Triển lãm tranh đặc biệt đưa người xem lạc vào góc nhìn của thiền

Từ ngày 28/11-7/12, họa sĩ Trầm Kim Hòa triển lãm tranh mang chủ đề “Thiền trong cuộc sống” tại Chillala - House of Art, 75 Xuân Thủy, An Khánh, TP.HCM.

"Trầm tư" - tranh thiền của Trầm Kim Hòa. Ảnh: NVCC

Đây là triển lãm cá nhân lần thứ ba của họa sĩ tại Việt Nam, sau lần thứ nhất diễn ra tại Hội Mỹ thuật TP.HCM năm 2010, có tên Thiền - Thư - Họa. Ngay sau đó, từ ngày 3 đến ngày 6/7/2010, triển lãm Thiền - Thư - Họa (xem như cá nhân lần hai tại Việt Nam) tiếp tục diễn ra tại chùa Linh Sơn, Đà Lạt.

Họa sĩ Trầm Kim Hòa chia sẻ: “Tác phẩm của tôi chủ là biểu đạt đời sống qua góc nhìn của thiền, nhưng không để tâm của người xem dừng trụ ở cảm quan hay tình tự, mà nó đưa tâm của người ngắm nhận thức và xuyên qua những cảm xúc đó để trở về với sự thanh tịnh của nội tâm”.

Ông nói thêm: “Là một họa sĩ sẽ không tránh được những tháng ngày cô tịch, làm bạn với giấy, bút, mực, sự yên tịnh và trầm tư.

Đây là thời gian cần thiết cho tâm cảnh của một họa sĩ trong quá trình sáng tác, để tâm có thể dung hợp vào ý cảnh của tác phẩm một cách trọn vẹn, nhất là nghệ thuật về thiền họa và thư pháp. Tôi cho rằng tranh thiền chủ về ý cảnh, hình thức là thứ yếu”.

Kể từ khi chuyển đến Melbourne, Úc vào năm 1984, Trầm Kim Hòa vẫn tiếp tục theo đuổi con đường nghệ thuật này, tìm thầy để học hỏi và trau dồi thêm, nhằm hiện thực giấc mơ của mình.

Qua nhiều năm không ngừng nghiên cứu và học hỏi về thiền Phật giáo, ông đã có được những hiểu biết sâu sắc đặc biệt về tư tưởng thiền tông. Nghệ thuật thiền đã dần truyền cảm hứng cho ông.

Sau một thời gian dài chiêm nghiệm, ông đã kết hợp thiền, thư pháp và hội họa thành một cách mới để thể hiện quan niệm về nghệ thuật thiền. Điều này đã khai mở một phong cách và diện mạo mới cho thư pháp và hội họa lấy cảm hứng từ thiền.

Sự phối hợp giữa thiền, thư, họa và khoảng trống đã hình thành một phong cách thiền họa riêng cho Trầm Kim Hòa, chủ yếu về diễn đạt nội tâm, kinh nghiệm đời sống qua cái nhìn của thiền.

Nói về lý do chính khi sưu tập tranh của Trầm Kim Hòa cho bảo tàng, tiến sĩ Gerard Vaughan (Giám đốc Nhà trưng bày nghệ thuật Victoria, Úc) cho biết: “Nghệ thuật của Trầm Kim Hòa thổi luồng sinh khí mới vào các hình thức thị giác truyền thống của Trung Quốc, một nghệ sĩ đương đại lấy cảm hứng từ tâm linh thiền tông”.

Với triển lãm Thiền trong cuộc sống lần này, nhà nghiên cứu mỹ thuật Quách Cường chia sẻ: “Trầm Kim Hòa chọn một con đường của im lặng. Ông vẽ bằng mực đen trên nền giấy trắng, trong sự tỉnh thức của từng hơi thở.

Giữa khi mọi người tìm kiếm “hình ảnh”, ông chỉ tìm “khoảng trống”.

Và chính trong khoảng trống đó, hội họa của ông, hoặc đúng hơn, thiền họa, bắt đầu cất lên một tiếng nói không lời: Tiếng nói của cái “không”.

Mỹ học thiền mà Trầm Kim Hòa theo đuổi lại hướng đến sự vượt thoát khỏi cảm xúc. Trong tranh của ông không có cảnh trí, không có bố cục dày đặc, không có tả thực, cũng chẳng có biểu tượng khoa trương.

Chỉ có những nét mực - đôi khi là một vòng tròn khuyết, một dải cong như mái núi, một vệt nước loang nhẹ như hơi thở. Còn lại, tất cả là trắng. Nhưng chính trong cái khoảng trắng ấy, mắt người xem không rơi vào hư vô, mà bắt đầu được mở ra một không gian vô biên mới, không gian tĩnh lặng của tâm.

Khoảng trống trong tranh Trầm Kim Hòa không phải là phần bị bỏ đi, mà là phần dành lại chiêm nghiệm cho người xem.

Trầm Kim Hòa sinh ra tại Sài Gòn, trưởng thành và sinh sống tại Úc, đã có nhiều triển lãm thiền thư họa tại Úc, Trung Quốc, Malaysia, Philippines, Canada…

Tranh của Trầm Kim Hòa không mang tính khẳng định, mà chỉ là những chứng nghiệm thiền mà ông chạm đến ở quãng không, rồi mong muốn chia sẻ lại cùng người xem, để biết đâu, người xem cũng sẽ đủ duyên cớ để tự mình tìm kiếm sự chứng nghiệm như vậy.

×