Tam giác kinh tế "vàng" 3 tỉnh phía Nam sẽ đón thêm nhiều động lực mới

Tam giác kinh tế TP.HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của vùng Đông Nam Bộ và cả nước. Từng nơi đều có những đóng góp đáng kể: TP.HCM là một đầu tàu kinh tế; Bình Dương với thế mạnh vượt trội về sản xuất công nghiệp; Bà Rịa - Vũng Tàu chính được xem là trung tâm ngành dầu khí quốc gia trong khi đóng vai trò làm cửa ngõ thông thương quốc tế cho cả vùng.

Quy mô kinh tế hàng đầu cả nước

Theo số liệu thống kê, quy mô Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) vùng Đông Nam Bộ năm 2024 đạt 3.774.696 tỷ đồng, đứng đầu các vùng kinh tế của cả nước. Trong đó, TP.HCM dẫn đầu với GRDP khoảng 1.778.271 tỷ đồng, chiếm gần 47% tổng GRDP của vùng, khẳng định vai trò là trung tâm kinh tế, tài chính và công nghiệp.

TP.HCM (ảnh) là trung tâm kinh tế của cả nước, là đầu tàu với sự liên kết vủng chặt chẽ với nhiều tỉnh thành lân cận. Ảnh TL

Thứ nhì Đông Nam Bộ là Bình Dương với GRDP năm 2024 đạt 520.205 tỷ đồng. Tỉnh vẫn tiếp tục phát huy lợi thế từ các khu công nghiệp hiện đại, hướng tới mục tiêu công nghiệp hóa thông qua các dự án công nghệ cao. Nổi bật trong các khu công nghiệp tại Bình Dương là các khu của VSIP Group, liên doanh phát triển khu công nghiệp giữa Tổng công ty Becamex IDC do UBND tỉnh Bình Dương (nắm giữ đại đa số cổ phần) với tập đoàn công nghiệp đa ngành Sembcorp Industries của Singapore.

Trong khi đó, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ghi nhận tăng trưởng GRDP nhanh nhất trong vùng trong năm 2024, đạt 417.306 tỷ đồng, mức tăng lên tới 11,72%. Bà Rịa - Vũng Tàu tiếp tục duy trì vai trò chủ lực trong lĩnh vực dầu khí, hóa dầu và cảng biển - logistics. Trong đó, tập đoàn CSG từ Thái Lan chuẩn bị nâng tổng vốn đầu tư vào Dự án Hóa dầu Long Sơn (LSP) tại Vũng Tàu lên mức 6 tỷ USD từ con số hơn 5 tỷ USD hiện nay.

Về quy mô dân số, thống kê cho thấy TP.HCM có dân số gần 10 triệu người năm 2024. Dân số Bình Dương hơn 3,1 triệu trong cùng năm, trong khi Bà Rịa - Vũng Tàu khoảng 1,2 triệu người. Tổng cộng, quy mô dân số trong tam giác kinh tế "vàng" này lên tới khoảng 14,3 triệu.

Tăng cường kết nối vùng Đông Nam Bộ để cùng tiến mạnh

Tháng 7/1976, tỉnh Bình Dương và tỉnh Bình Phước cùng với 3 xã An Bình, Bình An, Đông Hòa của huyện Thủ Đức được sáp nhập thành tỉnh Sông Bé. Đến tháng 1/1997, tỉnh Sông Bé được tách thành 2 tỉnh Bình Dương và Bình Phước; và Bình Dương mạnh mẽ hướng tới việc trở thành trung tâm phát triển công nghiệp phía Nam, thu hút nhiều "đại bàng" FDI từ nước ngoài.

Nổi bật trong những "đại bàng" FDI đã làm tổ tại Bình Dương là dự án nhà máy sản xuất đồ chơi có quy mô 44 ha với tổng vốn đầu tư lên tới khoảng 1,4 tỷ USD từ tập đoàn Lego của Đan Mạch. Lego chọn Bình Dương để đầu tư nhờ tỉnh nằm sát TP.HCM và có diện tích 44 ha trong Khu công nghiệp VSIP 3 cho Lego xây dựng nhà máy (hiện đang trong quá trình vận hành thử nghiệm), và VSIP Group hợp tác chặt chẽ với Lego để hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 cho nhà máy hiện đại này.

TP.HCM và Bình Dương có vị trí địa lý liền kề và có mối quan hệ kinh tế - xã hội chặt chẽ. Nhiều dự án kết nối giữa TP.HCM và Bình Dương đã và đang được triển khai. Đơn cử, tuyến Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) tại TP.HCM bắt đầu vận hành ngày 22/12/2024 và sắp tới sẽ được nối dài qua Bình Dương lẫn Đồng Nai.

Từ ga Suối Tiên gần Bến xe Miền Đông mới thuộc Thủ Đức, tuyến sẽ kéo dài theo hướng trên cao dọc theo Quốc lộ 1, sau đó rẽ trái đến ga Bình Thắng (tức S0) gần nút giao Tân Vạn (Bình Dương). Từ đây, tuyến sẽ chia thành hai nhánh để kết nối với Bình Dương và Đồng Nai.

Tỉnh Bình Dương sẽ đầu tư đoạn từ ga Bình Thắng - Mỹ Phước - Tân Vạn - đường XT1 - Nhà ga trung tâm tại Khu liên hợp công nghiệp - đô thị - dịch vụ Bình Dương. Tuyến metro này sẽ dài gần 30 km với tổng vốn đầu tư khoảng 50.000 tỷ đồng.

Tuyến metro phía Bình Dương nằm trong kế hoạch triển khai tuyến đường sắt đô thị số 1 của tỉnh. Theo đó, tuyến đường sắt này sẽ đi qua 4 thành phố Tân Uyên, Thủ Dầu Một, Thuận An và Dĩ An với 19 nhà ga và 1 Depot tại phường Phú Chánh (TP.Tân Uyên). Dự kiến sẽ khởi công xây dựng năm 2027, kế hoạch sẽ vận hành từ năm 2031.

Về các tuyến đường bộ trọng điểm, dự án Vành đai 3 có tổng chiều dài hơn 76 km, đi qua TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai và Long An, tổng mức đầu tư hơn 75.300 tỷ đồng. Toàn bộ tuyến Vành đai 3 dự kiến sẽ hoàn thành và đưa vào khai thác từ ngày 30/6/2026. Đoạn Vành đai 3 trên địa bàn TP.HCM dài 47 km đã hoàn thành hơn 31% khối lượng thi công, đoạn qua Bình Dương dài 10,7 km đã hoàn thành khoảng 24%.

So với Vành đai 3, Vành đai 4 dài hơn rất nhiều vì tổng cộng lên tới 200 km, đi qua TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Long An và Bà Rịa - Vũng Tàu. Trong đó, đoạn qua Long An sẽ dài nhất với hơn 78 km. Đoạn trên địa bàn Đồng Nai dài 46 km, Bà Rịa - Vũng Tàu 18,2 km và TPHCM 16,7 km. Các đoạn này sẽ gom thành một dự án để trình Quốc hội thông qua. Đoạn trên địa bàn Bình Dương dài 48 km sẽ được triển khai độc lập theo kế hoạch đầu tư đã được HĐND tỉnh Bình Dương thông qua. Theo dự kiến, dự án sẽ trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư trong năm 2025. Sau đó, các địa phương dự kiến khởi công dự án vào quý 3/2026 và hoàn thành trong năm 2028.

Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu đang được thi công khẩn trương cũng là tuyến đường bộ trọng điểm để hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng Đông Nam Bộ. Theo dự kiến, Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ thông xe đoạn cao tốc trên địa bàn tỉnh vào đợt Lễ 30/4/2025.

Ngoài ra, đại diện của Công ty TNHH dự án Hồ Tràm tại huyện Xuyên Mộc (Bà Rịa - Vũng Tàu) vừa có cuộc gặp với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ngày 20/3/2025 để trình bày về dự án làm tuyến đường bộ cao tốc kết nối từ sân bay quốc tế Long Thành (tỉnh Đồng Nai) đến Khu đô thị Hồ Tràm tại Xuyên Mộc, dài khoảng 40km.

Dự kiến dự án có vốn đầu tư 17.300 tỷ đồng, tương đương khoảng 670 triệu USD, và được kỳ vọng tạo đòn bẩy hạ tầng, gia tăng giá trị bất động sản khu vực, tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ kết nối giao thông liên vùng Đông Nam Bộ và thế mạnh du lịch của Bà Rịa - Vũng Tàu. Với tuyến đường giao thông này, Công ty TNHH dự án Hồ Tràm dự kiến sẽ đầu tư thêm 1,8 tỷ USD vào khu vực Hồ Tràm, nơi đã được nhiều du khách nội địa lẫn quốc tế biết tới và cũng nổi danh với The Bluffs Hồ Tràm – sân golf nằm trong tổ hợp khu nghỉ dưỡng Hồ Tràm.

Như vậy, sân bay quốc tế Long Thành (dự án trọng điểm quốc gia) sẽ kết nối trực tiếp với cao tốc TP.HCM - Long Thành hiện hữu, và với dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu cũng như cao tốc từ sân bay chạy thẳng đến khu vực Hồ Tràm.

×