Số hoá giấy phép xây dựng: Bước đệm cải cách mạnh tay thủ tục hành chính

Theo Trung tâm Phục vụ hành chính công TP. Hà Nội, việc số hoá thủ tục cấp phép xây dựng nhằm nâng cao tính thuận tiện cho người dân và doanh nghiệp. Thành phố kỳ vọng, cải cách này sẽ loại bỏ khâu tiếp xúc trực tiếp giữa cán bộ và người dân, vốn được xem là “điểm đen” phát sinh tiêu cực lâu nay.

Thủ tướng Phạm Minh Chính từng nhấn mạnh, việc cắt giảm thủ tục hành chính, trong đó có giấy phép xây dựng, không chỉ nhằm rút ngắn thời gian cho người dân và doanh nghiệp mà còn là bước đi quyết liệt để "chặn đứng" những bất cập cố hữu như xin - cho, tiêu cực, nhũng nhiễu.

Do đó, quá trình này đang đặt nền móng cho một bước cải cách sâu hơn: Cắt giảm và tiến tới bỏ thủ tục cấp phép xây dựng, một trong những nút thắt hành chính lớn nhất hiện nay.

Triển khai Công điện của Thủ tướng về cắt giảm thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng, Bộ Xây dựng đề xuất miễn giấy phép xây dựng đối với các công trình nằm trong dự án đã có quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 hoặc thuộc khu vực đã được phê duyệt thiết kế đô thị.

Về việc số hoá thủ tục giấy phép xây dựng, anh Thanh Nghĩa (42 tuổi, trú tại huyện Thanh Trì) cho rằng, số hoá thủ tục xin phép xây dựng giúp người dân tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí.

“Thay vì đợi nhiều ngày, thậm chí mất hàng tháng để hoàn tất hồ sơ như hiện nay, chủ nhà có thể chủ động triển khai công trình nhanh chóng, phù hợp với nhu cầu thực tế”, anh chia sẻ.

Anh Đình Anh (quận Hà Đông, Hà Nội) chia sẻ, anh từng mất gần 2 tháng chỉ để hoàn tất thủ tục xin giấy phép xây ngôi nhà 5 tầng. “Nếu được miễn cấp phép với những khu đã có quy hoạch rõ ràng, tôi tin rằng người dân sẽ giảm được rất nhiều gánh nặng”, anh nói.

Từ cấp phép trực tuyến đến bỏ giấy phép xây dựng

Theo góc nhìn doanh nghiệp, ông Phạm Đức Toản, CEO Bất động sản EZ đánh giá, việc triển khai cấp phép trực tuyến không chỉ rút ngắn thời gian và chi phí chuẩn bị hồ sơ, mà còn giúp tăng tốc tiến độ đầu tư. Đây là yếu tố quan trọng trong bối cảnh thị trường bất động sản đang cần lực đẩy để phục hồi.

TS. Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam nhận định: "Nếu được thực hiện minh bạch và bài bản, việc bỏ giấy phép xây dựng sẽ là cú hích mạnh cho thị trường bất động sản, nhất là phân khúc hạ tầng đô thị và công nghiệp. Thậm chí còn thu hút dòng vốn FDI".

Đặc biệt, ngành xây dựng có quan hệ chặt chẽ với hàng loạt lĩnh vực như vật liệu xây dựng, vận tải, cơ khí, thiết bị điện... Việc tháo gỡ điểm nghẽn giấy phép sẽ kéo theo tăng trưởng dây chuyền trong các ngành phụ trợ, tạo ra sự chuyển mình tích cực cho GDP.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Công ty CP Đầu tư Bất động sản Toàn Cầu (GP Invest), cũng ủng hộ chủ trương bỏ giấy phép xây dựng với các dự án đã phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500. Ông Hiệp cho rằng, kể cả với công trình thấp tầng, sau khi đã duyệt quy hoạch thì không cần cấp phép thêm nữa.

Với các dự án, cũng nên áp dụng theo quy định chung là không cấp giấy phép xây dựng mà chỉ thẩm định quy hoạch, giống như dự án đô thị thấp tầng. Với công trình cao tầng, có thể chỉ cần cấp phép từng tòa.

Hiện, doanh nghiệp phải mất từ 3 - 4 tháng cho thủ tục xin giấy phép xây dựng nếu mọi việc thuận lợi. Đây là thủ tục tốn kém cả thời gian và công sức, nên việc cắt giảm là hoàn toàn hợp lý.

Giải pháp nào tránh buông lỏng quản lý?

Dù mang lại nhiều kỳ vọng, việc bỏ cấp phép xây dựng cũng khiến giới chuyên gia đặt ra không ít cảnh báo. Nếu không đi kèm cơ chế hậu kiểm chặt chẽ, việc xây dựng tràn lan, sai quy hoạch, vượt tầng, làm xấu bộ mặt đô thị hoặc lấn chiếm đất công rất dễ xảy ra.

KTS Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, “Giấy phép xây dựng không chỉ là thủ tục hành chính mà còn là công cụ bảo đảm quy hoạch, an toàn kết cấu và bảo vệ môi trường. Nếu bỏ mà không có giải pháp thay thế hữu hiệu, chúng ta có thể đối mặt với nguy cơ đô thị bị băm nát, đặc biệt ở khu vực ven đô và nông thôn.”

Trước băn khoăn về việc người dân có thể xây dựng tự phát, ông Chính cho rằng đây là rủi ro cần phải lường trước. Cùng với đó, ông cũng nhấn mạnh yếu tố cốt lõi: “Pháp luật phải rõ ràng, người dân và doanh nghiệp phải hiểu đúng, tuân thủ đúng. Các đơn vị thiết kế, thi công và chủ đầu tư cũng cần từ bỏ tư duy ‘cứ xây rồi tính’, ‘lo trước tính sau’”.

Những ý kiến này cho thấy, nếu tiến trình cải cách thiếu kiểm soát, thay vì tạo thuận lợi, việc bỏ giấy phép xây dựng có thể dẫn đến những hệ lụy phức tạp và khó lường. Vậy làm thế nào để bỏ giấy phép xây dựng đi đúng hướng giảm thiểu thủ tục chứ không "mở đường" cho sai phạm?

×