Bình luận
0
Hiện nay, nghề thuốc nam được lưu giữ và truyền nghiệp nhiều nhất ở làng Chăm Phước Nhơn và An Nhơn, xã Xuân Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận. Toàn làng có hơn 70% người Chăm hành nghề thuốc nam gia truyền.
Một ngày cuối tháng 8/2023, chúng tôi có dịp về làng Chăm An Nhơn và Phước Nhơn nằm ở phía Bắc của tỉnh Ninh Thuận, cách trung tâm TP Phan Rang – Tháp Chàm khoảng 10km. Đây là làng Chăm còn lưu giữ nghề thuốc nam lớn nhất ở Ninh Thuận.
Ông Tài Rài (lương y người Chăm) ở thôn Phước Nhơn 2, xã Xuân Hải, huyện Ninh Hải, Ninh Thuận. Ảnh: Đức Cường
Vừa vào làng, chúng tôi cảm nhận được sức sống của vùng nông thôn đang chuyển mình. Rõ nhất là các công trình giao thông, cổng làng, chợ, nhà sinh hoạt cộng đồng... được xây dựng khang trang.
Khắp đường làng ngõ xóm phảng phất hương thơm cây thuốc nam gia truyền của người Chăm nơi đây.
Theo các vị cao niên sống ở đây, làng Chăm An Nhơn tiếng Chăm gọi là Palei Pamblap Klak, làng Pamblap cũ.
Làng Phước Nhơn gọi là Palei Pamblap Barau, làng Pamblap mới. Nghề thuốc nam được các thế hệ cha ông người Chăm đi trước truyền lại cho con cháu lưu giữ đến ngày hôm nay.
Ông Tài Rài (71 tuổi), lương y có tiếng ở làng Chăm Phước Nhơn cho biết, từ khi lập làng đã có nghề thuốc nam và cứ thế truyền nghiệp từ đời này sang đời khác.
Theo ông Tài Rài, xưa kia người Chăm đa phần là cư dân nông nghiệp, trải qua cuộc sống gắn bó với thiên nhiên họ đã khám phá ra những công dụng chữa bệnh của một số loài cây cỏ.
Những hiểu biết đó được người Chăm sử dụng để trị bệnh và đúc kết thành những bài thuốc nam truyền dạy cho con cháu cho đến ngày hôm nay. Hiện nay, hầu như nhà nào cũng có người biết bốc thuốc chữa bệnh, cứu người.
Các vị thuốc nam của người Chăm ở Ninh Thuận. Ảnh: Đức Cường
"Đời ông nội tôi đã hành nghề thuốc, đến đời tôi đã là đời thứ 3 trong tộc họ giữ nghề thuốc nam. Ngoài các bài thuốc thông thường, mỗi gia đình người Chăm đều có một bài thuốc riêng (tiếng Chăm gọi là Trù Thinh), tuyệt đối không truyền cho người ngoài…", ông Tài Rài cho hay.
Cầm trong tay cây mắc cỡ (cây cỏ ngủ) đã phơi khô, ông Tài Rài cho hay, đây là cây dược liệu thuốc nam được người Chăm dùng để trị các bệnh về xương khớp, cột sống, giúp an thần. Dược liệu này khi sử dụng được đun với nước rồi uống trị bệnh rất hiệu quả.
Ngoài ra, các bài thuốc nam của người Chăm sử dụng các loại cây cỏ khác như: Cỏ tranh giúp mát gan, lợi tiểu; cây chùm ngây giúp giải nhiệt, điều kinh; cây chó đẻ để bệnh gan, giúp lợi sữa; gừng gió chữa cảm lạnh; cây lô hội chữa thông tiểu, giải nhiệt; Rễ nho rừng chữa viêm thấp khớp và trị bệnh hoa liễu… và nhiều cây cỏ, hoa lá khác cũng được người Chăm sử dụng làm dược liệu trị bệnh rất hiệu quả.
Rễ tranh giúp mát gan. Ảnh: Đức Cường
Cũng theo ông Tài Rài, các dược liệu trong bài thuốc nam đa phần đều được phơi khô để dễ bảo quản và đảm bảo công dụng chữa bệnh. Khi bốc thuốc phải căn cứ vào tình trạng bệnh, thể trạng và lứa tổi mà bốc lượng thuốc cho phù hợp. Bệnh nào chữa khỏi, bệnh nào chưa không khỏi đều được ghi chú cẩn thận để theo dõi và điều chỉnh lượng thuốc, loại thuốc.
"Cây thuốc nam như một món quà của thiên nhiên ban tặng cho người Chăm ở Ninh Thuận. Hiện nay, con cháu trong làng đều được học làm thuốc từ cha mẹ, ông bà. Ban đầu bà con theo cha mẹ lên rừng hái thuốc, học cách phân biệt các loại cây rừng dùng để chữa bệnh…", lương y tài Tài Rài cho hay.
Theo lương y Tài Rài, trước đây người Chăm chỉ quen bốc thuốc để trị bệnh cho người trong gia đình, chòm xóm. Nhưng từ khi công dụng chữa bệnh được lan truyền, nhiều người đã tìm về mua thuốc nên họ mới bắt đầu nghĩ đến việc lấy nghề bốc thuốc làm kế sinh nhai.
Bà Tài Thị Ngà (người Chăm) là đại lý thuốc nam ở làng Phước Nhơn. Ảnh: Đức Cường
Theo ông Tài Rài, nhờ hiệu quả chữa bệnh mà tiếng lành đồn xa, hiện nay, bệnh nhân của ông có cả người trong Nam lẫn ngoài Bắc, có người ở tận nước ngoài như Mỹ, Canada…
"Họ uống thuốc thấy bớt bệnh thì lại tìm về mua thuốc, hoặc tôi sẽ gửi đi bằng đường bưu điện. Cũng nhờ nghề thuốc nam mà nhiều hộ nuôi con ăn học Cao đẳng, Đại học. Nhiều gia đình có con làm bác sĩ, kỹ sư, giáo viên… Riêng gia đình tôi có 2 đứa tốt nghiệp Đại học, 2 đứa Cao đẳng đều nhờ vào thu nhập của nghề thuốc nam…", Lương y Tài Rài cho hay.
Theo thống kê của UBND xã Xuân Hải (huyện Ninh Hải), có đến hơn 70% hộ gia đình người Chăm ở thôn Phước Nhơn và An Nhơn hành nghề thuốc nam chữa bệnh ở xa. Bà con trong làng đi bán thuốc từ Nam ra Bắc, sang cả Trung Quốc, Thái Lan, Lào và Campuchia. Mỗi lần như vậy phải mấy tháng trời mới quay về, đó có thể là dịp lễ tết, hoặc khi đã bán hết số thuốc đem theo.
Các cây cỏ thuốc nam của người Chăm đa phần được phơi khô. Ảnh: Đức Cường
Bên cạnh đó, trong xã có đến 13 hộ mở đại lý thuốc nam, một năm đưa đi tiêu thụ khoảng 100 tấn, tương đương 300 tấn dược liệu tươi.
Bà Tài Thị Ngà chủ đại lý thuốc nam ở thôn Phước Nhơn 2 cho hay, cũng nhờ nghề thuốc mà bà nuôi con ăn học thành tài. Đứa lớn đã làm ở đại lý ô tô, đứa nhỏ cũng đang theo học Đại học ở TP HCM.
"Chính sự phát triển của nghề thuốc gia truyền đã tạo ra nguồn thu ổn định cho người dân nơi đây. Trước đây chỉ có vài hộ làm đại lý, dần dần số đại lý cũng nhiều hơn…", bà Ngà cho hay.
Bà Nguyễn Thị Thanh Dịp – Phó chủ tịch UBND xã Xuân Hải cho biết, nhờ nghề thuốc nam mà nhiều hộ cũng có thêm thu nhập để vươn lên thoát nghèo bền vững. Hiện tỉ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc toàn xã giảm còn 29 hộ, chiếm tỉ lệ 0,53%; hộ cận nghèo giảm còn 56 hộ, chiếm tỉ lệ 1,03%.
Cây cù gia đất (tỏi dương) được người chăm dùng trị đau dạ dày. Ảnh: Đức Cường
Trò chuyện hồi lâu với chúng tôi, lương y Tài Rài cho biết, hiện nay nhiều loại cây thuốc nam không còn nhiều như trước, nhiều cây hầu như không còn ở đất Ninh Thuận.
Ông Kiều Anh và cây Cây vú bò, tiếng Chăm là Pach chữa phông thấp, tắc sữa. Ảnh: Thái Sơn Ngọc
Người Chăm hành nghề thuốc, hoặc đại lý thu mua phải thuê người qua các tỉnh Lâm Đồng, Khánh Hòa, Bình Thuận để thu hái.
"Lương y còn nhưng hết cây thuốc thì nghề thuốc nam gia truyền cũng sẽ mai một dần…", lương y Tài Rài thở dài lo lắng.
Lo lắng của lương y Tài Rài cũng giống như hầu hết những người theo nghề thuốc trong làng. Bởi điều đáng báo động hiện nay là nguồn dược liệu tự nhiên ngày càng cạn kiệt bởi cách khai thác "đào tận gốc, trốc tận rễ" của bà con.
Để bảo tồn cây thuốc quý, nhiều gia đình người Chăm đã tận dụng đất trống sau nhà để trồng cây thuốc. Trong đó, có lương y Kiều Anh, một trong những người nặng lòng với việc bảo tồn và phát triển nghề thuốc nam của đồng bào Chăm địa phương.
Cây Sung, tiếng Chăm gọi là Phun Pọh Dà trị nhức đầu, tê thấp. Ảnh: Thái Sơn Ngọc
Đưa chúng tôi đi thăm vườn thuốc nam rộng 3.000 mét vuông của mình ở vùng núi xã Phước Trung (huyện Bác Ái), lương y Kiều Anh cho biết, vườn thuốc nam của ông đang bảo tồn 100 cây thuốc với khoảng 50 loài quý hiếm.
Trong đó có các loại cây thuốc như cây xáo tam phân (tiếng Chăm gọi là Phun Jham Jhak) chữa đau nhức, phong thấp, kinh nguyệt không đều. Cây vú bò (tiếng Chăm là Pach), chữa tắc tia sữa, phong thấp. Cây sào dông (tiếng Chăm là Gamengi Glai) chữa đau nhức xương khớp, ho hậu sản. Cây nhàu (tiếng Chăm là Phun Njaw) chữa cao huyết áp, băng huyết, bạch đới, đau nhức…
Cây Xáo tam phân tiếng Chăm gọi là Phun Jham Jhak chữa kinh nguyệt không đều. Ảnh: Thái Sơn Ngọc
Ông Nguyễn Xuân Tuyển – Chủ tịch Hội Đông y tỉnh Ninh Thuận cho biết, Hội sẽ huy động các nguồn lực xã hội chung tay tuyên truyền quảng bá nâng cao nhận thức của người dân trong việc trồng, thu hái, chế biến, sử dụng cây thuốc nam. Qua đó, bảo tồn cây thuốc quý nói chung và thuốc nam của người Chăm nói riêng.
Theo Hội Đông y tỉnh Ninh Thuận, Hội viên đông y tập trung nhiều ở hai thôn vùng bào Chăm Phước Nhơn và An Nhơn xã Xuân Hải.
Trong hơn 30 năm qua, các cơ quan chức năng chưa nhận được bất kỳ một thông tin nào phản ánh tình trạng bị phản ứng hoặc tác hại không mong muốn do sử dụng nguồn thuốc nam của đồng bào Chăm.
Các lương y Chăm sử dụng khoảng 300 cây thuốc với trên 600 bài thuốc chữa được rất nhiều chứng bệnh thông thường trong cộng đồng. Tập trung một số bệnh chủ yếu như xương khớp, đau nhức cơ thể có 106 bài thuốc, đau thần kinh tọa có 49 bài, các bệnh về phụ nữ có 32 bài, đau bao tử có 40 bài.
Hành trình của ĐT nữ Việt Nam tại SEA Games 33 đã chính thức khép lại, và thầy trò HLV Mai Đức Chung xứng đáng được tưởng thưởng sau những cống hiến hết mình.
Chia sẻ
HĐND TP Đà Nẵng vừa ban hành nghị quyết quy định mức thu mới lệ phí cấp giấy phép xây dựng trên địa bàn TP, trong đó miễn thu lệ phí đối với các hồ sơ thực hiện qua dịch vụ công trực tuyến, chính thức áp dụng từ ngày 21/12/2025.
Chia sẻ
Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa tiến hành đình chỉ lưu hành, thu hồi trên toàn quốc lô sản phẩm nước tắm gội trẻ em Amibebe Pro - Hộp 1 chai 400 ml do chứa Methylparaben và Propylparaben không có trong thành phần công thức sản phẩm đã được cấp số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm.
Chia sẻ
Chung kết bóng đá nữ SEA Games 33 giữa ĐT nữ Việt Nam và ĐT nữ Philippines khép lại trong tranh cãi khi trọng tài biên Chanthavong Phutsvan căng cờ báo việt vị, từ chối bàn thắng hợp lệ của Bích Thùy. Quyết định này làm dấy lên làn sóng phản ứng dữ dội từ người hâm mộ Việt Nam.
Chia sẻ
Ngày 18/12, UBND phường Ngũ Hành Sơn (TP Đà Nẵng) cho biết, đang khẩn trương xây dựng lộ trình di dời các cơ sở sản xuất điêu khắc đá mỹ nghệ Non Nước vào các cụm công nghiệp có hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường, nhằm xử lý tình trạng ô nhiễm kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân.
Chia sẻ
Trước tình hình vẫn còn nhiều tranh cãi về chất lượng, số lượng suất ăn bán trú tại Trường THPT Trưng Vương (TP.HCM), ban đại diện cha mẹ phụ huynh đã trực tiếp đến kiểm tra chất lượng suất ăn tại trường.
Chia sẻ
UBND TP Huế ban hành lệnh xây dựng công trình khẩn cấp với kinh phí khoảng 2,2 tỷ đồng nhằm khắc phục sự cố sập đổ đoạn tường Hoàng thành Huế do mưa lũ.
Chia sẻ
Bích Thùy và các đồng đội không kìm được nước mắt khi bước lên bục nhận giải sau trận thua đầy tranh cãi trước ĐT nữ Philippines. Dù thất bại, ĐT nữ Việt Nam vẫn để lại hình ảnh chiến đấu kiên cường và nỗ lực đến phút cuối.
Chia sẻ
Tôi bước ra ban công, tay run nhẹ. Không phải vì tin nhắn, mà vì sự trớ trêu của nó.
Chia sẻ
TP.HCM đang từng bước nâng cao chất lượng xây dựng nông thôn mới thông qua đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực nông nghiệp công nghệ cao, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật. Thành phố muốn tạo động lực mới cho kinh tế nông thôn, xây dựng hạ tầng nông thôn mới bền vững.
Chia sẻ
Thủ tướng Italia Giorgia Meloni tuyên bố rằng kẻ thù thực sự của EU chính là sự bất lực trong việc đưa ra quyết định.
Chia sẻ
Tính từ khi triển khai đấu giá biển số xe (năm 2023) đến nay, tổng số tiền thu được đạt khoảng 9.600 tỷ đồng. Sắp tới, sẽ diễn ra phiên đấu giá trực tuyến biển số xe thứ 9, với quy mô lớn nhất từ trước đến nay, lên tới hơn 2,5 triệu biển số của ô tô và mô tô, xe gắn máy.
Chia sẻ
Dự án khu đô thị Hạ Long Xanh có tổng vốn đầu tư gần 18 tỷ USD, tương đương hơn 456.600 tỷ đồng. Đây là một trong những dự án tiêu biểu được khởi công vào ngày 19/12.
Chia sẻ
Cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) Nguyễn Thanh Phong và cựu Phó Cục trưởng, sau là Cục trưởng Trần Việt Nga bị cáo buộc lợi dụng kẽ hở trong quy định về công bố sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe, chỉ đạo cấp dưới thu tiền ngoài lệ phí để giải quyết hồ sơ “cấp phép nhanh”, qua đó hưởng lợi nhiều tỷ đồng.
Chia sẻ
Loại cây được nhắc tới chính là cây dổi xanh (gỗ dổi). Vài năm gần đây, cây dổi được trồng rất nhiều trên khắp cả nước. Cây dổi trồng truyền thống ở tỉnh Hòa Bình là giống cây dổi thực sinh (cây trồng từ hạt) cho hạt quý, còn cho gỗ quý.
Chia sẻ
Sau 14 ngày tranh tài sôi nổi, môn bóng đá nữ SEA Games 33 đã khép lại bằng tấm HCV cho ĐT nữ Philippines.
Chia sẻ
Giữa cái nắng gắt xen những cơn mưa bất chợt, cán bộ, chiến sĩ các lực lượng vũ trang vẫn miệt mài trên những công trường. Họ đang chạy đua với thời gian để dựng lại mái ấm cho người dân Gia Lai, sau đợt bão lũ lịch sử cuối tháng 11 vừa qua.
Chia sẻ
Cảnh sát xác định tài xế Hyundai Santa Fe dương tính với ma túy Morphin. Người này có 2 tiền sự, là đối tượng được quản lý sau cai nghiện ma túy tại nơi cư trú.
Chia sẻ
Nhiều người đàn ông thường phóng đại kích cỡ "cậu nhỏ" và nghĩ rằng "cậu nhỏ" của mình quá nhỏ, mong muốn làm lớn, kéo dài... Tuy nhiên có nhiều hiểu lầm về điều này.
Chia sẻ
Chiều 17/12, tại Hà Nội, Đảng bộ MTTQ, các đoàn thể Trung ương tổ chức Lễ Tổng kết và trao giải Cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng lần thứ I, năm 2025 trong Đảng bộ MTTQ, các đoàn thể Trung ương.
Chia sẻ
Bích Thùy, Huỳnh Như, Hoàng Thị Loan đều bày tỏ sự tiếc nuối sau khi thất bại trong trận Chung kết bóng đá nữ SEA Games 33, tuy vậy cho biết bản thân sẽ không dừng lại trước thử thách.
Chia sẻ
Ga Ngọc Hồi đã được Bộ Xây dựng và TP.Hà Nội thống nhất lựa chọn làm Tổ hợp đường sắt bao gồm ga đường sắt đầu mối của Hà Nội và nhà ga kết nối đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam vào trung tâm thành phố.
Chia sẻ
Lực lượng chức năng phường An Khánh, TP.HCM đã xác định và mời làm việc với nhóm người dùng hung khí rượt đuổi, đánh người ở gần cầu Ba Son.
Chia sẻ
Đây là năm thứ hai anh Lê Phước Lập, xã Phước Lý, tỉnh Tây Ninh (địa phận huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An trước đây) trồng nho trong chậu bán độc lạ bán chợ tết. Những chùm nho trĩu quả rủ xuống, xanh mướt hoặc tím sẫm, kết hợp với thân cây được uốn dáng gọn gàng, tạo nên sản phẩm vừa là cây cảnh vừa có thể thưởng thức trái tươi.
Chia sẻ
Theo kế hoạch, sáng 19/12, TP Hà Nội sẽ đồng loạt khởi công 7 “siêu dự án” hạ tầng, đô thị có ý nghĩa chiến lược quan trọng của Thủ đô, trong đó có dự án có tổng vốn sơ bộ 855.000 tỷ đồng, kỳ vọng tái thiết đô thị hai bờ sông và tạo “kỳ tích sông Hồng”.
Chia sẻ
Cục CSGT xác định bước đầu tài xế xe cứu thương chạy nhanh, không chú ý quan sát và không giảm tốc khi vào trạm dừng nghỉ, trong khi xe đầu kéo dừng đỗ sai quy định, dẫn đến vụ tai nạn trên cao tốc TP HCM – Long Thành – Dầu Giây làm 3 người tử vong.
Chia sẻ
Đêm Bắc Kinh thất thủ năm 1644, Sùng Trinh đế cầm súng chờ binh cứu viện nhưng đội quân Cẩm y vệ 150.000 người lại biến mất không một dấu vết.
Chia sẻ
Nhạc sĩ Tô Hiếu cảnh báo việc nhiều tài khoản mạng xã hội dựng chuyện kêu gọi quyên góp cho Thanh Tùng – con trai cố nghệ sĩ Thương Tín.
Chia sẻ
“Em bé US-HIFU” đầu tiên tại Việt Nam chào đời là dấu mốc mới của y tế nước nhà trong điều trị khối u không xâm lấn và hỗ trợ sinh sản.
Chia sẻ
Nguyễn Bích Thuỳ - ĐT bóng đá nữ Việt Nam từ người ghi bàn thắng quyết định đưa Việt Nam dự World Cup 2023 đến người bị “cướp” bàn thắng đầy oan ức tại SEA Games 33.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Đức Cường
