Tại sao 'Vòm Vàng' của Mỹ có thể bất lực trước tên lửa ngày tận thế của Nga

Ngày 21/10, Nga đã thử nghiệm thành công Burevestnik - tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân, tầm bắn không giới hạn, có khả năng xuyên thủng mọi hệ thống phòng thủ tên lửa hiện có. Cuộc thử nghiệm được Tổng Tham mưu trưởng Valery Gerasimov công bố trong chuyến thăm của Tổng thống Vladimir Putin đến một sở chỉ huy của Quân đội Nga.

Theo ông Gerasimov, tên lửa đã hoàn thành chuyến bay kéo dài nhiều giờ, bao phủ 14.000 km, thực hiện tất cả các động tác cơ động theo phương thẳng đứng và phương ngang đã được chỉ định. Ông nhấn mạnh rằng tầm bắn này không phải là giới hạn của hệ thống.

Ông Putin gọi tên lửa này là "sản phẩm độc đáo mà không ai trên thế giới có được", lưu ý rằng tất cả các mục tiêu thử nghiệm chính đã đạt được. Ông lưu ý rằng "vẫn còn rất nhiều việc phải làm" trước khi có thể đưa nó vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu.

Ông Putin cho biết: "Chúng ta cần phải xác định rõ hơn hệ thống vũ khí mới này thuộc loại nào, xác định các phương pháp sử dụng có thể có và bắt đầu chuẩn bị cơ sở hạ tầng để triển khai trong lực lượng vũ trang của chúng ta".

Với thử nghiệm này, Burevestnik đã chuyển từ phạm vi nguyên mẫu thử nghiệm sang vũ khí gần như có thể hoạt động – và trở thành tâm điểm chú ý trên toàn cầu.

Câu hỏi bất ngờ cho lá chắn mới của Mỹ

Đầu năm nay, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khởi động sáng kiến ​​Golden Dome đầy tham vọng – một kế hoạch toàn diện nhằm xây dựng một hệ thống phòng thủ tên lửa quốc gia có khả năng bảo vệ nước Mỹ khỏi các mối đe dọa hiện đại: tên lửa đạn đạo, vũ khí siêu thanh và tên lửa hành trình tiên tiến. Được thiết kế như một lá chắn thế hệ tiếp theo, Golden Dome mong muốn lấp đầy những lỗ hổng trong hệ thống phòng thủ của quốc gia và đảm bảo an ninh trước hàng loạt mối đe dọa từ trên không.

Nhưng ngay cả hệ thống phòng thủ tinh vi nhất cũng có thể phải đối mặt với một mối đe dọa mà nó không được thiết kế để ngăn chặn. Trong khi Washington đang dồn sức cho kế hoạch lá chắn mới, Nga đang biến một vũ khí không giống bất kỳ vũ khí nào hiện có - một tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân với tầm bắn không giới hạn - từ ý tưởng thành hiện thực. Và đó là một mối đe dọa mà Golden Dome có thể gặp khó khăn trong việc chống lại.

Nga đang tiến tới việc triển khai một loại tên lửa hành trình hoàn toàn mới, có thể thay đổi căn bản các mô hình phòng không: Tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân, tầm bắn không giới hạn. Burevestnik là tên lửa hàng đầu trong số đó.

Việc các nhà hoạch định phòng thủ tên lửa Mỹ đang tính toán trước những mối đe dọa phi truyền thống như vậy là hoàn toàn hợp lý. Các nhà nghiên cứu tình báo nguồn mở như MT_Anderson gần đây đã chia sẻ hình ảnh vệ tinh tiết lộ việc nghi ngờ xây dựng các cơ sở phóng tên lửa Burevestnik gần Vologda. Nếu được xác minh, đây sẽ là giai đoạn tiếp theo trong việc triển khai một loại vũ khí có khả năng làm lung lay nền tảng ổn định chiến lược toàn cầu.

Nga lần đầu tiên tiết lộ tên lửa Burevestnik trong bài phát biểu của Tổng thống Vladimir Putin trước Quốc hội Liên bang vào ngày 1/3/2018. Được phương Tây gọi là SSC-X-9 Skyfall, tên lửa này đã được giữ bí mật kể từ đó. Tên gọi phổ biến 9M730 Burevestnik thực ra là một cách gọi sai, vì tên gọi 9M730 ban đầu ám chỉ một phiên bản của hệ thống tên lửa Iskander-M - nhưng đó chỉ là một chi tiết nhỏ trong bức tranh tổng thể.

Các báo cáo cho thấy việc thử nghiệm Burevestnik đã được tiến hành trong nhiều năm tại các địa điểm như Novaya Zemlya, bãi thử hải quân Nenoksa gần Severodvinsk, và tổ hợp tên lửa Kapustin Yar – tổ hợp sau này có cơ sở hạ tầng chuyên dụng do Rosatom vận hành. Chỉ mới hai năm trước, Nga dường như vẫn còn lâu mới hoàn thành việc phát triển. Tuy nhiên, giờ đây, với chuyến bay 14.000 km được chính thức xác nhận và dấu hiệu của các bãi phóng đang được xây dựng, chương trình này dường như đã tiến triển đáng kể.

Cách thức hoạt động của Burevestnik

Nhìn bề ngoài, Burevestnik trông giống một tên lửa hành trình thông thường, với cánh gập để cất giữ vũ khí phóng gọn gàng. Nó được phóng từ bệ phóng mặt đất bằng động cơ đẩy nhiên liệu rắn, sau đó chuyển sang động cơ phản lực hạt nhân hút không khí khi đạt tốc độ hành trình. Về lý thuyết, động cơ này làm nóng không khí đi vào thông qua một lò phản ứng hạt nhân nhỏ gọn, cho phép tên lửa bay trên không trong nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng mà không cần tiếp nhiên liệu.

Các nguồn tin ước tính tầm hoạt động của tên lửa là 22.000km, mặc dù trên thực tế có thể gần như không giới hạn. Một tên lửa như vậy có thể tuần tra các khu vực xung đột tiềm tàng vô thời hạn, chờ lệnh phóng. Khi nhận được lệnh, nó có thể cơ động hướng đến mục tiêu từ các hướng khó lường, khiến việc đánh chặn trở nên cực kỳ khó khăn.

Theo các quan chức cấp cao của Nga, trong cuộc thử nghiệm ngày 21/10, tên lửa đã bay trên không trong nhiều giờ, bay được 14.000km và thực hiện các động tác theo chiều dọc và chiều ngang liên quan đến các đường bay né tránh phòng thủ.

Trên thực tế, Burevestnik được thiết kế để hoạt động như một 'vũ khí ngày tận thế' – một nền tảng tấn công trả đũa chắc chắn trong trường hợp xảy ra chiến tranh hạt nhân.

Đánh úp hàng phòng ngự

Một tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân sẽ có khả năng tấn công bất cứ nơi nào trên thế giới từ bất kỳ hướng nào. Nó có thể khai thác thông tin liên lạc vệ tinh để cập nhật đường bay, tránh bị đánh chặn, và thậm chí nhận thông tin mục tiêu mới giữa chuyến bay. Tất nhiên, việc ngăn ngừa tai nạn là rất quan trọng, nhưng rất có thể các hệ thống cứu hộ chuyên dụng - có thể bao gồm cả dù - đã được phát triển.

Khả năng vận hành an toàn động cơ hạt nhân bắt nguồn từ những đột phá công nghệ đạt được trong những năm 1990 và 2000, khi các nhà khoa học Nga chế tạo thành công lò phản ứng hạt nhân nhỏ gọn. Những tiến bộ này không chỉ mở đường cho Burevestnik mà còn cho các dự án khác như tàu ngầm không người lái Poseidon.

Đáng chú ý, cả Mỹ và Liên Xô đều đã nghiên cứu các khái niệm máy bay chạy bằng năng lượng hạt nhân trong Chiến tranh Lạnh. Mặc dù đã nghiên cứu sâu rộng về các nền tảng như B-36 và Tu-95, cả hai quốc gia cuối cùng đã phải từ bỏ các dự án do những thách thức kỹ thuật không thể vượt qua, chi phí khổng lồ và lo ngại về an toàn bức xạ.

Ngày nay, với công nghệ lò phản ứng tiên tiến hơn, Nga dường như đã sẵn sàng đạt được điều mà các kỹ sư thời Chiến tranh Lạnh chỉ dám mơ ước: một tên lửa thực tế, chạy bằng năng lượng hạt nhân, có tầm bắn không giới hạn.

Burevestnik đã sẵn sàng chưa?

Trước cuộc thử nghiệm mới nhất, câu hỏi đặt ra là liệu Burevestnik có thể vượt ra ngoài phạm vi nguyên mẫu hay không. Với chuyến bay kéo dài nhiều giờ, dài 14.000 km đã được ghi nhận – và tuyên bố của ông Putin rằng “tất cả các mục tiêu thử nghiệm quan trọng” đã đạt được – câu hỏi chuyển từ việc liệu nó có thể đi vào hoạt động hay không sang khi nào. Đồng thời, ông Putin cảnh báo rằng vẫn còn nhiều việc phải làm trước khi sẵn sàng chiến đấu: Xác định phân loại, tinh chỉnh các khái niệm sử dụng và xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết cho việc triển khai.

Theo một số báo cáo, Nga có thể bắt đầu triển khai tên lửa Burevestnik sớm nhất là vào năm 2025-2026 - có khả năng với số lượng lớn. Nhờ tầm bắn gần như vô hạn, những tên lửa này có thể tuần tra các khu vực rộng lớn, bao gồm Bắc Cực, Siberia hoặc Thái Bình Dương, mà vẫn vô hình trước các hệ thống phòng thủ thông thường.

Một thách thức lớn đối với sáng kiến ​​Golden Dome của Mỹ sẽ là phát hiện và theo dõi những tên lửa như vậy – một nhiệm vụ không hề dễ dàng. Việc này có thể đòi hỏi sự phối hợp chưa từng có với Hải quân Mỹ và việc sử dụng toàn bộ các hệ thống theo dõi trên không gian.

Không gian: Biên giới cuối cùng của hệ thống phòng thủ tên lửa

Cuối cùng, việc đánh bại một vũ khí như Burevestnik đòi hỏi một hệ thống phòng thủ tên lửa không gian được tích hợp hoàn toàn. Việc theo dõi vệ tinh, xác định nhanh chóng các khu vực phóng và khả năng đánh chặn vượt xa các hệ thống hiện tại sẽ là điều cần thiết. Ngay cả các phương tiện hải quân tiên tiến như tàu được trang bị Aegis cũng sẽ phải đối mặt với một thách thức to lớn.

Hiện tại, không có giải pháp đơn giản nào. Và trong khi Washington đang loay hoay chuẩn bị, Moscow nắm giữ lợi thế lớn – đặc biệt là khi cân nhắc các vũ khí thế hệ tiếp theo như máy bay không người lái hạt nhân Poseidon.

Trong cuộc đua có mức cược cao này, Nga có thể đã di chuyển bàn cờ chiến lược – và tạo ra thế chiếu bí mà Golden Dome của Mỹ có thể không ngăn chặn được.

×