Tranh chấp Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ: Cẩn trọng để không rơi vào vòng lao lý

Bảo hiểm nhân thọ phát triển mạnh mẽ, tranh chấp cũng bùng nổ

Thời gian qua, ngành bảo hiểm nhân thọ tại Việt Nam đang chứng kiến tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ cả về doanh thu lẫn số lượng hợp đồng.

Theo số liệu từ Cục Quản lý, Giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính), doanh thu phí bảo hiểm khai thác mới năm 2024 đạt 24.512 tỷ đồng. Tính chung tổng doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ đạt 148.050 tỷ đồng.

Số liệu từ cơ quan quản lý cho thấy, theo từng nghiệp vụ, doanh thu phí từ nghiệp vụ bảo hiểm liên kết đầu tư chiếm tỷ trọng lớn nhất với 69,1%, tiếp theo là nghiệp vụ bảo hiểm hỗn hợp 16,1%, các nghiệp vụ chính còn lại chiếm tỷ trọng 2,3%.

Doanh thu phí sản phẩm bảo hiểm bán kèm đóng góp 12,6% tổng doanh thu phí toàn thị trường. Số lượng hợp đồng có hiệu lực (không bao gồm hợp đồng sản phẩm bảo hiểm bán kèm) đạt 11.873.817 hợp đồng.

Năm 2025 được kỳ vọng tiếp tục là năm thị trường bảo hiểm nói chung và bảo hiểm nhân thọ nói riêng đánh dấu giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ về doanh thu phí bảo hiểm và các chỉ tiêu khác tiếp đà tăng tốc.

Theo đó, năm nay toàn ngành bảo hiểm phấn đấu doanh thu phí bảo hiểm ước đạt 239.636 tỷ đồng. Với khối bảo hiểm nhân thọ, các doanh nghiệp phấn đấu tổng tài sản ước tăng 6,6%, số tiền đầu tư trở lại nền kinh tế ước tăng 5,4%.

Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp đang tham gia vào thị trường bảo hiểm nhân thọ và chiếm thị phần lớn, điển hình như: Manulife, Prudential, Bảo Việt Nhân thọ, AIA, FWD…

Việc phát triển mạnh mẽ của các doanh nghiệp bảo hiểm nói chung và bảo hiểm nhân thọ nói riêng có vai trò quan trọng trong đảm bảo an sinh xã hội và là nguồn vốn dài hạn cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, cùng với sự phát triển nóng, không ít trường hợp khách hàng lên tiếng về những điểm bất hợp lý trong hợp đồng, những trải nghiệm không rõ ràng khi được tư vấn, thậm chí cho rằng mình bị “gài bẫy”.

Nhiều người đã lựa chọn các hình thức phản ứng như gửi đơn tố cáo đến các cơ quan chức năng, đăng bài công khai lên mạng xã hội, quay video tố cáo trực tiếp đại lý bảo hiểm… Cơ quan chức năng đã xử lý hàng trăm vụ việc liên quan đến vấn đề này.

Đơn cử, theo thông tin Dân Việt nắm được, hiện Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) đang có văn bản gửi Công ty TNHH Manulife Việt Nam (Bảo hiểm nhân thọ Manulife) yêu cầu làm rõ thông tin liên quan việc một số khách hàng ở TP Hải Phòng liên tục tố cáo gói “Tâm an đầu tư” của Manulife liên kết với Ngân hàng SCB là lừa đảo.

Ngoài việc gửi đơn tố cáo đến Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính), các khách hàng trên cũng đang gửi đơn nhiều cơ quan khác để kêu cứu vì cho rằng quyền lợi chưa được Manulife giải quyết.

Khiếu nại, tố cáo thế nào cho đúng pháp luật?

Liên quan đến việc khiếu nại tố cáo, trao đổi với PV Dân Việt, luật sư Nguyễn Thị Quỳnh Thơ (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết, để khuyến khích người dân tham gia tố cáo các hành vi vi phạm pháp luật, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người tố cáo cũng như tạo điều kiện thuận lợi để người dân tham gia tố cáo, Luật Tố cáo đã quy định rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của người tố cáo.

Theo đó, người dân có quyền khiếu nại, khởi kiện hay tố cáo khi phát hiện dấu hiệu gian lận, lừa đảo hoặc xâm phạm quyền lợi hợp pháp. Nếu tố cáo đúng, sẽ được bảo vệ quyền lợi chính đáng.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính chính xác và khách quan khi thực hiện tố cáo cũng như loại bỏ các vụ tố cáo vô căn cứ, bảo vệ danh dự của những người bị tố cáo oan sai, Luật Tố cáo cũng quy định các hành vi bị nghiêm cấm khi thực hiện tố cáo.

Theo đó, đối với người có hành vi tố cáo sai sự thật, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Ngoài ra nếu gây thiệt hại phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Cụ thể, người có hành vi tố cáo sai sự thật có thể sẽ bị xử lý theo Điều 156 Bộ luật Hình sự về Tội vu khống. Người phạm tội sẽ bị phạt tiền từ 10 đến 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 7 năm, tùy theo mức độ vi phạm.

Ngoài ra, người tố cáo sai sự thật có hành vi lợi dụng việc tố cáo để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân còn có thể bị xử lý về Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân theo Điều 331 Bộ luật Hình sự.

Theo đó, người phạm tội bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Nếu phạm tội gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, thì bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm.

Bà Thơ cho rằng, Luật Tố cáo khuyến khích người dân tố cáo nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm, hoặc lừa đảo. Tuy nhiên, để quyền lợi được đảm bảo, người dân nên gửi đơn đúng địa chỉ.

Trong lĩnh vực bảo hiểm, việc khiếu nại, tố cáo phải được thực hiện theo trình tự, bắt đầu từ khiếu nại nội bộ tại công ty bảo hiểm. Nếu không được giải quyết chính đáng thì tiếp tục gửi đơn đến cơ quan quản lý ngành như Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm của Bộ Tài chính.

Nếu đã gửi đơn đến các đơn vị trên mà khách hàng vẫn chưa được giải quyết quyền lợi chính đáng thì có thể khởi kiện ra tòa và tòa sẽ ra phán quyết chứ không nên tố cáo vượt cấp hoặc gửi đơn sai địa chỉ.

Đặc biệt, khi sự việc đang được cơ quan chức năng giải quyết, khách hàng không nên lạm dụng mạng xã hội để tung các bài viết, clip quy chụp cơ quan, doanh nghiệp. Việc này rất dễ có tác dụng ngược, bởi nếu sai sẽ bị xử lý thích đáng.

“Việc tố cáo chỉ được coi là hợp lệ nếu có căn cứ, có bằng chứng rõ ràng, được gửi tới đúng cơ quan có thẩm quyền, và không xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác. Bất kỳ hành vi nào đi ngược lại quy trình này, dù xuất phát từ bức xúc thật, cũng có thể dẫn đến hậu quả pháp lý như đã phân tích ở trên.

Thực tế, rất nhiều trường hợp tố cáo đúng và được giải quyết quyền lợi nhưng không ít trường hợp từng đi tố cáo, sau đó phải xin lỗi công khai, rút đơn và chịu trách nhiệm dân sự hoặc hình sự khi bị doanh nghiệp phản tố” - vị luật sư nêu quan điểm.

Từ phân tích trên, luật sư Thơ nêu quan điểm, trong lĩnh vực bảo hiểm, việc khách hàng đòi quyền lợi là chính đáng. Tuy nhiên, để tránh những hệ quả pháp lý không mong muốn, khách hàng nên đọc kỹ hợp đồng bảo hiểm trước khi ký, không nên chỉ nghe lời tư vấn miệng.

Đặc biệt, lưu giữ đầy đủ chứng từ, tài liệu từ tin nhắn, email, hợp đồng, bản ghi âm cuộc tư vấn.

Nếu phát sinh khiếu nại, tố cáo thì gửi đơn đúng trình tự, đúng cơ quan không nên gửi đơn vượt cấp. Ngoài ra, nên tham khảo ý kiến luật sư để được tư vấn pháp lý trước khi tố cáo hoặc khởi kiện.

×