằm thực hiện việc: Mua sắm máy photocopy siêu tốc, máy scan siêu tốc, máy vi tính xách tay chuyên dùng, tủ hồ sơ lưu trữ theo đề án. Đơn vị tư vấn lập hồ sơ mời thầu (HSMT) là Công ty CP Kiến trúc Kim Tự Tháp.

Ngay khi phát hành HSMT, nhiều nhà thầu phải "ngán ngẩm" vì một số tiêu chuẩn đánh giá không phù hợp với quy định về cạnh tranh trong đấu thầu. Nổi bật trong đó là yêu cầu nhà thầu có biên bản khảo sát và bản vẽ hiện trạng địa điểm lắp đặt có xác nhận của Chủ đầu tư.

Đồng thời, HSMT còn thể hiện yếu tố hạn chế cạnh tranh khi yêu cầu nhà thầu đề xuất ít nhất 1 hợp đồng tương tự cung cấp, lắp đặt thiết bị cho ngành kiểm sát. Theo các đơn vị dự thầu đánh giá, những tiêu chí nói trên sẽ giúp các đơn vị cung ứng "quen" của ngành kiểm sát có điều kiện trúng thầu dễ dàng hơn.

Trước phản ứng của các đơn vị dự thầu, ngày 18/7 vừa qua, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Hòa Bình thông báo điều chỉnh HSMT theo hướng lược bỏ các điều kiện về hợp đồng tương tự và biên bản khảo sát, nhằm gia tăng cạnh tranh tại cuộc thầu.

Hủy gói thầu vì yêu cầu thiếu căn cứ pháp lý

Bên cạnh tình trạng phải điều chỉnh HSMT, nhiều gói thầu thậm chí phải hủy vì đưa ra điều kiện "oái oăm". Điển hình, Bệnh viện Đa khoa khu vực (ĐKKV) Cẩm Phả đã phải sửa đổi HSMT Gói thầu số 1 Cung cấp dịch vụ vệ sinh bệnh viện năm 2023 sau phản ánh của 2 nhà thầu về tiêu chí vi phạm quy định pháp luật về đấu thầu tại hồ sơ mời thầu (HSMT). Sau sửa đổi, Gói thầu có 3 nhà thầu tham dự nhưng lại phải hủy thầu vì những sai sót khác.

Cụ thể, gói thầu trên trị giá 3,6 tỷ đồng nói trên, đưa ra yêu cầu "cán bộ quản lý giám sát" phải "có chứng chỉ giám sát dịch vụ vệ sinh bệnh viện tại các trường đào tạo về y tế", "có chứng nhận quản lý chất thải y tế tại các trường đào tạo về y tế".

Các nhà thầu tham gia đã gửi nhiều đề nghị Bệnh viện cung cấp căn cứ pháp lý khi đưa ra yêu cầu này, bởi đây là yêu cầu cao hơn mức cần thiết, không phù hợp với Mẫu 3A ban hành kèm theo Thông tư số 08/2022/TT-BKHĐT, hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng, vi phạm quy định tại khoản 2 Điều 12 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP.

Ngoài vấn đề tiêu chí về cán bộ chủ chốt, gói thầu của Bệnh viện ĐKKV Cẩm Phả cũng bị phản ánh về các yêu cầu không dựa trên cơ sở pháp lý nào như: Mức độ đáp ứng hệ thống đảm bảo chất lượng và phương pháp thực hiện, cán bộ quản lý giám sát,…

Ngày 10/6/2023, Bệnh viện ĐKKV Cẩm Phả đã phải sửa đổi HSMT gói thầu nêu trên, theo đó lược bỏ phần lớn các yêu cầu 2 nhà thầu phản ánh. Sau sửa đổi HSMT, Gói thầu được đóng, mở thầu vào ngày 15/6/2023 với sự tham dự của 3 nhà thầu gồm: Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Ý Nhân (giá dự thầu 2,98 tỷ đồng); Công ty CP Đầu tư thương mại và Dịch vụ Nhà đẹp Việt (giá dự thầu 3,232 tỷ đồng); Công ty TNHH MTV Dịch vụ và Thương mại Hoàn Thiện DT (giá dự thầu 3,245 tỷ đồng).

Tuy nhiên, ngày 18/7/2023, Bệnh viện ĐKKV Cẩm Phả quyết định hủy thầu gói thầu nêu trên với lý do sơ suất trong quá trình đăng tải HSMT lên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.

Trong tình trạng tương tự, mới đây, Phòng Giáo dục và Đào tạo TP. Sa Đéc (tỉnh Đồng Tháp) cũng vừa phải hủy Gói thầu số 02 Mua sắm thiết bị phòng học vi tính học sinh các trường tiểu học, THCS công lập trên địa bàn Thành phố (dự toán 3,675 tỷ đồng). Nguyên nhân hủy thầu là do HSMT bao hàm nhiều thông số kỹ thuật chưa phù hợp.

Theo tìm hiểu, trong quá trình phát hành HSMT, Gói thầu liên tục bị các nhà thầu đề nghị điều chỉnh hàng loạt thông số kỹ thuật mang tính định hướng nhà thầu. Nhiều ý kiến cho rằng, không khó để nhận ra linh kiện mainboard máy tính theo yêu cầu của HSMT "ngầm" chỉ định thương hiệu Asus với những thông số mà các hãng khác không thể đạt yêu cầu, trong đó có rất nhiều chức năng hoàn toàn không cần thiết trong ứng dụng vào dạy và học.