Sự trỗi dậy của 'tướng sắt' Ukraine đã trở thành cơn ác mộng tồi tệ nhất của quân đội Nga

Từng cân nhắc trở thành diễn viên hài

Zaluzhnyi đã dành vài năm qua để cải tổ quân đội Ukraine nhằm chuẩn bị cho cuộc chiến mà ông đã dự đoán từ vài năm trước. Zaluzhnyi sinh năm 1973 tại một ngôi làng tên là Novohrad-Volyns'kyi, ở Zhytomyr Oblast. Khu vực này đã trải qua các đợt pháo kích dữ dội của Nga trong những tháng đầu của cuộc chiến.

Mặc dù từng cân nhắc trở thành một diễn viên hài, nhưng Zaluzhnyi quyết định tiếp bước cha mình và theo đuổi sự nghiệp trong quân đội.

Zaluzhnyi gia nhập Học viện Lục quân thuộc Học viện Quân sự Odessa vào đầu những năm 1990 khi Liên Xô sụp đổ. Vài năm sau, ông theo học Học viện Quốc phòng ở Kiev, nơi ông tốt nghiệp loại xuất sắc năm 2007.

Từ năm 2007 đến 2013, Zaluzhnyi nhanh chóng thăng hạng, đảm nhận một số chức vụ trong quân đội, trong đó có tư cách chỉ huy một lữ đoàn cơ giới.

Năm 2020, ông nhận bằng Thạc sĩ Quan hệ Quốc tế tại Học viện Ostroh thuộc Đại học Quốc gia. Ông cũng tham dự nhiều khóa huấn luyện của NATO bên ngoài Ukraine.

"Bạn thấy đấy, có sự pha trộn này, ông ấy đã làm được điều gì đó trên chiến trường, ông ấy chỉ huy quân đội, ông ấy quay lại học tập, ông ấy được thăng chức, ông ấy làm mỗi thứ một chút, Marina Miron, nhà nghiên cứu tại Khoa Nghiên cứu Quốc phòng tại Kings College London, nói với Insider.

Việc Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014 đã trở thành một thời điểm quan trọng đối với Zaluzhnyi, người chỉ huy một số đơn vị quân đội Ukraine ở đó.

Trong thời gian đảm nhiệm chức vụ ở Crimea, Zaluzhnyi bắt đầu thực hiện một số thay đổi chiến thuật đối với quân đội nhằm thoát khỏi tâm lý cũ của Liên Xô và mở đường cho các chiến thuật chiến đấu mới.

Miron nói với Insider rằng cuộc chiến ở Donbas có "ảnh hưởng rất lớn" đến phong cách lãnh đạo của ông.

"Cuộc chiến ở Donbas đã định hình ý tưởng của ông ấy về cơ bản tạo ra cấu trúc linh hoạt này trong Lực lượng Vũ trang Ukraine, xem các cuộc chiến đang được tiến hành như thế nào trong thời hiện đại", Miron nói.

"Tôi đã đọc rất nhiều sách, tôi đã tốt nghiệp tất cả các học viện với huy chương vàng, tôi hiểu mọi thứ về mặt lý thuyết, nhưng tôi không hiểu chiến tranh thực sự nghĩa là gì (cho đến năm 2014)", Zaluzhnyi từng nói.

Nhưng trong 8 năm chiến tranh, cho đến năm 2022, cả tôi và những người như tôi đều hiểu rất rõ điều đó", ông nói với The Economist.

Năm 2019, Zaluzhnyi được bổ nhiệm làm chỉ huy Lực lượng mặt đất Ukraine ở khu vực phía bắc Cherinihiv - một vị trí cấp cao mà anh chưa bao giờ nghĩ mình sẽ có được.

Trong một cuộc phỏng vấn với ArmyInform, Zaluzhnyi cho biết ông luôn mơ ước được trở thành một người lính, nhưng ông chưa bao giờ nghĩ mình sẽ trở thành một chỉ huy hàng đầu.

"Việc thăng chức của tôi giống như một người lính bình thường. Tôi được bổ nhiệm - tôi nhận nhiệm vụ, nhậm chức, được đề nghị khác - cũng bị di chuyển", ông nói với ArmyInform, theo Politico. "Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng một ngày nào đó tôi sẽ trở thành một vị tướng và đạt được cấp bậc cao."

Hai năm sau, vào tháng 7 năm 2021, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã giao cho ông công việc hàng đầu, bổ nhiệm ông làm Tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang.

Lực lượng Vũ trang Ukraine bao gồm Lục quân, Hải quân và Không quân.

Với tư cách là tổng tư lệnh, Zaluzhnyi chịu trách nhiệm về sự sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện và sử dụng Lực lượng Vũ trang. Zaluzhnyi nhanh chóng bắt tay vào việc. Ông háo hức muốn phá bỏ giáo điều quân sự của Liên Xô và bắt đầu đưa ra các chiến lược quân sự tương tự như của Mỹ  hoặc NATO.

Zaluzhnyi đã thúc đẩy cải cách quân đội Ukraine cũ của Liên Xô để theo một mô hình phương Tây hơn, nơi các sĩ quan cấp thấp hơn có thể đưa ra quyết định và đổi mới.

Miron nói với Insider: "Ông ấy thích hoạt động trong các đơn vị nhỏ và phân tán, tự chủ hơn là cách lãnh đạo từ trên xuống theo phong cách Liên Xô".

Bà nói thêm: "Điều này "đòi hỏi sự huấn luyện, đòi hỏi sự tin tưởng, đòi hỏi sự chỉ huy và lãnh đạo bởi vì bạn phải tin tưởng vào các chỉ huy của mình rằng họ đang đưa ra những quyết định đúng đắn".

Zaluzhnyi trước đây cho biết ông đã chuẩn bị cho một cuộc chiến của Nga kể từ khi sáp nhập Crimea vào năm 2014.

Hai tháng sau khi được thăng chức, Zaluzhnyy nói với Đài phát thanh Ukraine Svoboda rằng ông đang làm mọi thứ để chuẩn bị quân đội cho một "cuộc xâm lược toàn diện" từ Nga.

Chưa đầy một năm sau, vào ngày 24/2/2022, Nga đã phát động một chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine.

"Zaluzhnyi đã nổi lên như một bộ óc quân sự mà đất nước ông ấy cần", Tướng cao nhất trong quân đội Mỹ, Mark Milley, nói với Tạp chí Time năm ngoái.

"Sự lãnh đạo của ông ấy đã giúp các lực lượng vũ trang Ukraine thích nghi nhanh chóng với thế chủ động trên chiến trường chống lại người Nga",  ông  Milley nói thêm.

Vào tháng 1 năm 2023, vị tướng này đã tặng 1 triệu đô la mà ông được thừa kế cho Quân đội Ukraine. Zaluzhnyi được thừa kế 1 triệu đô la từ một nhà phát triển phần mềm người Mỹ gốc Ukraine tên là Gregory Stepanets.

Ngưỡng mộ đối thủ

Trớ trêu thay, Zaluzhnyi từng nói một trong những thần tượng của ông là Tướng Valery Gerasimov, người đứng đầu Lực lượng Vũ trang Nga, người đang chiến đấu cho phe bên kia.

"Tôi đã học được từ Gerasimov. Tôi đọc tất cả những gì ông ấy từng viết… Ông ấy là người thông minh nhất trong số những người đàn ông, và kỳ vọng của tôi về ông ấy là rất lớn", Zaluzhnyi nói với Tạp chí Time.

"Tôi lớn lên với học thuyết quân sự Nga, và tôi vẫn nghĩ rằng khoa học chiến tranh hoàn toàn nằm ở Nga," ông nói và cho biết thêm rằng ông giữ các tác phẩm do Gerasimov sưu tập trong văn phòng của mình.

Miron nói với Insider: "Thật thú vị khi thấy rằng Zaluzhnyi hiện đang đứng về phía Ukraine và Gerasimov, người mà ông ấy ngưỡng mộ, cũng ở phía bên kia với vai trò tương tự."

Các sĩ quan được Đài phát thanh Donbass phỏng vấn gọi Zaluzhnyi là một nhà lãnh đạo "cởi mở", người hiểu các vấn đề của binh lính và sĩ quan cấp dưới và không ngại thực hiện những thay đổi quan trọng.

"Tôi nghĩ Zaluzhnyi được yêu thích hơn vì ông ấy có khía cạnh con người này và ông ấy không cố gắng áp đặt quyền lực của mình. Chắc chắn ông ấy biết nên áp đặt nó ở đâu. Nhưng ông ấy không lạm dụng quyền lực của mình", Miron nói với Insider.

Thành công ở Ukraine đã khiến Zaluzhnyi trở nên cực kỳ nổi tiếng với người Ukraine, khiến ông có biệt danh là "sắt không thể phá vỡ".

Miron cho biết biệt danh của ông thật mỉa mai, bởi vì "phong cách lãnh đạo của ông ấy rất, rất khác với bàn tay sắt này".

Bất chấp sự nổi tiếng của mình, Zaluzhnyi thích đứng ngoài ánh đèn sân khấu hơn. Ông ấy đã từ chối hầu hết các cuộc phỏng vấn và chỉ đưa ra những tuyên bố công khai trên trang Facebook của mình.

Zaluzhnyi cũng không có bất kỳ động cơ chính trị nào và thích vị trí của mình trong quân đội, Miron nói với Insider.

Miron nói với Insider: "Zaluzhnyi có vẻ hơi khác một chút theo nghĩa là ông ấy không tìm kiếm sự chú ý, ông ấy không cố gắng tham gia chính trị".

Miron cho biết cô tin rằng Zelenskyy sẽ không sớm thay thế chỉ huy quân sự của mình "bởi vì có rất nhiều người thích Zaluzhnyi, những người ủng hộ Zaluzhnyi và lắng nghe Zaluzhnyi. Và việc thay thế ông ấy, đặc biệt là vào lúc này, có thể rất, rất rủi ro".