Tại sao Campuchia lại lựa thời điểm sau lễ khai mạc SEA Games 33 mới tuyên bố rút hết VĐV khỏi Thái Lan?

Campuchia tuyên bố rút hết VĐV khỏi SEA Games 33: Khi thể thao bị gắn với chính trị

Cộng đồng thể thao khối ASEAN có lẽ sẽ cảm thấy bị shock khi nghe tin đoàn thể thao Campuchia rút toàn bộ các VĐV ở các môn thi tại SEA Games 33 tổ chức ở Thái Lan về nước. Lý do chưa được đưa ra một cách chính thức, nhưng người ta đều hình dung được nó là hậu quả của cuộc xung đột vũ trang ở biên giới 2 nước. Quả thật, sẽ khó mà thi đấu thể thao với nhau, khó mà nói đến tinh thần trong sáng, cao thượng, công bằng, đạo đức khi đang có chiến tranh súng nổ, chết người ở biên giới của nhau được. Về mặt hình thức, đây được coi như một hành động tẩy chay sự kiện thể thao này, khi nó được tổ chức tại quốc gia “đối địch”.

Trong lịch sử, chúng ta đã chứng kiến nhiều sự kiện thể thao thế giới bị ảnh ưởng bởi các diễn biến chính trị, quân sự. Đầu tiên là Olympic Berlin 1936, nó bị lợi dụng làm công cụ tuyên truyền cho chế độ phát xít của Đức Quốc xã. Nhiều ý kiến trên thế giới kêu gọi tẩy chay Đại hội này do chính sách phân biệt chủng tộc của Hitler. Thực tế, Đức đã loại bỏ tất cả các VĐV Do Thái ra khỏi đội tuyển của mình.

Ở Olympic Melbourne 1956, khi IOC gửi lời mời cả CHND Trung Hoa và Đài Loan cùng tham gia, lập tức Trung Quốc phản ứng dữ dội. Họ yêu cầu IOC hủy tư cách Đài Loan, coi đây chỉ là “tỉnh ly khai” của mình. Khi không được IOC đáp ứng, Trung Quốc quyết định tẩy chay và rút khỏi phong trào Olympic quốc tế. Từ 1956 đến 1980, CHND Trung Hoa không tham dự kỳ Olympic nào. Chỉ đến 1984, Trung Quốc mới trở lại Olympic theo thỏa thuận “Một Trung Hoa”.

Thời Chiến tranh Lạnh, thế giới chứng kiến hai cuộc tẩy chay lớn nhất, đó là ở Olympic Montréal 1976. Khi đó Nam Phi bị cấm tham dự Olympic từ năm 1964 do đang áp dụng chính sách phân biệt chủng tộc Apartheid. Nhiều nước châu Phi xem việc cô lập Nam Phi trên mọi mặt trận (kinh tế, chính trị, văn hóa, thể thao) là cần thiết để đấu tranh chống lại chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. Năm 1976, đội tuyển All Blacks của New Zealand thực hiện chuyến du đấu tại Nam Phi. Điều này gây phẫn nộ tại châu Phi vì Rugby là môn thể thao trọng điểm của người da trắng Nam Phi, do đó việc giao hữu bị xem như hợp pháp hóa hoặc bình thường hóa chế độ Apartheid. Với các nước châu Phi, thể thao là mặt trận đấu tranh chính trị, và bất cứ nước nào công khai thi đấu với Nam Phi đều bị coi là ủng hộ chế độ Apartheid. Họ yêu cầu IOC cấm New Zealand tham dự Olympic. Khi không được đáp ứng, 26 nước châu Phi tẩy chay không tham gia đại hội.

Nhưng cuộc tẩy chay lớn nhất lịch sử đó là Olympic Moscow 1980, khi đó, Mỹ dẫn đầu 66 quốc gia tẩy chay, phản đối Liên Xô. Một số nước gửi VĐV tham dự nhưng không dùng quốc kỳ (Anh, Pháp, Australia). Đáp trả, Liên Xô và 14 nước xã hội chủ nghĩa tẩy chay Olympic Los Angeles 1984.

Thể thao với các tinh thần cao thượng, công bằng, đạo đức, đoàn kết hết sức cao đẹp nhưng cũng không thoát khỏi các tham vọng chính trị. Đôi khi nó là công cụ để làm ngoại giao, như “ngoại giao bóng bàn” giữa Trung Quốc và Mỹ thế kỷ trước. Và đôi khi, nó là công cụ để truyền đi các thông điệp chính trị. Quyết định rút khỏi SEA Games của Campuchia bản chất là một cuộc tẩy chay, một thông điệp chính trị, được lựa chọn thời điểm kỹ càng để gây ra sự chú ý nhiều nhất của cộng đồng, đó là ngay sau lễ khai mạc. Việc này không chỉ làm lịch trình toàn bộ các môn thi đấu của SEA Games có đội Campuchia tham gia thi đấu bị đảo lộn, mà nó là một đòn giáng mạnh vào không khí thể thao của Đại hội này.

Nó là một biểu hiện cụ thể về vấn đề đoàn kết trong khối ASEAN, vốn vẫn được nỗ lực đề cao, mà Đại hội Thể thao Đông Nam Á SEA Games là một sự kiện biểu hiện cho sự nỗ lực đó của toàn khối. Nó cho thấy, dù rất cố gắng, sự đoàn kết trong khối Asean vẫn là một vấn đề khó giải, và SEA Games vốn là công cụ để tăng cường tính đoàn kết của khối, nhưng đôi khi nó lại là nạn nhân của sự mất đoàn kết trong khối.

×