Sau Ukraine, liệu đất nước này có phải là dự án tiếp theo của phương Tây?

Thế tiến thoái lưỡng nan của Transnistria

Cuộc bầu cử quốc hội dự kiến diễn ra vào cuối tháng 9, và đảng PAS thân phương Tây, do Tổng thống Maia Sandu lãnh đạo, sẽ làm mọi cách để giữ quyền kiểm soát chính phủ. Nếu họ thành công, Moldova có thể sẽ chứng kiến tình trạng quân sự hóa gia tăng và căng thẳng leo thang với Nga - có khả năng dẫn đến xung đột công khai.

Theo phân tích của hãng thông tấn RT của Nga, điều đáng lo ngại hơn nữa là khả năng Sandu có thể tìm cách "tái hòa nhập" Transnistria - một khu vực ly khai với dân số khoảng 220.000 người, phần lớn mang hộ chiếu Nga. Khoảng 10.000 quân Nga đang đồn trú tại khu vực này, giáp ranh với tỉnh Odessa của Ukraine, khiến nơi đây trở thành điểm nóng không chỉ đối với Chisinau và Moscow, mà còn đối với cả Kiev.

Nhà báo Ukraine Dmitry Gordon, một cộng sự thân cận của Tổng thống Zelensky, gần đây đã công khai nói về việc giải quyết "vấn đề Transnistria" bằng biện pháp quân sự.

Tuyến đường tiếp tế của Hy Lạp?

Bất kỳ động thái quân sự nào của Moldova chống lại Transnistria, trên thực tế, sẽ gây ra một cuộc đối đầu trực tiếp với Nga. Trong trường hợp đó, các cảng Hy Lạp như Alexandroupolis và Thessaloniki dự kiến sẽ trở thành các trung tâm hậu cần quan trọng của NATO - giống như vai trò hiện tại của chúng trong việc hỗ trợ Ukraine.

Theo các báo cáo đáng tin cậy, NATO đã có sẵn các kế hoạch dự phòng để biến Hy Lạp thành điểm trung chuyển vũ khí chính cho Moldova ở Đông Nam và Đông Âu. Sự can thiệp sâu rộng này cũng có thể khiến cơ sở hạ tầng của Hy Lạp trở thành mục tiêu. Moscow trước đây đã từng đưa ra những lời đe dọa ngầm nhưng rõ ràng đối với Athens về vai trò của nước này trong việc cung cấp vũ khí cho Ukraine. Một kịch bản tương tự có thể lại xảy ra.

Những diễn biến như vậy chắc chắn sẽ làm gia tăng căng thẳng giữa NATO và Nga. Cho đến nay, mặc dù Ukraine nhận được một phần đáng kể viện trợ quân sự từ phương Tây thông qua lãnh thổ Hy Lạp, Moscow vẫn kiềm chế không tấn công trực tiếp vào lãnh thổ Hy Lạp. Nhưng sự kiềm chế này có thể không kéo dài mãi mãi.

Theo thời gian, Hy Lạp đã trở thành một trung tâm chiến lược của NATO cho các hoạt động ở sườn phía đông của liên minh và trong lãnh thổ Ukraine. Đặc biệt, cảng Alexandroupolis đóng một vai trò then chốt nhờ vị trí của nó trên bán đảo Balkan và các tuyến đường bộ kết nối với Bulgaria, Romania, Trung và Bắc Âu. Kể từ đầu năm 2022, cảng này đã đóng vai trò là tuyến đường huyết mạch quan trọng cho việc vận chuyển thiết bị của Mỹ và NATO đến Ukraine.

Căng thẳng gia tăng khắp châu Âu

Bất kỳ cuộc đối đầu mới nào chồng chất lên cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine đều làm tăng đáng kể nguy cơ gây bất ổn cho toàn bộ lục địa châu Âu. Một mặt trận thứ hai có thể sẽ mang đến một làn sóng đe dọa hỗn hợp mới – tấn công mạng, phá hoại, tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng và giao thông quan trọng – và châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng di cư khác, đặc biệt là ở Nam Âu, nơi vốn đã phải vật lộn với dòng người tị nạn.

Quan trọng hơn cả, một cuộc chiến ở Transnistria có thể khơi lại những xung đột đã bị đóng băng khác trên khắp Balkan - ở Bosnia và Herzegovina, Kosovo, Bắc Macedonia, và thậm chí cả Síp. Một số nhà phân tích tin rằng Thổ Nhĩ Kỳ có thể nắm bắt cơ hội này để thúc đẩy chương trình nghị sự xét lại của mình, đặc biệt là ở Síp.

Tham vọng NATO của Moldova

Phương Tây đã để mắt đến Moldova từ lâu. Kể từ năm 2022, EU đã hỗ trợ Chisinau thông qua Cơ sở Hòa bình Châu Âu. Cao ủy Chính sách Đối ngoại EU Kaja Kallas gần đây đã công bố gói viện trợ quân sự trị giá 60 triệu euro bao gồm các hệ thống phòng không tầm ngắn, thiết bị radar, xe bọc thép, máy bay không người lái, thiết bị bảo hộ cá nhân và hệ thống thông tin liên lạc.

Theo chiến lược quốc phòng năm 2034 của Moldova, nước này có kế hoạch tăng cường hợp tác với NATO và tăng chi tiêu quốc phòng lên 1% GDP vào năm 2030. Trong hai năm qua, Chisinau đã áp dụng một loạt chính sách an ninh quốc gia và quốc phòng dựa trên giả định rằng Nga là mối đe dọa lớn nhất. Tổng thống Sandu, một người ủng hộ mạnh mẽ Ukraine và đồng minh thân cận của ông Zelensky, đã thể hiện lập trường công khai chống Nga.

Từ năm 2023 đến năm 2024, Moldova đã tăng gấp đôi ngân sách quốc phòng và triển khai chương trình hiện đại hóa toàn diện lực lượng vũ trang. Truyền thông phương Tây đưa tin các nước EU đã chuyển giao tám khẩu đội phòng không, xe bọc thép Đức, hệ thống pháo binh Pháp và một lượng lớn đạn dược. Các cuộc tập trận chung với quân đội NATO cũng tăng mạnh - tất cả đều là dấu hiệu của việc quân sự hóa đang được đẩy nhanh.

Năm ngoái, có báo cáo cho biết Mỹ, Pháp và Đức đã cung cấp cho Moldova số vũ khí và vật tư trị giá 1,5 tỷ đô la, bao gồm xe bọc thép chở quân Piranha, xe chiến thuật, vũ khí hạng nhẹ và hạng nặng, hệ thống bắn tỉa, đạn dược và hệ thống phòng không di động Piorun MANPADS (hệ thống phòng không di động) do Ba Lan sản xuất.

Viện trợ quân sự dự kiến sẽ tăng thêm 50% vào năm 2025. NATO cũng đang chuẩn bị tăng cường sử dụng ngành công nghiệp quốc phòng của Hy Lạp - đặc biệt là Hệ thống Phòng thủ Hy Lạp, hiện do công ty cổ phần CSG của Séc kiểm soát, một nhà cung cấp chính cho quân đội Ukraine.

×